Dün akşam Habertürk’ te Didem Yılmaz’ ın hazırlayıp sunduğu Türkiye’ nin Nabzı programında beslenmeyi konuştuk.
Sıra obeziteye geldiğinde özetle şunları söyledim:
“Düzenli egzersiz yapmak, sağlıklı beslenmek, sigara-alkol kullanmamak, yeterince uyumak şartıyla kiloya kafayı takmamak gerekir. Herkesin kilosu kendine özeldir. Hatta birazcık fazla kilolu olmak daha sağlıklı olmak daha uzun yaşamak demektir.”
Bu sözlerime herkesten itiraz geldi.
Beni bilenler boş yere konuşmadığımı iyi bilirler; söylediğim her iddialı sözün mutlaka bilimsel delili de vardır.
Yukarıdaki sözlerim de elbette her zaman da belirttiğim gibi hem mantığa uygun olan ve hem de bilimsel araştırmalarla ispat edilmiş olan ifadelerdi.
Programı seyreden Amerikalı arkadaşlar benim ne kadar haklı olduğumu gösteren yeni “bilimsel deliller” ortaya koymak için de hemen bir araştırma yapmışlar ve JAMA isimli tıp dergisinde de yayınlamışlar (1).
Çalışma, normal kiloda, fazla kilolu ve obez (şişman) olanların ölüm oranlarını belirlemek amacıyla gerçekleştiriliyor.
Bunun için de bilimsel dergilerde yayınlanmış 7 bin 34 makale taranıyor ve bunların 99’ u uygun bulunuyor.
Değerlendirme 2 milyon 880 bin kişi ve 270 bin ölüm olayı üzerinde yapılıyor.
Bu kişiler vücut kitle endekslerine (VKE) göre, VKE 25’in altında ise normal kilolu, 25-30 arasında ise fazla kilolu ve 30’ dan fazla ise obez olarak sınıflandırılıyor.
Obezler de VKE 30-35 arasında ise 1. derece, 35’ den yüksek ise 2. ve 3. derece olarak gruplandırılıyor.
Sonuçta, 2. ve 3. derece obez olanların tüm sebeplere bağlı ölüm oranlarının normal kilolulardan fazla olduğu ama “1. derece obezlerde ölüm oranlarının yüksek olmadığı ve fazla kilolularda ölüm oranlarının normal kilolulara göre istatiksel olarak anlamlı olarak düşük olduğu” belirleniyor.
Bu yeni bir keşif değil (2).
Rafine şeker ve undan yapılmış besinleri yemiyor, meyveleri fazla kaçırmıyor ve günde en az yarım saat de yürüyorsanız size havada karada ölüm yok demektir.
Birazcık kilolu olmak bu araştırmanın da ortaya koyduğu gibi “normal kilolulara göre daha uzun yaşamanın” da anahtarıdır.
Fakat kilosu normal olan birinin “Benim kilom normal daha uzun yaşamak için 5-6 kilo almam gerekiyor” diye düşünmesi de tamamen yanlıştır.
Ayrıca 5-6 kilo alacağım derken ipin ucunu kaçırıp ileri obezite derecelerine doğru kayma riski de vardır.
Yağ kötü bir şey değil
Bu araştırmanın da gösterdiği gibi vücudun “biraz” yağlı olması o kadar da kötü bir şey değil.
Asıl mühim olan yağın vücudun neresinde toplandığıdır.
Tehlikeli olan “göbek çevresindeki yağ”dır; bu kişiler ensülin direnci, diyabet, tansiyon ve kalp hastalıkları riski altındadır.
Bacak ve kalçalardaki yağ tehlikeli değildir ve bir dereceye kadar ekstra yağa da ekstra kas eşlik eder ki bu da harika bir şeydir.
Yağın bazılarında koruyucu olduğunu iddia eden uzmanlar bile vardır ama bu tartışmalı bir mevzudur.
65 yaş ve üzerinde olanlarda ileri derecede obezitede bile ölüm oranının yüksek olmadığı tespit edilmiştir.
Yaşlandıkça biraz yağlı olmak hiç de fena bir şey olmadığı gibi biraz fazla yağlı olanlar kalp, diyabet, böbrek ve başka bir kronik hastalığa sahip olsalar bile daha uzun yaşarlar.
Obezite paradoksu
Bu durum tıpta “obezite paradoksu” olarak bilinir; yani bir miktar fazla kilolu insanların ölüm ihtimalleri daha azdır.
Aynı şekilde cerrahi bir müdahale yapılan veya yoğun bakımda yatan hastalar içinde de biraz kilolu olanların yaşama şansları daha fazladır.
Obezite paradoksunun kesin sebebi belli değildir; bir teoriye göre bu durum fazla kiloların bu kişilere uygun şekilde beslenemedikleri zaman kullanılmak üzere metabolik rezerv sağlamalarındandır.
Gelelim neticeye
BİR: Balıketinde olanlara sesleniyorum: Sağlıklı beslenmek ve hareketli olmak kaydıyla birazcık fazla kilolu olmak daha sağlıklı olmak demektir; bu kişilerde erken ölüm ihtimali daha düşüktür. Kilonuzu muhafaza edin.
İKİ: Şişkolara ve göbeklilere sesleniyorum: Orta ve ileri derecede obez olmak, yağın da özellikle göbek çevresinde olması ise tam aksine ölüm riskini artırır. Obeziteden ve göbekten kurtulmaya bakın.
ÜÇ: Çıtırlara sesleniyorum: Zayıf olmak sağlıklı olmak demek değildir. Adam gibi beslenin.
DÖRT: Herkese sesleniyorum: Herkesin kilosu kendine özeldir; ideal kilo diye herkese uyan sağlıklı bir kilo yoktur. Yazılarımı okuyun, keyfinize bakın.
KAYNAK:
1. http://jama.jamanetwork.com/article.aspx?articleid=1555137
