Tiyatro oyunu için oyuncular kadar olmasa da seyirciler de hazırlanır. Bilet almak, oyun saatinden en az 15 dakika önce salondaki koltuğunda olmak, cep telefonunu sessize almak gibi hazırlıkların dışında kalanlardır. Oyunu daha iyi anlamak, özümsemek, hafızadaki kalıcılığını sağlamak için oyuna ait bilgilerin edinilmesidir sözü edilen. Tiyatro olsun film olsun eğer uyarlananın bir kitabı varsa onun okunması bu amaca hizmet edecek yöntemlerden biridir. Oyun için bendeniz de bu yolu tercih ederek araştırma araştırdığımda; Mitos Boyut’un Tiyatro/Oyun Dizisinden çıkan yayını olduğunu öğrenerek “Eğer Bu Bir Oyun Olsaydı 555” ve “Eğer Bu Bir Film Olsaydı 527” olmak üzere iki eserini de inceledim. Eserlerin çevirisi Bilge Emin tarafından yapılmıştı ve Boşnak yazarın her iki kitabının da konusu Balkanlardı.
“Eğer Bu Bir Film Olsaydı” adlı kitabında yazar; Yugoslavya’nın 1990 dan sonraki süreçte parçalanmasını ve yıllardır birlikte yaşamış halkların sürüklendiği kaosu konu almaktaydı. Milliyetçi duyguları tetikleyen ve etnik nefret duygularının gün yüzüne çıkmasını sağlayansa “uygar” bilinen devletlerin kışkırtmalarıydı. Yazar bu “büyük” aktarımı “küçük” bir ailenin sınırları dahilinde anlatıyordu. Ancak tiyatro uyarlamasını izleyeceğim için odağımdaki eser yazarın diğer kitabı yani “Eğer Bu Bir Oyun Olsaydı” idi.
İmşireviç “Eğer Bu Bir Oyun Olsaydı” adlı kitabında Bosna Savaşı’nı konu almıştı. Kişisel yaşanmışlıklarını da eklemlediği eserinde, 3,5 yıl süren Saraybosna Kuşatmasında yaşanan bir olayı anlatmaktaydı. Metin bir çeşit hatıra defteri gibi kayda alınmış olsa da kuşatmaya Saraybosnalı İshak’ ın yaşadıkları özelinde bakılmaktaydı. Trajik olayların ve yaşanılanların kişisel bir öyküymüşçesine yazıldığı eserde bir muhasebe söz konusu değilse de; gündelik yaşantısını süren insanlar ve onların duygularının ön planda olduğu eserin kurgusu gerçek karakterlerin savaşı anlatmak isteyip de anlatamamaları üzerinedir. Eğer oyunu izlemeden önce kitabını inceleyeceğim denilirse, 27.sayfadaki İshak’ın sorgusunun yapıldığı bölüm oyunun ve kitabın özeti mahiyetinde.
‘Eğer Bu Bir Film Olsaydı’ oyunu 2012 ‘de Zenica’da düzenlenen Bosna Hersek Dram Festivali’nde Yılın En iyi Tiyatro Metni Ödülü ‘nü almış ve izlemeye değer bir oyun.
Eğer Bu Bir Oyun Olsaydı
Almir İmşireviç
Bilge Emin (çev)
Mitos – Boyut * Oyun Dizisi 555
46 sayfa
