Tıbbi fetva kurumu FDA, Abbott Vascular tarafından üretilen ve takıldıktan sonra üç sene içinde tamamen eriyip yok olan yeni stente (Absorb) ruhsat verdi (1).
Şirket tarafından yürütülen bir araştırmada eriyen stentlerin etkinliklerinin metal stentlerden (Xience) farklı olmadığı, komplikasyonlarının yüzde 1.7 oranında yüksek olduğu ortaya çıkmıştı.
Gerçi bu fark istatistiksel olarak anlamlı bulunmamıştı ama küçük damarlara konan stentlerde bu riskin daha fazla olduğu dikkat çekiyordu.
Metal stentlerin çok etkili olduğunu, eriyen stentlerin damarlarında yabancı bir cismin bulunmasından hoşlanmayanlar için bir seçim olabileceğini söyleyenler de var ama çoğu uzman bu eriyen yeni stentlerin halen kullanılmakta olan metal stentlere bir üstünlüğünün olmadığı görüşünü savunuyor.
Erimenin klinik bir faydasının olmayacağı ve stentlerin hastanın arzusuna göre seçilmesinin yanlışlığı ileri sürülüyor.
Üretici firma Abbott ise bu stentler sayesinde damarların sağlıklı damarlar gibi kasılıp gevşeyebileceğini ve böylece metalik stentlerde gelecekte görülebilen tıkanmaların azaltabileceğini ve gelecekteki girişimlerin daha kolay yapılabileceğini bildiriyor.
Birçok klinisyen ise bu avantajın sadece birden çok stenti olanlarla sınırlı olduğunu ve bu girişimlerin çoğunun da damarın daha ileri kısımlarında gerçekleştirildiğini vurguluyorlar.
Bu bir pazarlama oyunudur
Barnes-Jewish Hospital uzmanlarından Dr. David Brown “damarlardaki metalin riskleri bulunduğunu kabul etmekle beraber bazı hastaların aslında stente ihtiyacı da olmadığını belirterek bu stentlerin “Stent pazarında satışları artırmak için yapılan bir pazarlama oyunu olduğunu” düşünüyor.
2012’ de Brown ve arkadaşları tarafından yapılan ve Archives of Internal Medicine’ de yayınlanan meta-analizde stabil koroner damar hastalığı olanlarda ilk tedavi olarak stent konmasının ölümleri, kalp krizlerini, kalp ağrılarını (angina) veya baypas ve anjiyoplasti gibi girişimleri önlemede tıbbi tedaviye üstün olmadığı gösterildi (2).
Bir hastaya stent konsa bile gene de tıbbi tedavi verilmesi gerekiyor.
Brown, Abbott tarafından yapılan çalışmada da eriyen stent konan hastaların yüzde 70 kadarının “stabil” hastalar olduğunu, dolayısıyla bunlarda stente gerek olmadığını ve sadece tıbbi tedavinin yeterli ve daha risksiz olduğunu vurguluyor.
Stentlere senede 7.5 milyar dolar harcanıyor
Perkutan koroner girişimlerin (koroner anjiyoplasti veya sadece anjiyo olarak da bilinir) USA’ da maliyeti 15 bin dolar civarında ve bu ülkede bir senede bu işlemler için harcana para 7.5 milyar doları buluyor.
Abbott sözcülerinden biri yeni stentlerin metal olanlardan çok daha pahalı olmayacağını söylüyor.
Çok yeni bir analizde de stabil hastalarda koroner girişimlerin kalp-damar hastalıkları komplikasyonlarını azalttığını ispatlayan deliller olmadıkça medikal tedavinin verilmesinin yeterli olduğu tavsiyesinde bulunuyor (3).
Kardiyoloji laboratuvara alındıysanız stent kaçınılmazdır
Brown “Kardiyologların çoğu stentin gerekli olup olmadığını fazla düşünmez. Bir kere kardiyoloji laboratuvarına alındıysanız montaj sırasına girmişsiniz denektir ve stent kaçınılmazdır” sözleriyle önemli bir gerçeği dillendiriyor ve ekliyor:
“Burada esas mesele bu stentlerin uygunsuz konması değildir, uygunsuz stentlerin bundan sonra ne kadarının eriyen stentlere kayacağıdır ki bunu da promosyonlar belirleyecektir”.
Kalp cerrahı N. Thomas da “Stentler gereğinden fazla kullanılıyor ve uygunsuz şekilde kullanılıyor olsalar da bunların kardiyovasküler hastalıklarda yeri vardır. Doktorlar hastalar istediği için eriyen stentleri tercih etmek yerine yeni buluşlar dikkatle değerlendirilmelidir” sözleriyle endişelerini dile getiriyor.
Gelelim neticeye
İlaç şirketlerinin kendi ürün ve tıbbi malzemeleriyle yaptığı veya destek olduğu çalışmalara bin bir ihtiyatla yaklaşmak gerekiyor.
Daha birkaç gün önce, FluMist isimli grip aşısını şirketin araştırmalarına güvenerek tavsiye eden CDC tükürdüğünü yalamak ve aşının etkisi olmadığını ilan etmek zorunda kalmıştı (4).
Abbott’ un çalışmasından ise daha baştan fena kokular geliyor. Dr. Brown’ un da belirttiği gibi şirketin çalışması katılımcıların yüzde 70’ ini stabil yani stent konmadan sadece tıbbi tedavinin yeterli olduğu hastalar oluşturuyor.
Tıp dünyasında yeni ilaç ve yöntemlerin daha “iyi” olduğu şeklinde kökten yanlış bir düşünce vardır.
Bizde de bu eriyen stentilerin hem doktor hem hasta cephesinde heveslisinin çok olacağına inanıyorum.
Pek yakında görürüz.
Kaynaklar:
1. http://www.modernhealthcare.com/article/20160708/NEWS/160709954
2. http://archinte.jamanetwork.com/article.aspx?articleid=1108733%20
3. http://archinte.jamanetwork.com/article.aspx?articleid=2530906
4. http://www.webmd.com/cold-and-flu/news/20160623/cdc-panel-says-flumist-nasal-flu-vaccine-ineffective
