Tarımsal üretimde gübre olarak kullanılan fosfat, endüstriyel bitkilerin, meyve ve sebzelerin can damarı.
Fosfat sadece tarımsal gübre’de değil tavuk üretim sektöründe de az kullanılan!!! bir ürün… Radyoloji uzmanı Onkolog, Dünya Gazetesi Yazarı Sayın Yavuz Dizdar’ın köşesinde dile getirdiği ‘’ Zamane Tavukları ‘’ başlıklı seri yazı dizisinde ‘’tavuk kemiklerinin elastikiyeti ‘’ problemi yemlerde kullanılan girdilerde fosfatın çok az kullanılmakta olduğunu ve dolayısı ile ‘’ fosfat eksikliği ‘’ olduğunu düşünüyorum.
Fosfat tek yıllık bitkilere o yıl için bitkinin tüketeceği oranda tarlaya atılır. Taban gübresi olarak atılır. Yani bitki ekilmeden önce toprağa salınır. Çok yıllık bitkilerden yonca, üçgül, çayır ve mera gibi bitkilere ise kaç yıl hasad edilecek ise o yıl kadar hesap edilerek fosfat gübresi toprağa salınır. Çok yıllık bitki tarımında tarlanın toprağındaki fosfat miktarı, bitkinin 3-4 veya 5 yılda tüketeceği fosfat miktarı hesaplanır ve toprağa fosfat salınır. Meyve ağaçlarına ise sonradan veya her yıl fosfat tedariki yapılabilinir. Fosfat eksikliği görülen endüstriyel bitkilere sonrada üstten sıvı fosfat tedariki oldukça pahalı olur. Bitkilerde fosfat eksikliğini üstten nitrat takviyesi ile kapatmaya kalkıştığınızda bitki ‘’ zamane tavuklarına ’’ dönüşür.
Türkiye’de suni gübre endüstriyel tarımın can damarı haline gelmiş durumda. Suni gübreye alternatif gübreler ile arayış devam ediyor olsa da halen fosfat önemini koruyor. Adına suni gübre denilse de Fosfat doğal bir malzeme olup tabiattan çıkarılıyor..
Endüstriyel tarımda kullanılan gübrelerin başlıcaları, nitrat, fosfat, potasyum.
Bunlardan fosfatın önümüzdeki günlerde fiyat artışına sahne olacağı görünüyor.
Türkiye’nin en zengin fosfat yatağı Mardin Mazıdağı mevkiinde bulunuyor ve bu mevkiiye yakın devletin Mazıdağı Fosfat İşletme tesisleri 1994 yılında 300 milyon bir yatırımla işletmeye açıldıktan sonra 1998 yılında zarar ettiği gerekçesi ile kapatıldı.
Gübre hammaddelerinden olan fosfat ağır bir malzeme olduğundan nakliye masraflarının göz önüne alınarak yakın ülkelerden ithal edildiğinde ucuz ve ekonomik olabiliyor. Bu yüzden Türkiye Suriye, Tunus, Fas gibi yakın ülkelerden fosfat ithal etmektedir.
Dünya’da kaya fosfat üretiminde önemli yere sahip olan ülkeler ABD, Çin, Fas, Kuzey Sahra, Rusya Federasyonu ve Tunus’tur. Dünya fosfat üretiminde ABD, Rusya ve Fas % 77’lik, %23’üne ise diğer ülkeler sahip.
Suriye’de önemli bir fosfat üreticisi ülkedir. 2007 yılında üretimi 3,5 milyon tona ihracatı ise 2,85 milyon tona ulaşmıştır.
Lütfen dikkat ediniz Suriye’nin 2007 yılındaki üretim ve ihracatına.. Ve bizim Mardin’imizin Mazıdağı tesislerinde ise ham 35 milyon, işlenmiş 3,5 milyon ton fosfat kullanılmayı bekliyor…
Suriye toplam ihracatının % 50’sini AB Ülkelerine yapıyor. Fosfatta Yunanistan’ın tek tedarikçisi konumunda. Son yıllarda Türkiye-Suriye ekonomik ilişkilerinin gelişmesi sonucu fosfat ithalatında Türkiye kendisine mesafe olarak daha yakın olan Suriye’yi tercih etmekte idi.
AB’nin son Suriye Yaptırımları neticesinde Suriye’nin fosfatına ambargoya Yunanistan ithalat bedelinin yükseleceği düşüncesi ile itiraz ediyor.
Türkiye Suriye ilişkilerinde Türkiye’nin ekonomik ambargosundaki fosfat kalemini Suriye’den ithal etmeyecek olması yurt içinde fosfat fiyatlarını tonda en az 20 dolar artıracak!
Çiftçilerimize duyurulur!
