Suni ışık bulunana kadar insanlar sadece güneş ışığına maruz kalırlardı ve geceleri karanlıkta geçerdi ama şimdi geceleri de ışığa maruz kalıyoruz.
Karanlık, sağlıklı yaşamanın temel unsurlarından biridir çünkü melatonin hormonu ancak karanlıkta sentez edilir.
Melatonin, vücudu enfeksiyon, enflamasyon ve oto-immüniteden koruyan kuvvetli bir antioksidandır.
Geceleri aydınlıkta geçirmek melatonin sentezini bozarak obeziteden diyabete kanserlerden kalp hastalıklarına kadar pek çok hastalık için risk yaratır.
Mavi ışığın zararları
Geceleri maruz kaldığımız ışığın rengi de önemlidir çünkü ışığın her renginin etkisi aynı değildir.
Mavi dalga boyundaki ışık gündüzleri dikkati, reaksiyon zamanlarını ve keyfi artırır ama geceleri zararlıdır.
Ekranlı elektronik aletler, enerji tasarruflu ampuller sebebiyle de geceleri daha fazla mavi ışığa maruz kalırız.
Herhangi bir ışık melatonin salgısını baskılarsa da mavi ışığın gücü çok daha fazladır.
Harvard’ lı uzmanlar tarafından yapılan araştırmada mavi ışığın melatonini yeşil ışığa nazaran 2 saatten uzun baskıladığı sirkadiyen ritimleri de daha fazla (3 saate karşı 1.5 saat) kaydırdığı belirlendi.
Bir başka çalışmada da mavi ışığı bloke eden gözlük takanlarla böyle bir gözlük takmayanların parlak ışığa maruz kaldıklarında melatonin seviyelerinin aynı olduğu tespit edildi.
Bu sonuç mavi ışığın melatonini iyice baskıladığını ve gece vardiyasına kalanlarla geç yatanların mavi ışığı bloke eden gözlük takarak kendilerini koruyabileceklerini düşündürüyor.
Neler yapılabilir?
BİR: Geceleri karanlıkta kalmak ve uyumak yeterli melatonin sentezi için şarttır.
Gündüzleri yeteri kadar parlak ışığa maruz kalmanız hem geceleri uyumanızı kolaylaştırır hem de gündüzleri dikkat ve uyanıklığınızı artırır.
İKİ: Floresan ampul ve LED ışıkları daha fazla enerji tasarrufu sağlar ama aynı zamanda daha fazla da mavi ışık yayarlar.
Geceleri sirkadiyen ritmi daha az etkileyen ve melatonini daha az baskılayan kırmızı ışık tercih edilmelidir.
ÜÇ: Yatmadan 2-3 saat öncesi cep telefonu ve parlak ekranlardan uzak durulmalıdır.
DÖRT: Gece çalışıyor veya geceleri birçok elektronik alet kullanıyorsanız mavi ışığı tutan gözlük veya aparatlar kullanabilirsiniz.
Pahalı olmayan turuncu renkli lensler mavi ışığı bloke derler ama aynı zamanda diğer renkleri de tuttuklarından geceleri kullanmak için uygun değildir.
Sadece mavi ışığı tutan gözlüklerin fiyatı 80 dolardır.
Kaynak:
