Karabağ: Azerbaycan’da Kür ve Aras nehirleriyle Ermenistan sınırları içinde bulunan Gökçe Gölü arasındaki dağlık bölge ile buraya bağlı ovalardan, Ağdam, Kelbecer, Laçın, Cebrail, Fuzuli, Gubadlı ve Zengilan yerleşim yerinden oluşuyor.
Dağlık Karabağ’ın yüzölçümü 18 bin kilometrekarelik bir alan, Karabağ’ın 4 bin 392 kilometrelik kısmını kapsarken, Hankendi merkez olmak üzere Şuşa, Ağdere, Hocavend, Hocalı ve diğer yerleşim birimlerinden meydana geliyor.
Azerbaycan’ın yüzde 20 civarındaki toprağının bulunduğu bu bölge, Ermenistan’ın işgali altında. Stalin döneminde bölgeye yerleştirilen Ermeni nüfus gerekçe gösterilerek 1923’te Dağlık Karabağ’a idari açıdan özerklik verilmesi tavsiye edildi. Böylelikle, Dağlık Karabağ, Sovyetler Birliği döneminde Azerbaycan’a bağlı özerk bir vilayet haline geldi.
Uzun yıllar özerkliğini koruyan bölgenin statüsü, 1988’de Sovyetler Birliği’nin son döneminde tartışmaya açıldı. Dağlık Karabağ yönetimi, bölgedeki Ermeni nüfusunu bahane ederek Azerbaycan yönetiminden ayrılma kararı aldı. Azerbaycan ise kararı geçersiz saydı.
SSCB yönetimi Azerbaycan ve Ermenistan’ın sınırlarının değişmesinin mümkün olmadığını duyurdu. Ermeniler, karara tepki göstererek Dağlık Karabağ’ın Azerbaycan’dan ayrılması için faaliyetlerini arttırdılar.
Bir süre Dağlık Karabağ’ın yönetimini üzerine alan Sovyetler Birliği Yüksek Meclisi, 28 Kasım 1989’da bölgenin özerkliğine son vererek doğrudan Azerbaycan’a bağlanması kararı alındı.
Ermenistan ise 1 Aralık 1989’da Karabağ’ı tek taraflı olarak kendisine birleştirme kararını aldı.
Ermenistan, bu kararlar üzerine Dağlık Karabağ’ın başkenti Hankendi’de Azerbaycanlılara saldırılarını artırdı. Rusya’nın da desteğini alan ve Azerbaycan’ın hazırlıksız olmasını fırsat bilen Ermenistan, Dağlık Karabağ ve çevresine yönelik işgal sürecini başlatmış oldu.
Ermeniler, Azerbaycan’ın 1991’de bağımsızlığını ilan etmesinin hemen ardından “Dağlık Karabağ Cumhuriyetini” ilan ettiler. Bölgede çatışmalar artarken, Ermeniler günler süren saldırılar sonucunda Dağlık Karabağ’ın merkezi Hankendi’ni 28 Aralık 1991’de işgal ettiler ve Karabağ’da Ermeni katliamını başlattılar.
Hankendi’nin Rus destekli Ermeni çetelerce işgal edilmesiyle başlayan Dağlık Karabağ Savaşı; 1992 yılında 25 Şubatı, 26 Şubata bağlayan gece Hocalı Katliamı ile vahşet boyutunu aldı. 1993 yılında 28 Ekim-1 Kasım tarihlerinde Ermeni Silahlı Birlikleri son olarak Zengilan rayonunu işgal ederek Dağlık Karabağ’ın ve 7 rayonun tamamını ele geçirdiler.
Ermeni birliklerin Karabağ
saldırılarında 106’sı kadın, 70’i yaşlı, 63’ü çocuk olmak üzere toplam 613 Azerbaycan Türkü katledildi. Burada öldürmekten öte tarifi imkânsız bir gaddarlık, işkence ve vahşet örneği sergilendi; katliamın en güçlü hatırlatıcılarından olan ve öne çıkıcı vakalarından biri, karnı açıkça deşilerek taş doldurulmuş yaşlı bir ninedir. Yine Hocalı dendiğinde, akla ilk gelen, diri diri yüzleri soyularak katledilen çocuklar akla gelir.
Karabağ ve Hocalı Katliamda 76’sı çocuk 487 kişi ise ağır yaralı olarak kurtuldu ve Ermeni güçleri bin 275 kişiyi de esir aldı. Esirlerin 150’sinden bugüne kadar haber alınamamışken 8 aile de tamamen yok edildi, 25 çocuk ebeveynini, 130 çocuk ise ebeveynlerinden birini kaybetti. Azerbaycan devletinin işgal nedeniyle uğradığı zarar ise geride kalan 28 yıl boyunca 22 milyar doları buldu.
Geçtiğimiz günlerde Ermenistan’ın Azerbaycan köylerine saldırması sonucu yeniden Karabağ sorunu gündeme geldi. Azerbaycan Ordusu Dağlık Karabağ’ın özgürleştirilmesine yönelik operasyonunda Ermeni işgali altındaki bölgenin kalbine inildi ve 10 stratejik nokta kontrol altına aldı. Azerbaycan ordusu ilerlemeye devam ediyor.
Bölgeden gelen son dakika gelişmelerine göre, Azerbaycan ordusu, Ermenistan işgali altındaki topraklarını kurtarmak için başlattığı operasyona devam ediyor.
Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev Karabağ’ın başkenti Hankenti’ne giden ana yol üzerinde bulunan Madagiz’in Ermenistan işgalinden kurtarıldığını ve kente işgalden önceki adı olan Sukavuşan isminin geri verildiğini duyurdu.
Karabağ Azerbaycanlı Kardeşlerimizin haklı davası ve işgal altındaki topraklarıdır. Emperyalist güçler sessiz kalsa da Azerbaycan haklıdır ve kendi toprakları için mücadele vermektedir. Bu haklı davalarında soydaşlarımızı destekliyor ve yanlarında olduğumuzu ilan ediyoruz. Türk ve İslam dünyasına yönelik katliamlar son bulmalı ve emperyalistlerin zulmü sona ermelidir. Zalimlerin zulmüne karşı da Türk- İslam birliği kurulmalı, Türk dünyası da uyanmalıdır.
