Maymunlar üzerinde yapılan yeni bir araştırma bisfenol A (BPA)’ nın kadınların üreme sistemlerini olumsuz etkileyebileceğini, kromozom hasarları, doğumsal gelişim kusurları ve düşüklere yol açabileceğini ortaya koydu.
Proceedings of the National Academy of Sciences’ da yayınlanan araştırma birkaç bakımdan son derecede önemli.
Birincisi, bu araştırmanın DNA’ larının yüzde 95’ i insanlarla eşit olan ve üreme sistemleri insanlarınkine çok benzeyen rezus türü maymunlar üzerinde yapılmış olması.
İkincisi ise, BPA’ nın bu etkilerinin insanların maruz kaldıkları BPA seviyelerinde ortaya çıkmış olması.
BPA iki aşamada zararlı etki gösteriyor
Washington ve Kaliforniya Üniversitesi genetik uzmanları bu araştırmalarını BPA’ nın gebe maymunlardaki etkilerini sadece annenin değil doğmamış yavruların yumurtalarını da inceleyerek yaptılar.
Dişiler dünyaya sahip olabilecekleri yumurtalarla beraber geliyorlar ve bu yumurtalar ana rahminde iken gelişiyor.
Araştırmada ya günlük tek doz veya daha düşük dozda sürekli şekilde verilen ve BPA’ nın iki aşamada hasar oluşturduğu tespit edildi.
BPA’ nın ilk zararı, gebeliğin erken döneminde henüz fetüsün yumurtaları gelişirken yumurtaların uygunsuz bölünmelerinin ortaya çıkması şeklindeydi.
Bu tür bir zarar daha önce fareler üzerinde de gösterilmiş olduğu gibi fetüste Down sendromu gibi bir takım doğumsal gelişim kusurlarına yol açabiliyor.
BPA’ nın ikinci zararı ise gebeliğin daha geç döneminde yumurtaların geliştikleri foliküller içinde uygunsuz paketlenmesi şeklinde idi.
Böyle bir durum ise canlı yumurtaların sayısını sınırlayarak kısırlığa yol açabiliyor.
Tüm bu hasarlar BPA’ nın gebe anneyi, onun doğmamış yavrusunu ve bu yavru dişi ise onun yumurtalarından gelişecek olan neslini de etkilemesi manasına geliyor.
Araştırmanın uzmanlarından Hunt şunları söylüyor:
“Bu sonuçlar insanlar üzerinde yapılmamış olsa bile gerçekten endişe verici; çünkü daha önce kurtçuk ve farelerde yapılan araştırmalar da maymunlardakine benzer sonuçlar vermişti. Aslında, insanlarda BPA ve üreme sistemi arasında bu tür bir sebep-sonuç ilişkisini ortaya koyacak bir araştırma yapmak da mümkün değil.”
Kısa zaman önce BPA’ nın rezus maymunlarında meme dokusunun gelişimini etkilediğini ispat eden bir araştırma yayınlayan Tufts Üniversitesinden Ana Soto “ Bu 19 maymunla yapılmış küçük bir araştırma olmakla beraber çok kaliteli bir araştırma” diyerek meslekdaşlarına övgüler yağdırıyor.
Endüstri itiraz ediyor
Maymunlar üzerinde yapılan bu araştırmaya endüstriden itirazlar da gecikmedi.
Amerikan Kimyacılar Birliği tarafından yayınlanan bildiride araştırmadaki denek sayısının azlığı ve yöntemi tenkit ediliyor ve bu sonuçların insanlar için geçerli olmasının iddia edilemeyeceği vurgulanıyor.
Gelelim neticeye
Bu araştırmanın tenkit edilecek pek çok tarafı olduğuna ben de katılıyorum ancak vücudumuzda hiçbir işi olmayan BPA’ ya maruz kalmamızın da hiçbir haklı gerekçesi yok.
Endüstri, hormon bozucu kimyasallardan biri olan BPA’ nın obeziteden diyabete, meme ve prostat kanserinden kalp hastalıkları ve astıma kadar pek çok hastalığın riskini artırdığını gösteren onlarca araştırmaya da itibar etmiyor.
Kadınların yumurtaları üzerinde ‘BPA tarafından bozulduk ey halkım’ şeklinde bir uyarı yazısı çıksa bile bunlar gene bir bahane bulurlar, bunu da unutmayın.
Tüm yiyecek ve içecek kaplarındaki BPA’ ya hayır, hayır, hayır!
KAYNAK
