Çocuklardaki astım krizlerinin bir numaralı sebebi solunum yollarının virüslerin sebep olduğu iltihaplarıdır. Grip de bu gruptan bir iltihaptır, dolayısıyla gribin de astım ataklarına yol açması sürpriz bir olay değildir. Bu düşünceden yola çıkılarak 6 aylıktan büyük tüm astımlı çocuklara her sene düzenli olarak grip aşısı olmaları tavsiye edilir (The National Asthma Education and Prevention Program). Grip aşılarının astımlı çocuklarda koruyucu olduğunu gösteren araştırmalar olduğu gibi tam aksine aşının astım ataklarını tetikleyebileceği (ve hatta olumsuz etkileri olabileceği!) sonucuna varan araştırmalar da vardır.
Astımlı çocuklarda grip aşısının etkili olmadığını gösteren araştırmalara örnekler:
Hollanda’ da Bueving ve arkadaşları tarafından 1999-2000 ve 200-2001 sezonlarında 6-18 yaş arasındaki 696 çocuk üzerinde yapılan araştırmada grip aşısı olan çocuklarda astım krizlerinin ne sayısı ne ağırlığı ve ne de süresi aşı olmayanlara göre daha az veya iyi bulunmamıştır. İstatistikî olarak manalı olmamakla beraber aşı yapılanlarda daha fazla astım krizi görülmüştür. Üstelik aşı ile hastalık yapan virüsler uyumlu oldukları halde(1).
Amerika’ da Christy ve arkadaşları tarafından 800 astımlı çocuk üzerinde yapılan araştırmada grip aşsının astım krizlerini önlemediği ve hatta astım sebebiyle aşı olanlarda acile başvurma oranlarının daha yüksek olduğu belirlenmiştir(2).
Mayo Klinikten Avni Joshi ve arkadaşları 6 ay-18 yaş arası 263 çocuğu 8 sene takip ederek şu sonuçlara varmışlar:
BİR: Grip aşısı olan çocuklarda hastaneye yatma riski 3 misli fazla bulundu.
İKİ: Grip aşısı olan astımlı çocuklarda hastaneye yatma riski daha da yüksek idi.
Durum erişkin astımlılarda da farklı değildir. Cates ve arkadaşları tarafından yapılan bir meta analizde erişkin astımlılarda grip aşısının etkinliği ve riskleri konusunda yeterli veri olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
Astımlı çocuklar bir tarafa grip aşısının sağlıklı çocuklardaki etkinliği ve emniyeti de kesin değildir:
Szilagyi ve arkadaşları 6-59 aylık çocukları birbirini izleyen iki sezon izlenmişler ve 5 yaşından küçüklerde aşının griple ilgili hastane başvurularını azaltmadığını belirlemişlerdir.
Jefferson ve arkadaşları tarafından 16 yaş altındaki 294.159 çocuk üzerinde yapılan 51 araştırmanın meta analizinde, aşının 2 yaşından büyük çocuklarda etkili olduğu ancak 2 yaşından küçüklerde plasebodan farklı olmadığı belirlendi. Aşının emniyeti konusunda da yeterli veri olmadığı gibi 6 aylıktan büyük çocuklara aşı yapılması konusunda sadece bir araştırma vardı. Burundan uygulanan canlı virüs aşılarının öldürülmüş virüs aşılarından daha etkili bulundu. Araştırmacılar, ‘halk sağlığı politikası olarak çocuklara grip aşısının tavsiye edilebilmesi için büyük çaplı araştırmalara acilen ihtiyaç vardır’ yorumunda bulunuyorlar.
GELELİM NETİCEYE
Grip aşılarının etkinliği kızamık, çocuk felci, kuduz, çiçek vb hastalıklarda olduğu gibi kesin değil, tartışmalıdır. Aşının etkili olabilmesi için birinci şart aşıdaki virüslerle hastalık yapan virüslerin aynı veya benzer olmasıdır. Aşının bu durumda genç ve sağlıklı insanlarda koruyucu olabilmektedir, fakat bunlar zaten aşı olmaları gereken kişiler değildir. Aşı asıl yaşlı ve kronik hastalığı olanlarda ağır hastalık ve ölümleri önlemek için yapılmaktadır. Ancak, kişinin gripten zarar görme ihtimali arttıkça aşıdan faydalanma şansı da o oranda azalmaktadır.
Bu sebeple de astımlı çocukların aşılanma oranları yaşlı risk gruplarına göre çok değişken ve daha düşüktür ve astımlı çocuklarda grip aşısının etkinliği konusunda fikir birliği yoktur. Buna göre astımlı çocuklara aşı yapılıp yapılmaması hekimin inisiyatifindedir.
KAYNAKLAR
1. Herman J. Bueving, Roos M. D. Bernsen: Influenza Vaccination in Children with Asthma. American Journal of Respiratory and Critical Care Medicine Vol 169. pp. 488-493, (2004).
2. C Christy, C A Aligne, P Auinger, T Pulcino, M Weitzman: Effectiveness of influenza vaccine for the prevention of asthma exacerbations. Archives of Disease in Childhood 2004;89:734-735.
3. The American Thoracic Society 105. İnternational Conference. Mayıs 2009, San Diego.
4. Szilagyi PG ve ark: Influenza Vaccine Effectiveness Among Children 6 to 59 Months of Age During 2 Influenza Seasons Arch Pediatr Adolesc Med. 2008; 162(10):943-951.
5. Jefferson T, Rivetti A, Harnden A, Di Pietrantonj C, Demicheli V: Vaccines for preventing influenza in healthy children. Cochrane Database Syst Rev. 2008 Apr 16;(2):CD004879.
6. Cates CJ, Jefferson TO, Bara AI, Rowe BH : Vaccines for preventing influenza in people with asthma (Cochrane Review). Cochrane Database Syst Rev. 2000;(4):CD000364.
1. Herman J. Bueving, Roos M. D. Bernsen: Influenza Vaccination in Children with Asthma. American Journal of Respiratory and Critical Care Medicine Vol 169. pp. 488-493, (2004).
2. C Christy, C A Aligne, P Auinger, T Pulcino, M Weitzman: Effectiveness of influenza vaccine for the prevention of asthma exacerbations. Archives of Disease in Childhood 2004;89:734-735.
3. The American Thoracic Society 105. İnternational Conference. Mayıs 2009, San Diego.
4. Szilagyi PG ve ark: Influenza Vaccine Effectiveness Among Children 6 to 59 Months of Age During 2 Influenza Seasons Arch Pediatr Adolesc Med. 2008; 162(10):943-951.
5. Jefferson T, Rivetti A, Harnden A, Di Pietrantonj C, Demicheli V: Vaccines for preventing influenza in healthy children. Cochrane Database Syst Rev. 2008 Apr 16;(2):CD004879.
6. Cates CJ, Jefferson TO, Bara AI, Rowe BH : Vaccines for preventing influenza in people with asthma (Cochrane Review). Cochrane Database Syst Rev. 2000;(4):CD000364.
