Bir cezai soruşturma kapsamında şüpheli veya mağdur sıfatı ile dinleniyor iseniz Ceza Muhakemesi Kanunu’muzun size tanıdığı haklardan yararlanmak ve bir avukatın yardımına başvurmak her bireyin yararınadır; fakat toplumumuzda oluşan bireylerin haklarını savunmada yetersiz kalması veya bilgisizlikten ötürü yanlış uygulamalar ile karşı karşıya kalmaktayız. Bu sebeple ilgili muhtemel soruları elimizden geldiğince cevaplandırmaya ve siz okuyucularımızı böyle hassas bir konuda bilgilendirmeye çalışacağım ki siz değerli okuyucular bir ceza soruşturması sırasında panik olmayınız.
“Avukatım olmadan kolluk biriminde veya savcılığa ifade vermek zorunda mıyım?” veya “Ceza Soruşturması Sırasında dikkat edilmesi gerekenler nelerdir?” şeklinde kişilerin akıllarını kurcalayan ve endişelerini barındıran birçok soru meslektaşlarımıza sorulmaktadır. Burada bilinmesi gereken en önemli husus bir avukatın yardımında yararlanana kadar hiç kimse ile ifade alma işlemini yapmak zorunda olmadığınızı bilmenizdir. Susma hakkınızı kullanabilir ve bir avukattan yardım alana kadar konuşmamayı tercih edebilirsiniz. Ceza soruşturması sizin için bir cezaya hükmedilecek bir aşama değildir. Lütfen çekinmeden bir avukattan hukuki yardım alınız. Bu aşamada tek yapmanız gereken şey kolluk birimlerine kimliğinizin tespiti için gereken evrakları temin etmenizdir.
Olay yerinde hemen sıcağı sıcağına kolluk birimleri ceza soruşturması için ifade almak istemektedirler. Fakat bilmelisiniz ki olay anından hemen sonra kolluk güçlerine ifadenizi vermek zorunda değilsiniz. Zaten sağlıklı olan da olay ne türlü olursa olsun tüm boyutları ile değerlendirilip sonrasında ifade işleminin bir avukat eşliğinde alınmasıdır. Zaten gerekir ise ya soruşturma aşamasında ya da kovuşturma aşamasında mahkeme heyeti ile olay yerinde keşif düzenlenecektir. Birçok birey cezai bir olaya dâhil olduğunda( bu olay bir trafik kazası da olabilir) olayları olduğu gibi ve o anda ( ayaküstü) güvenlik görevlilerine anlatmakta ve “ben her şeyi anlatır isem beni serbest bırakırlar” psikolojisinde bulunmaktadırlar. Hâlbuki olaylar sıcağı sıcağına iken verilen ifadeler sağlıklı olmamakta ve olayın şoku ile bir araya gelince geriye dönülmez hatalar söz konusu olmaktadır.
Örneğin şikâyetçi olmak gerekir iken şikâyetçi olunmamakta veya uzlaşılabilecek bir durumda iken uzlaşma yollarının önü kapatılmaktadır. Daha da kötüsü gözaltında iken kişilerin uğramış olduğu zararlar giderilememekte, gözaltı süreleri uzamaktadır. Bu tür eksiklikler kişileri daha da mağdur haline getirmekte ve cezai süreçleri daha da karmaşık hale getirmektedir.Bu sebeple bireylerin “avukat ile görüşmek istersem suçlu damgasını yerim” zihniyetinden sıyrılıp avukat ile görüşmenin bir hak olduğu bilincini kazanması gerekmektedir. Aksi takdirde en başta yapılabilecek yardımlar yapılamamakta, çözümlendirilmesi gereken durumlar daha da karmaşık hale gelmektedir. Bir avukat yardımından yararlanmayı tercih ettiğiniz takdirde, avukatınız sizinle birebir görüşecek, ifadeniz veyahut sorgunuz alınır iken yanınızda bulanacaktır. Cezai soruşturma dosyası kapsamında bulunan bilgi ve belgeleri sizin lehine olacak şekilde inceleyecek ve yanlış verildiği düşünülen kararlara itiraz edecektir. Bu yüzden bir avukat yardımından yararlanamıyor olsanız bile hakkınızda verilen kararları ayrıntıları ile inceleyiniz ve kesinlikle tutanakları okumadan imzalamayınız. Özellikle soruşturma sırasında kolluk görevlilerinin baskısı altında alınan ifadeler “bir şey olmaz arkadaş, gel sen imzala” şeklinde söylemlerle okunmadan imzalanmaktadır. Eğer bu gibi durumlar ile karşı karşıya kaldı iseniz lütfen haklarınızın çiğnenmesine izin vermeyiniz. Hakkınızda tutulan bir tutanağı veya kendi vermiş olduğunuz ifadenizi incelemek sizin en doğal hakkınızdır.
Ayrıca Ceza Muhakemesi Kanunumuzun 149. Maddesine göre;Sanığın veya şüphelinin müdafii yok ise; istemi üzerine veya zorunlu müdafilik durumlarında ifadeyi alan merci veya sorguyu yapan hâkim tarafından kovuşturma aşamasında davayı gören mahkeme tarafından istenmesi üzerine soruşturmanın ya da kovuşturmanın yapıldığı yerde bulunan Baro tarafından görevlendirme yapılır. Bu sebeple bulunduğunuz ilin yer aldığı ilgili baro biriminden avukat talebinde bulunma hakkınızı unutmayınız. Fakat daha sonra isternesiz Şüpheli veya sanık sıfatı ile dinlediğiniz ceza dosyasında sonradan kendiniz bir müdafi seçebilirsiniz. Böylelikle baronun görevlendirdiği müdafiin görevi sona erecektir ve kendi atadığınızavukatınız gerekli işlemlere sizin adınıza vekaleten devam edecektir.
