Büyüklere Kolesterol Masalları (9)

Büyüklere Kolesterol Masalları (9) Kolesterol İlaçları Faso Fiso mu Yoksa?

Tüm dünyada en çok satılan ilaçların başında halk arasında kolesterol ilacı olarak bilinen statinler geliyor.

Karaciğerde kolesterol yapımını yüzde 30-50 oranında azaltarak

etki gösteren bu ilaçlar hem bilinen kalp hastalığı olan ve hem de kalp damar hastalıkları bakımından yüksek risk grubunda yer alan kişilerde bu hastalıklarının tedavisi ve önlenmesi için yaygın olarak kullanılıyor.

Bu ilaçların plasebo ile kıyaslandığında koroner kalp hastalığı olan kişilerde sadece ateroskleroza bağlı komplikasyonları değil tüm sebeplere bağlı ölümleri de azalttığını gösteren pek çok araştırma var. 

Buna dayanılarak statinlerin kalp damar hastalıkları için yüksek risk taşıyanlarda da faydalı olacağı iddia edilir ama bu ilaçların koroner kalp hastalığı hikâyesi olmayanlarda sebep olabilecekleri yan tesirlerin, sağlayabilecekleri faydadan çok daha büyük olacağı görüşünde olanlar da vardır.

Bundan önceki yazımda bahsettiğim JÜPİTER çalışmasında LDL-kolesterolü %130 mg’ dan az ve yüksek duyarlıklı-CRP’ leri %2’ den fazla olanlarda statinlerin tüm sebeplere bağlı ölümleri yüzde 20 oranında azalttığı bildirilmişti ama bazı bilim adamları bunu tesadüfe veya abartılmış gözleme bağlayarak karşı çıkıyorlar.

Bu yazımda statinlerin etkili olmadığını ortaya koyan önemli klinik araştırma ve meta-analizlerden bahsedeceğim.

VARAN BİR

Statinlerin, kalp damar hastalığı hikâyesi olmayan fakat orta veya yüksek risk grubunda bulunanlardaki etkinliğini belirlemek amacıyla toplam 65.229 kişiyi kapsayan 11 klinik çalışmanın değerlendirildiği meta-analizde ortaya çıkan gerçek şudur:

Ortalama olarak 3.7 senelik statin tedavisi tüm sebeplere bağlı ölümlerde bir azalma sağlamamıştır.

VARAN İKİ

Statinlerin kalp yetersizliği olanlardaki etkinliğini belirlemek için
İtalya’ da 357 kalp ve iç hastalıkları merkezinde yapılan araştırmada günde 10 miligram rosuvastatin alanlarda klinik gidişin değişmediği ortaya çıktı.

VARAN ÜÇ

Statinlerin yüksek kalp-damar hastalığı riskine sahip olan ve diyalize giren hastalardaki etkinliğini belirlemek için düzenlenen ve kan diyalizi yapılan 2.776 hasta üzerindeki milletlerarası bir çalışmada günde 10 miligram rosuvastatinin etkinliği araştırıldı.

Ortalama olarak 3.8 sene takip edilen hastalarda ilacın LDL-kolesterolü azaltmasına rağmen ne kalp krizi ve felçlerde ve ne de kalp damar hastalıklarına bağlı ölümlerde bir azalma olmadığı ortaya çıktı.

VARAN DÖRT 

Tip 2 şeker hastalığı olan ve diyalize giren 1255 hastada yapılan çok merkezli bir çalışmada atorvastatin isimli kolesterol ilacının etkinliği araştırıldı.

Dört hafta sonra ilaç alan hastalarda LDL-kolesterolün yüzde 42 oranında almayanlarda ise yüzde 1.2 oranında azaldığı tespit edildi. 4 sene süreyle takip edilen hastalarda kolesterol düşürücü ilaç alanlarda kalp krizi ve felçlerde de kalp damar hastalıklarına bağlı ölümlerde plasebo grubuna göre bir farklılık bulunmadı.

VARAN BEŞ

2.410 tip 2 şeker hastasında 10 miligram atorvastatinin kalp damar hastalıklarının önlenmesindeki etkinliği 4 sene süren bir çalışmada araştırıldı.

İlaç alan grupta LDL-kolesterol seviyesinin plasebo grubuna kıyasla ortalama olarak yüzde 29 oranında azaldığı belirlendi fakat insüline bağımlı olmayan bu hastalarda statin tedavisinin bir faydası olmadığı ortaya çıktı.

Gelelim neticeye

Kolesterol düşürücü ilaçların kanda LDL-kolesterolü düşürdüğüne şüphe yok ama gel gelelim ki bu düşüş ne kalp krizlerini ne felçleri ve de bunlara bağlı ölümleri önlemede bir işe yaramıyor.

O zaman da insan haklı olarak soruyor. Ne anladım ben bu ilaçlardan?

KAYNAKLAR

1. http://archinte.ama-assn.org/cgi/content/short/170/12/1024
2. http://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(08)61240-4/fulltext
3. http://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMoa0810177
4. http://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMoa043545
5. http://care.diabetesjournals.org/content/29/7/1478.abstract?ijkey=65e5b6148f5a27f5fa294764a685b0b6ea8fbc9a&keytype2=tf_ipsecsha