Harward Üniversitesi Profesörlerinden N. Ferguson bir rapor hazırlamış. Raporun önemi Ferguson’un öneminden ileri geliyor. Bu bilim adamı, Paranın Yükselişi, Dünyanın Mali Hikâyesi, Nakit Rabıtası, Para ve Güç, Yükselme ve Düşme, Çökme ve Karmaşa gibi eserlere sahip.
Bu husus bir Amerikalı için belki yenidir ama, Osmanlı İmparatorluğunun çöküşünü bilen tüm aydınlarımız Ferguson’un söylediklerini biliyor.
Ferguson bir başka önemli hususa dikkat çekmiş. İmparatorluklar, öyle sanıldığı gibi, uzun sürede çökemezler. Aniden, hızlı ve çabuk çökerler diyor. Hemen Osmanlıya dönüp bakarsak on yıl gibi kısa bir sürede topraklarının önemli bir kısmını kaybettiğini görürüz.
Aşırı mali sıkıntı ve askeri gerginlikler çöküşü hızlandıran unsurlardır, diyor Ferguson. Çökme ve çözülme sürecinde, öğrendiğimiz ve inandığımız her şey bizi yanlış yönlendiriri diyor. Altın değerindeki uyarılara liderler dönüp bakmaz diyor.
Ülke çöküntüye giderken iki temel unsurun birbirini besleyerek büyüdüğünü kendi tarihimizden biliyoruz. Mali sıkıntı ve yalnızlaşmak.
Ferguson imparatorluklar yıkılış süreci içinde, yalnızlaşmayı söylemiş, fakat ayrıntılandırmamış. Onu da ben, aklımın yettiğince yapmak isterim.
Dört yıl önce yazdığım bir makalede, Rusya’nın Avrupa’yı Amerika’dan enerji yolu ile koparacağını yazmıştım. Bununla birlikte başka etkenler de gelişiyordu. Ancak belirgin değildi. Şimdi o etkenler belirginleşmeye başladı. Bu hususta kriz önemli rol oynadı.
Biliyorsunuz, Amerika General Motor’a önemli devlet yardımı yaptı. 25 milyar dolar. Bunun 13 milyar doları Almanya’daki Opel’i kurtarmak üzere harcandı. Amerika önce Opel’i zaten büyük bir hissesi olan Almanya’ya ve onun ortağı Rusya’ya satmaya karar vermişti. Bundan vazgeçip, Alman otomotiv pazarına müdahale etmiş olması Almanya’yı kızdırdı.
Niye kızdırmasın ki, Almanya demek, Mercedes ve BMW demektir. Siz onun pazarını elinden alırsanız tekeller arası Pazar paylaşım kavgasını başlatırsınız.
Şimdi Opel Almanya’nın Türkiye pazarı dâhil Asya pazarlarına göz dikmiş vaziyette.
Tabi tekeller arası uyuşmazlık sadece Opel ile sınırlı değil.
Asıl kavga Avrupa Uçak Sanayi ile Amerikan uçak sanayisi arasında devam etmektedir. Tanker uçaklarının yapımı Avrupa’da yapılıyorken bundan böyle Amerika kendisi yapacak.
Avrupa kendi IMF’sini kuracak olması kendini korumaya alması demektir.
Bırakınız Amerika’nın yalnızlaşmasını ki önemlidir. Asıl girdiği ve yürütmekte olduğu tüm savaşları siyaseten kaybetmesidir. Askeri sonuçlar yakında çıkar.
Aslında Amerika Ferguson’un dediği gibi, beklediğimizden de kısa zamanda çökecek. Şimdilerde elinden tutan bir tek Çin var. O da elini çekti mi, Amerika artık Çakma İmparatorluktur.
10.3.2010, bulentesinoglu@gmail.com
