Dünyanın her ülkesinde olduğu gibi bizde de grip aşılarına methüsenalar düzen profesörler var. Biri çıkıyor ‘Herkesin mutlaka grip aşısı yaptırması gerektiğini’, biri çıkıyor ‘Grip aşılarının yüzde 100 etkili olduğunu’ söylüyor.
Bu kadar ‘abartılı’ ifadeleri, milyarlar kazanan grip aşısı üreticilerinin propagandistlerinin bile kullanabileceğine ihtimâl vermiyorum.
Herkesin grip aşısı olması gerekmiyor!
Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ata Nevzat Yalçın, Türkiye'de yılda 10- 15 bin kişinin grip yüzünden yaşamını yitirdiğini belirterek, herkesin mutlaka aşı yaptırması gerektiğini söylüyor (1).
Oysa dünyanın önde gelen grip aşısı üreticilerinden Novartis’ in internet sayfasında “Aşı kimlere yapılmalıdır?” sorusunun cevabı aynen şöyle (2):
“Tüm toplumun aşı olması gerekmez. Aşının özellikle uygulanması önerilen kişiler şunlardır:
1-Enfeksiyonla ilişkili komplikasyonlar için riskli gruplar:
· 65 yaşından büyükler
· Akciğer ve kalbe ait kronik hastalığı bulunanlar
· Şeker hastalığı ve böbrek yetersizliği gibi hastalıkları olanlar
· Grip mevsiminde gebeliklerinin ikinci veya üçüncü trimenstrinde olacak olan kadınlar.
2-Yüksek riskli kişilere grip bulaştırabilen gruplar:
· Sağlık çalışanları,
· Huzur evleri ve kronik hastalığı olanları kaldığı bakım evlerinde çalışan personel,
· Yüksek riskli kişilerin yaşadığı ev halkı.
3-Arzu eden herkes”
Üreticileri bile tüm toplumun aşı olmasının gerekmediğini dile getirirken “Herkes mutlaka grip aşısı yaptırsın” şeklindeki ifadeler doğrusu çok düşündürücü!
Aşı üreticileri bile bu kadar iyimser değil
Türk İç Hastalıkları Uzmanlık Derneği (TİHUD) Genel Sekreteri Prof. Dr. Serhat Ünal ise grip aşısının, Dünya Sağlık Örgütü'nün önerdiği virüslere karşı yüzde 100 koruma sağladığını belirterek, "65 yaş üstündekiler, kronik hastalar, sağlık çalışanları ve risk grubundakiler mutlaka aşı yaptırmalıdır" diyor (3):
“Bu yıl gribe karşı koruma sağlanmak isteniyorsa bu yeni aşıdan yaptırılması gerekir. Bu yıl içinde bu 3 suştan biriyle karşılaşılması halinde aşının yüzde 100 koruyuculuk sağlayacağını, bunlara benzer, yakın akrabalığı olanlarla karşılaşılması halinde ise yüzde 50-90 arasında bir korumaya sahip olunabilir.”
Bırakın grip aşısı gibi etkinliği ‘çok tartışmalı’ bir aşıyı hiçbir aşı için ‘yüzde 100 etkilidir’ ifadesi kullanılamaz.
CDC’ nin internet sayfasında bile “İnaktive grip aşılarıyla 65 yaşın altında olanlarda yapılan yeni RCT (randomize kontrollü çalışmalar) aşının etkinliğinin aşıdaki A virüsü ile dolaşımdaki A virüsü tam uyum gösterdiğinde yüzde 50-70 arasındadır” yazıyor (4).
Grip aşıları 65 yaşın altındaki sağlıklı kişilerde bile en fazla yüzde 70 nispetinde etkili ise siz varın 65 yaşın üzerinde ve bağışıklığı yeterli olmayanlardaki koruyuculuğunu hesaplayın.
Nitekim Sanofi Pasteur tarafından hazırlanan ve 2012 Nisan ayında güncellenen monografta da şunlar yazıyor (5):
“Grip aşılarının etkinliği aşı yapılan kişinin yaşı ve bağışıklık sisteminin yeterliliğine, aşıda bulunan virüslerle hastalık yapan virüslerin benzerlik derecelerine bağlıdır.
Grip aşıları, uyum iyi olduğu zaman laboratuar testleriyle doğrulanmış grip hastalığını sağlıklı kişilerin yüzde 70 veya daha fazlasında önler.”
Grip aşılarının etkinlikleri çok şüpheli
Kısa adı CIDRAP olan kuruluş tarafından 12 bin tıbbi yayının değerlendirilmesiyle hazırlanan rapor grip aşılarının etkinlikleri abartılan ve büyük ölçüde üretici firmalara para kazandırmaya yarayan ‘ticari aşılar’ olduğu gerçeğini bilimsel delilleriyle ortaya koydu (6).
İşte 160 sayfalık rapordan çarpıcı birkaç sonuç:
BİR: Randomize kontrollü çalışmalara (RCT) göre grip aşılarının 18-64 yaş arası sağlıklı erişkinlerdeki koruyuculuğu yüzde 70 değil sadece yüzde 59’ dur.
İKİ: Aşıların 2-17 yaş arasındaki çocuklar ile 65 ve daha ileri yaşlarda olanlarda koruyucu olduğuna dair yeterli delil yoktur.
Kısa ismi CCIVI olan Comprehensive Influenza Vaccine Initiative uzmanlarından A. Sommer diyor ki (7):
“Grip aşısı araştırmaları ve geliştirilmesiyle ilgili statükoya daha fazla tahammül edemeyiz. Yeni bir grip salgınına gerçek mânada ancak oyunun kurallarını değiştiren yeni bir aşı ile hazırlanabiliriz.”
Gelelim neticeye
Keşke tüm grip virüslerine karşı ömür boyu “yüzde 100 bağışıklık sağlayan” bir aşı olsa da “herkes mutlaka yaptırsa” ama böyle bir aşı maalesef ki yok.
Ayrıca, 60 seneden fazla zamandır uygulanmakta olan aşılardan tatlı kârlar sağlayan endüstrinin yakın bir gelecekte böyle bir aşı bulma amacı da gayreti de yok.
Her sene yüz milyonlarca doz aşı sattıkları düzenin bozulmasını isterler mi, bindikleri dalı keserler mi hiç?
Gelin de CIDRAP’ ın raporunun başyazarı Osterholm’ un “Yeni grip aşısı araştırmalarının önündeki en büyük engelin etkili olduğu sanılan ama aslında pek de işe yaramayan kullandığımız bu aşılar olduğunu” vurgulayan sözlerine katılmayın (8).
KAYNAKLAR
1. http://www.cnnturk.com/2012/saglik/10/15/mutlaka.asi.yaptirin/
2. http://www.novartis.com.tr/Default.aspx?sayfa=grip
3 http://www.medimagazin.com.tr/medilife/genel/tr-kimler-grip-asisi-olmali-kimler-yaptirmamali-10-81-17423.html 3.
4. http://www.cdc.gov/flu/professionals/vaccination/effectivenessqa.htm
6 http://www.cidrap.umn.edu/cidrap/files/80/ccivi%20report.pdf
7. http://www.cidrap.umn.edu/cidrap/files/81/ccivi%20press%20release.pdf
