Beyin Fırtınası: ‘Birlikte Yaşamak Zorunda mıyız?’

Bu kavram, bir reklamcı olan Alex Osborn’dan çıkmış olsa da bir çok iş ve özel alanlarda kullanılabilir.

İlk beyin fırtınası (Brain Storming) çalışmamı “Proje ve Zaman Yönetimi” eğitimimde yapmıştım. Bir “Hayvan Barınağı” projemiz vardı ve grubumuzdaki altı kişi konu ile ilgili akıllarına gelen herşeyi ortaya dökmüşlerdi.

Eğitmenimiz “saçma sapan olduğunu sakın düşünmeyin. Aklınıza ne geliyorsa hemen yazın. “Bu olmaz!” deyip kendi süzgecinizden asla geçirmeyin. Çıkan/söylenen fikirlerden dolayı kimse kimseyi asla yargılamayacak, sadece düşüneceksiniz ve aklınıza geleni yazacaksınız.” demişti.

Böylece altı kişi hayâl yoluyla düşünce ve fikir üreterek Hayvan Barınağı yapmak konusunda nedenlerimizi ortaya çıkarmak için üretimci bir teknik kullandık. Hiçbirimiz herhangi bir hayvan derneğine üye değildik, hayvanların bakımı hakkında da birşeyler bilmiyorduk ama bize bir proje verilmişti. Bir hayvan barınağı yapacaktık ve bunun için bize verilen sürede aklımıza gelen alâkalı alakasız her şeyi hepimizin görebileceği bir şekilde yazı tahtamıza yazdık. Bazen tıkanıyorduk. Aklımıza hiçbir şey gelmiyordu. Grubun yöneticisi olarak toplantının hedefinin kaymaması ve yeniden fikirlerin canlanması için ortaya bir kelime atıyordum ve yeni fikirler ortaya çıkıyordu. Bize verilen süre sonunda yazdığımız fikirleri, konularına ve ana sorun ile ilişkilerine göre sınıflandırdık. Bu sınıflandırma işlemi sırasında fikirler tartışıldı, ek fikirler üretildi. Dolayısıyla, bu aşamada fikirler yeniden gözden geçirilmiş oldu; yinelenen ve konudan alâkasız olanlar oy birliği ile listeden çıkarıldı.

Beyin fırtınasından sonra, yazı tahtamızın ortasına sağ tarafı gösteren uzun bir ok çizdik. Okun ucu “Hayvan Barınağı” yazısını işaret ediyordu. Hayvan Barınağını yapmamazın sebeplerini oluşturan üst ve alt başlıkları ishikawa diagramı (balık kılçığı)’ na yerleştirmemiz gerekiyordu. Her bir başlık için, yatay çizdiğimiz çizgiye kırk beş derecelik açılar oluşturacak yukarıda ve aşağıda sola doğru yeni çizgiler çizdik ve bu çizgilere ana başlıklarımızı, izgilerin başlangıç ve bitiş noktaları arasına du alt başlıkları yazdık. İşte yapmak istediğimiz barınak için nedenlerimiz ve sonuçlarımız olduğu gibi karşımızdaydı!

Bizim projemiz hayvan barınağıydı. Sizinki görme engelli çocuklar için tiyatro dersleri, öğrenci performansını düşüren nedenler, evlilik kurtarma operasyonu, vs. vs.. çözümlemeniz gereken milyonlarca problem olabilir.

Elbette bu tekniği uygulamak için önce problemi kabul etmek gerekir. Çünkü, probleminizin varlığını kabul ettikten sonra ancak çözüm yolları araştırılır. Çözüm yolu için beyin fırtınası ve balık kılçığı diyagramı mükemmel bir tekniktir.

Bunları niye anlatıyorum size? Son günlerde herkesin kafasını karıştıran Ertuğrul Özkök’ün “Birlikte yaşamak zorunda mıyız?” başlıklı yazısından dolayı… Herşeyden önce böyle bir yazının Hürriyet Gazetesinde ve Ertuğrul Özkök’ün kaleminden -amacı ne olursa olsun- yazılmış olması çok önemli… Böylesine önemli bir yazının başka yazılar yazdırmayacağı düşünülemezdi herhalde. İlk tepki -sanıyorum- Bejan Matur’dan “Kürtlerle yaşamak zorunda mısınız?” başlığında geldi. Şair olduğunu bildiğim için mi yoksa gerçekten yazıya kattığı ruhtan dolayı mı bilmem ama duygusal esintiler kaptım yazısından. Ertuğrul Özkök’ün yazısında boşanma kararı almış bir kocanın soğukluğunu, Bejan Matur’un yazısında ise tüm aksiliklerine rağmen kocasından ayrılmak istemeyen bir kadının gözyaşlarını hissettim.

Arkadaş muhabbetlerimizden birindeydi ki bu yazılardan epey önce. Bir arkadaşım “insanlar bir daha ölmeyecekse, ne istiyorlarsa verelim. TV mi, dil mi, toprak mı?” diyordu. “Ver, kurtul” politikası bir bakıma. Ama bence Kürtler Türkiye’den ayrı bir devlet olmak istemiyorlar.

Sadece Türkiye Cumhuriyeti topraklarında ve kendi gelenek ve göreneklerini koruyarak özgürce yaşamak istiyorlar.

Sanıyorum Kürt ve PKK sorununu kabul etmeyen kalmadı ülkede. Artık bunu çözülmesi gereken bir problem olarak kabul ettiğimize göre çözüm yolları için herkesi beyin fırtınasına davet ediyorum. Ama lütfen dikkat! Bu tekniği kullanırken kimse kimseyi aşağılamamalı, kimse kimseyi yargılamamalı ve hiçbir fikir için “bu saçma” deyip kesip atılmamalı. Bunlar tekniğin doğru sonuca götürmesi için uyulması gereken kurallardır.

Özkök’ün ürettiği fikirden sonra buyrun benimkine: Hazır referandum için herkes sandık başına gidecek. Ek bir pusula koyun ve sorun: “Türkiyeli Kürtler’in ayrı bir devleti olsun.” mu?
h