Bu görüşler, İsviçre, USA ve İspanyol bilim adamları tarafından kaleme alınan ve Journal of Epidem
iology and Community Health isimli dergideki makalede yer aldı (1).
Uzmanlar, gıdalara temas eden maddelerin (food contact material) kanunlara göre ‘kirletici’ olarak kabul edilmediğini ve bunlarla ilgili çok fazla araştırma olmadığını vurguluyorlar.
Ambalajlarda kullanılan 6 bin 500 civarında kimyasal madde var ve bunların hem insan sağlığına hem embriyo üzerine olan etkileri hakkında fazla bir bilgiye sahip değiliz.
Ancak dörtte biri ‘toksisite’ testlerinden geçirilen bu kimyasalların başta kanser, obezite, diyabet, otizm ve kısırlık olmak üzere pek çok kronik hastalığa yol açabilecekleri ileri sürülüyor.
Ambalajlarda kanser yapan formaldehit de var
Makalede, yiyecek ve içeceklerin işlenmesi, depolanması ve paketlenmesi sırasında kullanılan sentetik kimyasalların uzun vadede olumsuz etkileri olabileceği endişesi dile getiriliyor.
Bu kimyasal maddelerin çoğu ‘inert’ olmadıkları için ambalajdan içindeki yiyeceğe kolaylıkla nüfuz edebiliyor.
Gıdalara temas eden maddelerden biri plastik şişelerin üretiminde kullanılan bir madde olmamakla beraber bir yan ürün olarak eser miktarda içeceğe geçebilen ‘formaldehit’.
Kanserojen bir madde olan formaldehit, düşük miktarlarda da olsa gazlı içeceklerin plastik şişelerinde ve melamin sofra takımlarında bulunabiliyor.
Bir başka grup kimyasal da ‘hormon bozucu’ özellikleri olan ‘bisfenol A, tributilin, triklosan ve fitalatlar’.
Bunlar çok düşük miktarlarda bile hormon dengesini bozuyor ve fetüsün gelişimini etkileyebiliyorlar.
Bunlardan bisfenol A’ nın biberon ve bebek bardaklarında kullanılması dünyanın birçok ülkesinde yasaklandı.
Bisfenol A 2015’ den itibaren artık yiyecek kaplarında da kullanılamayacak.
İtirazlar da var
Bu makaledeki endişeleri çok ‘abartılı’ bulan uzmanlardan Dr. Ian Musgrave şunları söylüyor:
“Formaldehit meyve ve sebzelerde bile var.
Mesela 100 gram elma yediğinizde PET şişelerde muhafaza edilen maden suyundan 20 litre içmeniz icap eder.
Eğer sebze ve meyvelere ‘kanser tehlikesi var’ şeklinde bir uyarıya izin verilirse, plastik şişelere de böyle bir etiket konabilir.”
Ambalajların bakteri ve virüslerin yiyeceğe bulaşmasını önlemek ve yiyeceklerin çok uzun süre bozulmadan kalmalarını sağlamak gibi avantajları da vurgulanıyor.
Gelelim neticeye
Hayatımıza her sene yüzlerce kimyasal madde yeterince incelenmeden ve emniyetli oldukları ispatlanmadan giriyor.
Endüstri para kazandığı bu ürünlerin zararlı olmadıklarını ispat etmekle yükümlüdür.
Bunların zararlı olduklarına milyonlarca insan zarar gördükten sonra karar verilmesi ve yasaklanması olacak şey değil.
BİR: Pazardan alış-veriş yapın
İKİ: Ürünleri mevsiminde tüketin
ÜÇ: Ambalajlanmış yiyecek ve içeceklerden uzak durun.
DÖRT: Plastik sofra takımı (kaşık, çatal, bıçak, tabak vb) kullanmayın.
BEŞ: Yiyecek ve içeceklerinizi cam veya paslanmaz çelik kaplarda saklayın.
KAYNAKLAR
1. http://jech.bmj.com/content/early/2014/01/28/jech-2013-202593
