Ülkemizde pamuk Akdeniz, Ege ve Iğdır ovasında yetişmektedir. Pamukta hasad maliyeti önemli bir yekün tutmaktadır. 1990’lı yıllara kadar pamuk ekimi yapılan sahalar yerel ve Güney Doğu Anadolu’dan gelen işçiler elle toplardı. Pamuk bitkisi topraktan kafasını kaldırdığında işler barınma çadırlarını ya arazilerin boş bir tarafında ya da köyün bir tarafına kurarlardı. Pamuk bitkisinin iki sıra arası traktörle çapalansa da iki üç kez yabani otlar el kazması işçiliği ile yok edilirdi.
Elle çapalama tarım işçiliğinde yevmiye usulü ile ödeme için Ziraat odalarınca açıklanan bedel üzerinden çiftçiler işçilere ödeme yaparlardı. Pamuğu elle toplama da ise kilo başına ödeme için yine Ziraat odaları bir bedel tespit eder ve o bedelden ödeme yapılırdı. Ziraat odaları ekseriyetle bir işçinin günde toplayabileceği pamuk miktarının çarpanının o işçinin yevmiyesine denk gelmesini gözetecek bir usulü işçi teminci (Elci ) ile kararlaştırırlardı. Bu bedel, pamuğun piyasa fiyatının % 10-12’ sine denk gelirdi. Yani elle toplanan pamuğun çiftçiye toplama maliyeti % 10 civarında olurdu
İfade ettiğimiz yıllardan sonra pamuk fiyatlarının istikrarsızlaşması ve düşük seyri ile işçi teminindeki 2000’li yıllarla kadar oluşan güçlükler sulu pamuk tarımını ülkemizde azaltırken susuz arazide pamuk ekimini yok etti!
10-15 yıldır ülkemizde susuz tarım pamuk üretimi pamuk makinelerine % 50 hibe desteği verilmesine rağmen gerçekleşmedi.
Susuz pamuk tarımında verim dekara 70-110 kğ iken sulu pamuk tarımında 300-400 kğ’dır.
Buğday hasadının biçerdöver müteahhitliğinde Çukurova gibi verimli arazilerde buğday hasadı için bedel % 5 iken, mısır hasadında dekara 10-12 TL ( Verimin % 1-2,5-verim dekara 1000 kğ-1500 kğ olarak hesaplanırsa) dir.
Pamukta ise hasad dekara 60 TL’ den uygulanmaktadır. Sulu tarımdan elde edilen verimin % 25’ine, susuz tarımdan elde edilen verimin ise tamamına tekabül ettiğinden pamukta makineleşme başlamış olsa bile susuz tarım imkanı yoktur!
Sulu pamuk tarımında ise makineleşme hem yetersizdir hem de pamuk toplama makinalı müteahhitliği oldukça pahalıdır.
Piyasada yetersiz sayıda pamuk hasat makinesi olduğundan ziraat odalarının koyabileceği fiyat sınırlaması da geçersiz olacaktır.
Trarktör arkasına bağlanarak çalıştırılan pamuk hasat makinelerinin fiyatı kdv hariç 100 bin Dolar (150 bin TL) dir.
Kombine motoru kendi üzerinde olan tiplerin fiyatı ise kdv hariç 300 bin dolar (450 bin TL ) civarındadır.
Traktör arkasına bağlanan tipler 2 sıra pamuk bitkisini hasat edebilir iken Kombine Tip Pamuk Hasad Makineleri ekim sıra aralığı 70 santime ekilmiş ise 5 sıra pamuk bitkisini, 75 cm sıra aralığına ekim yapılmış ise 4 sıra pamuk bitkisini aynı anda hasat edebilmektedir.
10 Mart 2011, Tarım Bakanlığı’nca KIRSAL KALKINMA YATIRIMLARININ DESTEKLENMESİ PROGRAMI KAPSAMINDA MAKİNE VE EKİPMAN ALIMLARININ DESTEKLENMESİ HAKKINDA yayınlanan (NO: 2011/10) tebliğde ise pamuk hasad makinelerine sadece 50 bin TL’lik destekleme verilecek olması bu pamuk hasadında makineleşmeyi hızlandırmayacaktır.
Tarım Bakanlığı pamuk hasat makinelerinde kombine değil de traktörle çekilen tiplerini (150 bin TL) desteklemeyi öngörmüş ise bu konuya ilişkin destekleme miktarı 75 bin TL’ye çıkarılmalıdır.
Pamukta hasadın çok çabuk yapılması pamuğun yağmur görmemesi için zorunludur. Hasad mevsimi gelen pamuğun bitkinin üzerinde de olsa yağmur görmesi kaliteyi ve verimi oldukça düşürmektedir. Yağmur yiyen pamuk yere de düşmekte, pamuk lifleri yağmur nedeniyle kozaya yapışmakta, hasad esnasında makinenin aparatları pamuğu kozasında bırakmaktadır.
Traktörle çekilen hasat makinelerinde hasat makinesini çalıştıracak traktöre de bir destekleme öngörülmemesi pamuk hasadında makineleşmeyi hızlandırmaz.
Kombine makineler, traktörle çekilenin iki katı hatta iki buçuk katı işi yapmaktadırlar. Kombine makineleri satın alanlar da traktörle çalıştırılanları satın alanlarda aynı miktar 50 bin TL destek almaları tuhaftır.
‘’ Dostlar alışverişte görsün ‘’ misali pamuk hasadı böyle desteklenmez.
Pamukta makineleşmenin artarak pamuk toplama makineli işçilik bedelinin ucuzlamasının pamuk ekimine teşvik ile doğrudan ilişkisini tarım desteklerini düzenleyen TÜGEM artık anlamalıdır.
Akdeniz ve Ege’ de, Iğdır ovasında sulanamayan topraklarda susuz pamuk tarımını yendien açmanın, sulu tarımda pamuk ekim alanlarını çoğaltmanın yolu pamuk hasadında makineleşmeyi hızlandırmaktır.
