Kısaca FAI adıyla bilinen damar çevresi yağ endeksi azalmasının (perivascular fat attenuation index) kalp krizinden ölüm riskini bilinen diğer risk faktörlerinin üzerinde ve ötesinde belirleyebileceği tespit edildi.
Oxford, Cleveland ve Erlangen Üniversiteleri tarafından yapılan The Cardiovascular Risk Prediction using Computed Tomography (CRISP-CT) isimli araştırma Lancet‘de yayımlandı.
FAI, önemli koroner arterleri çevreleyen yağ depolayan hücrelerdeki iltihabı gösteriyor.
Enflamasyon ne kadar fazla ise bunun da o kadar agresif tedavi edilmesi gerekiyor.
Kalp krizlerinin yarısı koroner damarlarda belirgin daralma olmadan, küçük fakat yüksek derecede iltihaplı veya kararsız aterosklerotik plakların yırtılmasıyla gerçekleşir.
FAI sayesinde, büyük olmayabilecek ancak oldukça iltihaplı plaklar tanınıyor ve bu hastaların erken, yoğun önleme çabalarıyla kalp krizleri önlenebiliyor.
Daha yaygın olarak kardiyak BT olarak adlandırılan koroner BT anjiyografide kalp ve kan damarlarının hareketli 3D görüntülerini elde etmek için damar içine boya veriliyor.
FAI, koroner arter iltihabının damar çevresindeki dokularda yağ hücresi oluşumunu (adipogenez) durdurması bilgisine dayanıyor.
Araştırmada, Cleveland Klinik 2040 hastayı 8 sene ve Erlangen Üniversitesi de 1872 hastayı 4 sene takip etti.
Üç önemli koroner damar (proksimal sağ koroner arter, sol ön inen arter ve sol sirkumfleks arter) etrafındaki FAI ölçüldü.
Her iki kohortta da, proksimal sağ koroner arter ve sol ön inen arter (ancak sol sirkumfleks arter çevresinde değil) çevresindeki yüksek FAI değerleri, tüm sebeplere ve kalp krizine bağlı ölüm oranları ile güçlü bir korelasyon gösterdi.
Sağ koroner arter çevresinde ölçülen FAI, global koroner enflamasyonun temsili bir biyo-belirteci olarak kullanıldı.
FAI için optimum sınır değer olarak, derivasyon kohortunda −70·1 Hounsfield birimi (HU) veya üzeri alındı.
FA’nin belirli bir seviyeye gelmesinin kalp krizinden ölüm riskini 5 misli artırdığı belirlendi.
Buna göre, bu hastaların agresif bir şekilde tedavi edilmeleri kalp krizlerini önleyebilir.
Koroner damarlardaki enflamasyon çevresindeki yağ dokusunu da ilgilendirir ve orada adipogenezi baskılar.
Bu da damar etrafındaki yağ dokusunun kompozisyonunu değiştirir, daha negatif olan (-190 HU) yağ Hounsfield değerlerinden daha az negatif olan (-30 HU) Hounsfield değerlerine kayar.
Koroner bilgisayarlı tomografi anjiyografisi
Koroner bilgisayarlı tomografi anjiyografisi (CTA), koroner arter hastalıklarının teşhisinde yaygın olarak kullanılan invazif olamayan bir metottur.
CTA, ağırlıklı olarak, hastaların yüzde 50’sinden azında görülen, anatomik olarak anlamlı koroner arter darlığının tanımlanmasına odaklanır.
Çoğu akut koroner sendroma, koroner damar darlığını veya stres kaynaklı kalp kası kanlanma azlığını (iskemi) tespit eden mevcut non-invazif tanı testleriyle gösterilemeyen, kararsız ancak tıkayıcı olmayan plaklar sebep olur.
Damarlardaki enflamasyon, koroner plâk oluşumunun belirleyicisidir ve akut koroner sendroma yol açan plak yırtılmasının tipik bir özelliğidir.
Bugün için koroner damarlardaki enflamasyonu kolayca belirleyebilecek bir metot yoktur.
Gelelim neticeye
Kalp-damar hastalıklarının erken teşhisi ve tedavisi elbette önemli ama asıl yapılması gereken erken teşhis değil bunların önlenmesidir.
Bunun da evvel emirdeki şartı doğru hayat tarzıdır.
Adam gibi beslenme, yeteri kadar hareketlilik, kaliteli gece uykusu, huzur, sigara-alkolden uzak durma…
Bundan ötesi Allah’ın takdiridir.
Kaynak:
https://health.clevelandclinic.org/a-novel-way-to-predict-heart-attacks-years-before-they-occur/
https://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(18)31114-0/fulltext
***
