Birazcık mide yanması, arada bir geğirme, hazımsızlık şikâyeti olanlara endoskopik tetkik yapmak “Allah’ ın emri” oldu günümüzde.
Bu tür belirtileri belli bir süre yaşayanlar da “Aman yemek borusu kanserini atlamayalım” endişesiyle endoskopik takibe alınıyor.
Bu önüne gelene endoskopi yapma işi sadece ülkemize mahsus bir uygulama da değil.
Kısa adı ACP olan Amerikan Doktorlar Derneği (American College of Physicians) reflü belirtileri tarif eden herkese endoskopi yapılmasına karşı çıktı.
ACP’ nin Klinik Kılavuzlar Komitesi’nden bir grup hekim tarafından yapılan değerlendirmede, endoskopik tetkiklerin yüzde 40’ a varan kısmının hastanın sağlığını düzeltmediği ve sağlık harcamalarını gereksiz yere artırdığı bildirildi.
Annals of Internal Medicine isimli dergide yayınlanan makaleye göre, riskli grupta bile kanser ihtimalinin çok düşük olduğu vurgulanarak reflü teşhisi için ve 50 yaşından gençlerde yemek borusu kanserini takip için endoskopi yapmak gereksiz.
Makalede Amerika’ da erişkinlerin yüzde 40’ ında mide yanması ve kusma gibi reflü belirtileri olduğu ve doktorların bunun teşhis ve takibi için rutin olarak endoskopi uyguladıkları vurgulanıyor.
ACP kılavuzu, reflü belirtileri 5 seneden uzun süreden beri devam eden, sigara tiryakiliği ve obezite gibi risk faktörlerine de sahip olan 50 yaşın üzerindeki erkeklere ise endoskopi yapılması tavsiyesinde bulunuyor.
Bu grupta erken yakalanan kanserin başarı ile tedavisi mümkün ama geç kalındığında hastaların hayatı riske atılmış oluyor.
ACP kılavuzu iki grup hasta için daha endoskopiyi gerekli görüyor. Bunlardan biri, kusma ve yutma güçlüğü gibi yemek borusu darlığının işareti olan belirtiler bulunanlar.
İkinci grupta ise tedaviye rağmen reflü şikâyetleri devam eden hastalar yer alıyor.
Kılavuzun yazarlarından Nicholas J. Shaheen şöyle diyor:
“Reflü tanımlayan herkese endoskopi yapılması çok gereksiz. Bunların şikâyetleri tedavi ile ortadan kalkıyorsa mesele yok demektir. Tedaviye iyi cevap da adeta teşhisi kesinleştiren bir test olarak kabul edilebilir.
Eğer şikâyetler her gün veya haftanın birçok günü görülüyorsa proton pompası inhibitörleri (PPI) denen ilaçların kullanılması icap eder.
Bu belirtiler haftada bir veya iki haftada bir özellikle de pizza yiyip bira içtikten sonra ortaya çıkıyorsa bir anti-asit veya famotidin gibi bir ilaç almak yeterlidir.
Endoskopi bazılarına boşuna yapılırken endoskopi yapılması gerekenlerin bir kısmı ise bu imkândan faydalanamıyor.
Bu işlemin üçte bir kadarı uygun kullanım için gerekli şartlara uymayanlara yapılıyor; endoskopilerin “kötüye kullanımı” gibi bir durumla karşı karşıyayız.
Bu kötüye kullanımda da doktorların işlerini eksiksiz yapma arzuları, daha fazla para kazanma istekleri, endoskopi yapılmadığında dava edilme korkuları ve hastaların beklentileri önemli rol oynuyor”.
Endoskopide yemek borusu, mide ve ince bağırsağın ilk kısmı inceleniyor. İşlem hastalara sâkinlik veren bir ilaç verilerek gerçekleştiriliyor.
Komitenin endoskopi için uygun gördüğü durumlar:
Mide yanması ile beraber anemi, kilo kaybı, kanama, yutma güçlüğü ve tekrarlayan kusmalar gibi belirtiler olanlar.
4-8 hafta süreyle ve günde 2 defa verilen proton pompası inhibitörleri (PPI) ile yapılan tedaviye rağmen alarm belirtileri devam edenler.
Ağır erosif özofajit olanlarda 2 aylık tıbbi tedaviden sonra iyileşmeyi denetlemek için.
Tekrarlayan yutma güçlüğü varlığında semptomatik özofagus darlığı hikâyesi olanlar.
5 seneden uzun zaman reflü belirtileriyle beraber obezite ve semptomların geceleri olması gibi ilave risk faktörü bulunanlar.
Gelelim neticeye
Endoskopilerin birçoğunun gereksiz yapıldığına hiç şüphe yok.
Üstelik bizde bir de son senelerde çocuklarda reflü araştırması için endoskopi yapma modası başladı.
Çocuk ve aile için çok büyük bir travma da oluşturan bu işlemin küçük çocukların hastalıklarında teşhise yaraması, tedaviyi değiştirmesi çok ama çok özel durumlar dışında imkânsız.
Amerika’ da erişkinlerin yüzde 40’a varan kısmında gereksiz yapıldığı bildirilen endoskopiler bizde çocukların nereyse yüzde 99’ una boşuna uygulanıyor.
Sırf para kazanmak için endoskopi yapanları kınıyorum.
KAYNAKLAR:
