Tıpta her öksürük, balgamı olanlara antibiyotik vermek adeta Allah’ın emri gibidir.
Bugünlerde de öksürük, balgam, ateş şikâyetleriyle doktora gidip de içinde antibiyotik olmayan bir reçete almamak neredeyse imkânsız.
Oysa solunum yolları enfeksiyonlarının yüzde 90’ ının sebebi bakteriler değil virüslerdir ve dolayısıyla da bunlara antibiyotik vermenin hiçbir manası yoktur.
Hatta bu virüslerin sebep oldukları orta kulak iltihabı, sinüzit ve bronşit gibi hastalıklarda bile antibiyotiklerin yeri olmadığı yeni yeni anlaşılmaya başladı.
Birçok doktor bırakın yeni başlayan üst solunum yolları enfeksiyonlarını, bunun bir komplikasyonu olarak gelişen orta kulak iltihabı veya sinüzitte bile artık hemen antibiyotiklere sarılmıyor.
Bu hastalar üç gün süreyle takip ediliyor ve ancak bu süre sonunda ateşi düşmeyenlere ve iyileşme belirtisi görülmeyenlere antibiyotik yazılıyor.
Tedavideki bu gecikmenin herhangi bir soruna yol açmadığını da hemen belirtelim.
Artık bronşitlilere de antibiyotik yok
Lancet’ de yayınlanan yeni bir araştırma, bronşiti olanlara verilen antibiyotiklerin işe yaramadığı gibi aksine zararlı olabileceğini de ortaya koydu (1).
4 haftadan daha az süreden beri öksürük şikâyeti olan ama zatürree şüphesi bulunmayan 18 yaşından büyük 1038 hastaya 7 gün süreyle günde 3 kere 1 gram amoksisilin, 1023 kişiye ise plasebo yani boş ilaç verildi.
Çalışma sonunda zatürree şüphesi olmayan alt solunum yolları enfeksiyonlarında antibiyotiklerin ne hastalığın daha çabuk iyileşmesini ve ne de belirtilerin hafiflemesini sağlamadığı yani kısaca bir işe yaramadığı tespit edildi.
Üstelik de amoksisilin alan grupta bir hastada anafilaksi geliştiği ve bulantı, döküntü, ishal gibi komplikasyonlarında daha fazla görüldüğü bildirildi.
Antibiyotiklerin yan etkileri
Antibiyotikler elbette yerinde kullanıldığı zaman hayat kurtarıcı olan çok değerli ilaçlardır ama bunların öyle her ateşi çıkana veya her öksürüğü, balgamı olana verilmesi de doğru değildir.
Bu ilaçların gereksiz kullanımının en önemli zararı “antibiyotiklere dirençli mikropların” üremelerine fırsat vermeleridir.
Bu antibiyotiklere dirençli mikroplar tıbbın hâlledemediği en önemli problemlerinden biridir ve ölümcül enfeksiyonların da başta gelen sebebidir.
Gereksiz antibiyotiklerin alerji, karaciğer ve böbreklere olan olumsuz etkileri ve yol açtıkları ekonomik kayıplar da hesaba katılmalıdır.
Peki, ne yapalım?
Bu tür viral enfeksiyonlarda antibiyotiklere gerek olmadığı gibi öksürük şurubu, balgam sulandırıcı ve söktürücülerin, vitamin ve bağışıklığı kuvvetlendirdiği iddia edilen ilaçların da hiçbir faydası yoktur.
Çok rahatsız edici değilse ateş düşürücü ilaçlardan da uzak durulmalıdır; çünkü ateş vücudun virüslere karşı bir savunma aracıdır.
Ateşin hemen düşürülmesi virüslerin daha çok üremelerine hastalığın uzamasına ve komplikasyonların artmasına sebep olur.
Bunlar ilaçtan daha önemli:
Öncelikle burundan nefes alıp vermenizin sağlanması gerekiyor. Bunun için de evin ısısının 20-21 derece, neminin de yüzde 45-50 arası olması gerekir.
Ev çok kuru ise mesela yüzde 40’ ın çok altında ise nem yapan cihazların faydası olur; eğer yüzde 40’ larda ise radyatörlere ıslak havlu koymak veya su kabı asmak da yeterlidir.
Odalar her gün havalandırılmalı ve kapalı mekânlarda sigara içilmemeli ve solunum yollarını tahriş edecek parfüm, deterjan vb kokular olmamalıdır.
Yatak odasının güneş görmesi ve toz barındırabilecek eşyalar olmaması da çok önemlidir.
Bol su içilmesi iyi olur; adaçayı, ıhlamur gibi sıcak içecekler de sabahları bir tatlı kaşığı zencefilli bal da faydalı olur.
Burun tıkanıklığına karşı en etkili tedavi deniz olan bir şehirde yaşıyorsanız temiz bir yerden alacağınız “deniz suyu ile burnunuzu güzelce yıkamaktır”.
Deniz yoksa bir litre kaynamış suya bir çay kaşığı tuz ve karbonat koyup karıştırın ve bu sıvıyla burnunuzu yıkayabilirsiniz ama lütfen eczanelerde “serum fizyolojik” veya “ deniz suyu” ya da “okyanus suyu” gibi isimlerle satılan sıvılardan almayın; bozulurum.
Birkaç gün de istirahat edebilirseniz çok iyi olur.
KAYNAK:
1. http://www.thelancet.com/journals/lancetid/article/PIIS1473-3099%2812%2970300-6/abstract
