USA’ da Washington Üniversitesi, burun damlası yüzünden kalbi duran ve kalıcı beyin hasarı gelişen 8 yaşındaki kızın ailesine 15.2 milyon $ ödemeye mahkûm edildi (1).Olay 4 sene önce meydana geliyor.
Bebekken kalp nakli yapılan MacKenzie Briant isimli kız çocuğunun 4 sene önce soğuk algınlığına bağlı olarak burnu tıkanıyor; 
annesi de kızına kalp nakli yapılan Seattle Çocuk Transplantasyon Servisini arıyor.
Anne Dr. Cory Noel ile görüşüyor; o da çocuğun kardiyoloğu Dr. Yuk Law ile durumu konsülte ediyor.
Dr. Law, Dr. Noel’ e tedavi ile ilgili tavsiyelerde bulunuyor ve özellikle de Afrin isimli burun açıcı damlayı vermemesini söylüyor.
Dr. Noel, her nedense görüşlerine başvurduğu kardiyoloğu ya dinlemiyor ya anlamıyor ve çocuğun annesine “Afrin burun damlası vermesini” söylüyor.
Burun damlası damlatıldıktan kısa süre sonra çocuğun kalbi duruyor ve hemen hastaneye kaldırılıyor, orada iki ay tedavi görüyor ama beyni uzun süre oksijensiz kaldığından kalıcı beyin hasarı meydana geliyor.
Küçük kız o günden beri yürüyemiyor, konuşamıyor ve hatta yutamadığı için de karnından besleniyor.
Washington Üniversitesi tarafından yapılan açıklamada, ‘küçük kızın başına gelenlerden büyük üzüntü duydukları, olayın Afrin ile ilgisinin olmadığına inandıkları ama davayı temyize götürmeyecekleri’ belirtiliyor.
Aile de alacakları 15.2 milyon $ tazminat ile kızlarına daha iyi bakabileceklerini ve umutlu olmamakla beraber yeni tedavi imkânlarını arayacaklarını söylüyor.
Burun damlası bile öldürebilir
Bu davada adı geçen Afrin isimli burun damlasında etken madde olarak “oksimetazolin” bulunuyor.
Oksimetazolin, kan damarlarını büzerek ister soğuk algınlığı ister alerjiye bağlı olsun burun tıkanıklıklarını ‘ geçici olarak’ gidererek hastayı rahatlatıyor.
Oksimetazolin ülkemizde “İliadin” adıyla satılıyor (2).
Bu tür damarları büzen ‘dekonjestan’ ilaçlar, hipertansiyon, koroner kalp hastalığı, diyabet, tiroit hastalıkları, prostat büyümesi veya idrar zorluğu olanlarda ciddi aksi tesirler gösterebiliyor.
Dekonjestan burun damlalarının en fazla 5 gün kullanılması tavsiye ediliyor; ilaca uzun süre devam edilmesi burun açıcı etkisinin azalmasına, burnun daha çok tıkanmasına ve ilaç bağımlılığına yol açıyor.
İlaç yerine odayı nemlendirmek ve burnu tuzlu su ile yıkamak hem çok etkili hem de hiçbir riski olmayan yöntemler.
Mutlu Tönbekici’ nin tavsiye ettiği “pilli burun temizleyicisi” hakkında hiçbir fikrim yok ama genel manada bu tür ıvır-zıvır alet ve edavata sıcak bakmam (3).
Bu olaydan alınması gereken dersler
BİR: Küçük kızın kalbinin gerçekten bir kere damlatılan burun damlası yüzünden durduğunu söylemek çok zor ama bu tür etkilerin özellikle belirli hastalığı olanlarda ve yaşlılarda ortaya çıkabileceği unutulmamalı.
İKİ: Olayın suçlusu Dr. Noel olmasına rağmen davanın doktora değil üniversiteye açılması ve tazminatın da üniversite tarafından ödenmesi çok önemli.
Bu tür durumlarda bizde hep doktorlar suçlanır; doktorlar ceza veya tazminata mahkûm edilirler.
ÜÇ: Davanın 4 sene sonra sonuçlanmış olması USA’ da da işlerin yavaş yürüdüğünün göstergesi kabul edilebilir.
Tazminatın yüksekliği de dikkat çekiyor; bizde bu meblağı cebinden ödeyebilecek bir doktor olacağına ihtimal vermiyorum.
DÖRT: Hiçbir ilacı “hafife almamak” lâzım. Bir burun damlası bile bir insanın hayatını karartabiliyor ve hatta söndürebiliyor.
BEŞ: Afrin USA’ da “tezgâh üstü” yani reçetesiz satılan bir ilaç; Afrin’ i marketlerde bile bulmak mümkün.
Bizde de böyle olsun isteyenler var.
ALTI: Küçük kızın ailesinin doktorlarını dövmedikleri sadece mahkemeye başvurdukları anlaşılıyor.
Bizde böyle bir durumda hasta yakınlarının ilk tepkisi mahkemeye başvurmak değil, doktora kafa atmak oluyor.
YEDİ: Dr. Noel’ in basiretinin bağlanmış olduğuna inanıyorum. Günde kaç hasta bakıyor bilmiyorum ama sebep çok yorgun ve uykusuz kalması da olabilir.
SEKİZ: İlaç reklâmının serbest olmasını, bazı ilaçların marketlerde satılmasını isteyenlerin bu haberden ders almalarını diliyorum.
KAYNAKLAR
2. http://www.ilacabak.com/etkengoster.php?Id=R01AA05
3. http://haber.gazetevatan.com/bebek-endustrisi-uzaya-cikmis/553921/4/yazarlar
