Sevgili okurlarım, Mondros Mütarekesi’nden sonra İtilaf Devletleri’nin Osmanlı ordularını tavsiye edilmesi sonrası Anadolucu işgale başlamaları sonucunda, Gazi Mustafa Kemal Atatürk, 9. Ordu Müfettişi olarak 19 Mayıs 1919’da Samsun’a çıktı. 22 Haziran 1919’da Amasya’da yayımladığı genelgeyle “Milletin istiklâlini yine milletin azim ve kararının kurtaracağını, ilan edip, Sivas Kongresi’ni toplantıya çağırdı.
Bu çağrının akabinde ilk olarak 23 Temmuz – 7 Ağustos 1919 tarihleri arasında ilk kongresini Erzurum’da yapmış oldu. Erzurum’da görevi başında bulunan, Kazım Karabekir’le birlikte İlk kongresini gerçekleştirerek, alınan kararları Sivas kongresine taşımıştır.
Bu gün 102. Yıldönümünü kutlamakla bu güne nasıl gelindiğinin bir daha hatırlanmasında önem arz etmekteyim.Bu kongrede alınan kararların o dönemde hayati önem taşıdığı ve ne denli önemli kararlar olduğu şu şekilde sıralanmıştır.
“Milli sınırlar içinde vatan bir bütündür parçalanamaz”Yoğun çalışma sonrası bugünlere de ışık tutan 23 Temmuz, Erzurum Kongresi’nde alınan kararlar şöyle:
1- Milli sınırlar içinde vatan bölünmez bir bütündür, parçalanmaz. Her türlü yabancı işgal ve müdahalesine karşı millet topyekûn kendisini savunacak ve direnecektir.
2- Vatanı korumayı ve istiklali elde etmeyi İstanbul Hükümeti sağlayamadığı takdirde, bu gayeyi gerçekleştirmek için geçici bir hükümet kurulacaktır. Bu hükümet üyeleri milli kongrece seçilecektir.
4-Kongre toplanmamışsa bu seçimi Temsil Heyeti yapacaktır.
5- Kuvayımilliye’yi tek kuvvet tanımak ve milli iradeyi hâkim kılmak temel esastır.
6-Hıristiyan azınlıklara siyasi hâkimiyet ve sosyal dengemizi bozacak ayrıcalıklar verilemez.
7-“Manda ve himaye kabul edilemez” Cumhuriyetin temellerinin atıldığı kongredeki diğer kararlar ise şu şekilde:
8-Manda ve himaye kabul edilemez.
9- Milli Meclisin derhal toplanmasını ve hükümet işlerinin Meclis tarafından kontrol edilmesini sağlamak için çalışılacaktır.
Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün Erzurum Kongresinde aldırmış olduğu kararlarla, aynı zamanda Sivas kongresinde alınan kararların temelini de teşkil etmiştir. Böylece 102 yıl önce Milli Kurtuluş savaşının ilk meşalesinin yakılmasını sağlamış oluyor. Bu vesileyle Gazi Mustafa kemal Atatürk’ün ve silah arkadaşlarının bu karada var olanları rahmetle, minnetle anıyor, azizi hatıraları önünde saygıyla eğiliyorum.
Not: Erzurum Kongre karar maddeleri, internetten alınmıştır.
Eğitimci Yazar Şair/Mürsel ADIGÜZEL
