Toplantıya en yaşlı üye olarak katılmıştı. Kırışmış yüz hatlarında hayatın çilesi okunuyordu. Oturdu, bilir kişi olarak sorulara cevap verecekti. Kendine olan güveni dik duruşundan belliydi. Çevre problemi gündeme geldiğinde yaşanan hazin tabloyu hatırlatmak istemedi. Sevinçleri özlemle anmak bu tarihten sonra hayal olmuştu. Çünkü çocukluğunda büyük bir deprem yaşamıştı.
Altı aydır yaşanan deprem olgusu, küçük dereceli sarsıntılar olarak insanlara korku salıyordu. Depreme hazırlıklı olmalıydık. Deprem kuşağındaydık ve evlerimiz dokunsan yıkılacaktı. Beton direklerle güçlendirmek gerekliydi.
Korku dolu bir yaşam sürdürülebilir değildi. Alacağımız radikal kararlarımızı aynen uygulamamız gerekiyordu. Aksi hâlde ıstırap çekmek deprem riskini azaltmayacaktı. Fay hattı üzerindeyiz, patlama bize geldiğinde yandan geçip gideyim demeyecekti.
Çevre tehlike çemberinde. Bu durumda en küçük bir sarsıntıda evlerimiz ayakta kalamazdı. Hâlâ duygusallığını öne çıkarıp bir şey olmaz, mantığı ile hareket etmek doğru değildi. Deprem yaşanmışlığına rağmen yeterince ders almadığımız belli oluyordu. Bugünden itibaren teknik elemanlara evlerimizin temeli, çatısı kontrol ettirilsin. Su ve elektrik tesisatları gözden geçirilsin.
Köy yerindeki barınaklar kırılgan, kâğıt evlerdi. Bu evleri, göstermelik kontrollerle avunduk. Depremle ilgili olarak her şeyi en ince ayrıntısına kadar kontrolden geçirmeliyiz. Yaşanılan çevreyle ilgili olarak neler yapmış ne önlemler almıştık. Doğa kuralları, evini güçlendirdiğini sormayacaktı. Toplum olarak hazırcılığa alıştık.
Konuşmalar bittiğinde alınan kararlar, bugünden itibaren uygulanacaktı. Belki köyümüzü kurtarabilirdik. Müdür öğretmen adayına sorar, dünya düz mü? Yoksa yuvarlak mı? Öğretmen adayı biraz düşündükten sonra cevap verir; Her ikisini de öğretebilirim efendim. İşlerimiz öğretmen adayının dediği gibi olmayacaktı.
Depreme hazırlıktan olmak üzere valizimiz çantamız hazır bekleyecekti. Arkadaş geçenlerde gerçekleşen küçük ölçekli depremde hayvanların seslerini kestiğini, kedisinin kucağına sindiğini, muhabbet kuşunun sustuğunu hiç kıpırdamadığını söylemesi dikkat çekiciydi.
Bencil yaklaşımlardan kaçınmalı, köyün tüm evleri yenilenmeliydi. Kararını uygulamaya yarından itibaren başlayacaklardı. Herkes birbirine yardım edecekti. Kimse tek başına bir işe kalkışmayacaktı. Bu arada arkadaş kedisini yanından ayırmıyordu.
Deprem gerçeğine karşı çalışmalarımız yoğun olarak başladı. Karataş evlerin duvarları beton dökülerek etkisiz hâle getiriliyordu. Tek katlı beton evler yapılıyordu. Çatı tamamen yenileniyordu. Eski evin molozları traktörlerle dere yatağına dökülüyordu. İlk etapta alt mahallenin evleri korumaya alındı. Ayrıntılar sonra da yapılırdı.
Çatısı yapılan evlerde kalınabiliyordu. Hareketlilik insanları intizama sokmuştu. Herkes bir şeyler düzeltiyordu. Yapılacak iş ile ilgili eleman bulunuyordu. Alınan malzemeler taksitlendiriliyordu. Yoğun çalışma köyün yenilenmesiyle sonuçlanacaktı.
Gece durgun bir hava vardı. Evden anında çıkmaya hazır vaziyetteydim. Gecenin sessizliğinde pencereyi açtım, yaz günü böceklerin sesi kesilmişti. Eşyalarımı alıp dışarı çıktım.
“Hayvanların sesi kesilmişti” demişti arkadaş.
Böceklerin sesi kesilmişti.
Bahçede ayakta çevreyi ışıkları izliyorum. Sessiz dünya yıkılan dünyam oldu. Toprak sanki ayağımın altından kaydı. Sahilde elektrikler kesildi. Sallanmıştık. Köyümüzde bir ev yıkılmıştı.
Alınan önlemler semeresini vermişti. Böceklerin sesinin kesilmesi depremin habercisiydi.
Hasan TANRIVERDİ
