Türkiye’nin işsizliğe karşı uyguladığı en büyük proje olarak lanse edilen “Beceri 10” projesinin öyküsü bana göre birkaç yıl öncesine dayanıyor.
İşsizliği önlemek için ortaya atılsa da, proje özünde Türkiye’nin en büyük sivil meslek örgütü TOBB ile Hükümet’in arasını düzelten bir bir buluştu.
Anımsayacaksınız, birkaç yıl önce Başbakan Erdoğan, işsizliğe karşı mücdele etmenin enteresan bir bulmuş “Her TOBB üyesi bir kişiyi istihdam etse, bu sorunu çözeriz” demişti.
Tam global kriz dönemi…
Bırakın eleman almayı işletmeler ayakta kalmakta zorlanıyor. Bu ve belki de o dönemde esen başka rüzgarların da etkisiyle TOBB Başkanı Hisarcıklıoğlu, “reel sektörün sırtına güvenerek ekonomi yönetilemez” diye yanıt vermiş ve ipler ilk kez kamuoyu önünde gerilmişti.
İşte aynı kavgaya neden olan konuda bir barış projesi oluşturuldu…
“Beceri 10”….
Projede TOBB sanayide işverenlerin eleman ihtiyacını tespit ederken, İŞKUR işsiz kişileri buluyor, talebe göre eğitiyor, Devlet de işveren yükünü, bütçede katrilyonlara varan “İşsizlik ödeneğinden karşılıyor”
* * *
Ancak sonuçta “Beceri 10” bugüne kadar işsizlikle mücadele için hazırlanmış en kapsamlı proje.
Birçok yönüyle işlevsel.
Ama, tuhaf bir Türkiye çelişkisi var karşımızda…
Ülkenin bir numaralı sorunu işsizlik. İşsizlik oranı geçen aya göre yüzde 11,2’den yüzde 11,4’e yükseldi. Resmi rakamlara göre ülkede en az yedi milyona yakın işsizimiz var. Ancak Beceri 10 projesine ilgi yok.
‘İŞKUR bugüne kadar birçok kurs düzenledi, çözüm olmadı, insanların umudu kalmadı’ demek de bu proje için geçerli değil. Çünkü bu projede iş garantisi yüzde 90. Ayrıca 29 yaş üstü erkekler için 36 ay, 18-29 yaş erkek ve kadınlar içinse 36 ay süreyle sigorta primini devlet ödeyecek.
Proje 19 pilot ilden biri olan İzmir’de Şubat ayında beklenin ilginin çok altında başladı.
* * *
Projede süreci İŞKUR Bölge Müdür vekili Zafer Şener’le konuştum. TOBB kanalıyla İzmir için bugüne kadar 185 işyerinden 1236 kişilik talep gelmiş.
Ancak İŞKUR, işsiz bulamıyor. Bugüne kadar 235 kişilik başvuru almışlar. Dört meslek okulunda 145 kişilik kurslar başlamış.
İŞKUR bu gelen talepleri biriktiriyor ve aynı konuda 10 kişilik talep geldiğinde kurs açıyor. Kurslara katılanlara her gün için 15 Tl yevmiye veriliyor.
Kurs verilecek okullarda donanımları baştan sona yenilediklerini, eğitimcilerin eğitimini de gerçekleştirdiklerini anlatıyor Şener.
* * *
Başlayan kurslar, Kimya proses, makina bakım ve bilgisayar bakımı. İşverenden gelen talepler doğrultusunda sac işçiliği, ısıl işlemci, ahşap cnc makina operatörleri ise işveren tarafından talep ediliyor, İŞKUR bu alanların kurslarını açmaya hazır ama işçi yok. 3 ay teorik ve üç ay pratik süren bu kurslara başvurmak için İşkur, kendisine kayıtlı olmanın dışında bir şart koşmuyor
* * *
Evet bu durumu anlamak çok zor. Ege Bölgesi Sanayi Odası Başkanı Ender Yorgancılar da anlamakta güçlük çekiyor. Yorgancılar “Maalesef çok daha büyük ilgi bekliyorduk. İşsizlikten bu kadar şikayet edilirken ilgisizliği anlamak mümkün değil. Burada üstelik iş garantisi var” diyor.
* * *
Genel bir bakışla iki gerekçeden söz etmek mümkün.
Vasıfsızlar kurslardan ümidini kesmiş, artık inanmıyor, projeyi bilmiyor, iİnternetten bilgi alacak ortamları yok.
Vasıflılar İŞKUR kanalıyla iş bulmaktan kaçınıyor.
Ve sanıyorum bugüne kadar işsizliğe çözüm diye sunulan laf salatalarına o kadar alıştık ki, bu kurslara güven duymakta hepimiz zorlanıyoruz. Ancak BECERİ 10 şimdilik farklı görünüyor.
Projenin aksayan yönlerinin takipçisi olmanın sözünü vermekle birlikte, “Özellikle düz lise mezunu iş bulamayan gençlerin bu projeyle yakından ilgilenmesinde yarar var” diyorum.
Kadın ve gençlere özel teşvik
Projenin en sağlam ayaklarından biri, istihdam gerçekleştiğinde SGK primini belli bir süreyle devlet ödüyor Kursiyer istihdam edildiğinde tüm kurs mezunlarına 24 ay SGK primini devlet öderken, 18-29 yaş arası gençlerle kadınların SGK primini Devlet sürekli ödeyecek. Bu çok önemli bir avantaj. Ancak tabii işverenlerin kadınlara uygun meslekleri pek talep etmediğini de gözden kaçırmamak
lazım.
Türkiyede işsizlik olduğuna inanasım gelmiyor,Ülkemizde keyfine göre iş bulamadığı için bekleyen bir kitle var,işsiz görünen de bu kitle diye düşünüyorum,mesleğim gereği, ilgili departmanlara veya kendi firmama verdiğim ilanlara ve başvurulara inanamazsınız,tecrübeli ilan elemanına 40-50 yaş grup,daha fazla ücret alırım düşüncesiyle başvuruyor,ama sorduğum çok basit sorulara dahi cevap alamıyorum,çünkü kendini yetiştirme maalesef yok,sadece daha yüksek ücret,daha az sorumluluk,yardımcı eleman ilanına üniversiteyi bitirdiği için en az 1000 tl ile işe başlarım düşüncesiyle müracat ediyorlar,maaşı ikinci plana alarak gelirmisin,seni yetiştirelim dediğimde,çoğu cevap dahi vermiyor.halbuki vermeden almak, almadan vermek Allaha mahsus,faydalı olursan firmada ekonomik değerin olur,belirli bir saatte gelip gitmek daha fazlasını almak için senin hakkın olamaz.Ama yapacak birşey yok çalışma kültürü aslında devlet politikası olmalı,tatil günlerini çıkartırsanız,aslında çalışılan günlere bakarsanız, bu kültürün neden oturamadığını da daha iyi anlamış oluruz.