Halk arasında kısaca “beta” olarak bilinen “A grubu beta hemolitik streptokok” bakterilerinin sebep olduğu boğaz enfeksiyonları en çok 5-15 yaş arasındaki okul çocuklarında görülür.
Anjin veya tonsillo-farenjit adı verilen bu enfeksiyon antibiyotiklerle tedavi edilmediği takdirde böbrek iltihabı (nefrit), kızıl ve romatizmal ateş gibi komplikasyonlara da yol açabilir.
Hastalık boğaz ağrısı ani olarak başlar, beraberinde yutkunurken ağrı, tireme ve yüksek ateş de vardır.
Tükürüğü yutmak, ağzı açmak, su içmek bile ağrılı olduğundan ve ateş ve terleme ile sıvı kaybından dolayı hastanın vücudu susuz kalabilir.
Bademcikler şiş ve kırmızıdır, bazen üzerlerinde beyaz iltihaplar, yumuşak ve sert damakta küçük, kırmızı benekler oluşabilir.
Boyundaki lenf düğümleri şişebilir ve ağrılı olabilir.
Bazı hastalarda baş ve vücut ağrıları, deri döküntüleri, bilhassa küçük çocuklarda bulantı kusma gelişebilir.
Küçük çocuklarda hastalık seyrektir ve ateş ve burun tıkanıklığı gibi belirtiler görülür.
Kolay bulaşır
Beta mikropları çok bulaşıcıdır, hasta kişinin öksürmesi ve hapşırması sırasında havaya saçılırlar ve o ortamda bulunanlara solunum yoluyla geçebilirler.
Hasta kişinin yiyecek ve içecekleriyle veya bakterilerle kirlenmiş yüzeylerden el-burun-ağız ve göze temasla da bulaşabilirler.
Belirtiler beta alındıktan ortalama 3 gün sonra ortaya çıkar.
Bazı kişiler beta bakterilerini boğaz veya derilerinde hiçbir hastalık belirtisi göstermeden taşıyabilirler.
Nasıl teşhis edilir?
Beta bakterilerinin sebep olduğu enfeksiyon virüslerin etken olduğu enfeksiyonlarla karışabilir.
Burun akıntısı, hapşırma, öksürük gibi belirtiler varsa viral enfeksiyon ihtimali fazladır.
Boğaz ağrısı ve ateşe karşılık öksürük olmaması, boyun lenf düğümlerinin şişmesi, bademcikler üzerinde beyaz veya sarı salgılar ise beta lehinedir.
Boğazdan alınan sürüntüden “hızlı antijen testi” ile dakikalar içinde teşhise varılabilir.
Test negatif ise ve beta şüphesi yüksekse steril olarak alınacak salgıların kültüründe bakteri üretilebilir.
Tedavide antibiyotik şart
Beta bakterisinin yol açtığı boğaz iltihaplarında antibiyotik kullanılması şarttır ve tercih edilecek antibiyotik de hastanın alerjisi yoksa penisilin olmalıdır.
Penisilin ağızdan alınabilir ama gerekiyorsa iğne şekli de kullanılabilir.
Penisline alerji olanlarda makrolid grubundan bir antibiyotik tercih edilmelidir.
İlk 48 saat içinde başlanan antibiyotik tedavi ile hem hastalık süresi kısalır hem belirtilerin şiddeti ve komplikasyon riski azalır ve hem de enfeksiyonun başkalarına yayılması da önlenmiş olur.
Antibiyotiklerin erken kesilmesi bulaşıcılığın 2-3 hafta sürmesine yol açar.
Yüksek ateş ve boğaz ağrısı için asetaminofen, ibuprofen gibi ilaçlardan faydalanılabilir.
Bol sıvı alınması, boğazın ılık tuzlu su ile gargarası, solunan havanın nemli olması ve istirahat hastayı rahatlatır.
Gelelim neticeye
Antibiyotiklerin gereksiz kullandığı hastalıkların başında üst solunum yolları enfeksiyonları (ÜSYE) gelir çünkü bunların nerdeyse yüzde 90’ ının sebebi virüslerdir.
Buna karşılık beta mikroplarının yol açtığı boğaz iltihapları ise mutlaka antibiyotiklerle tedavi edilmelidir.
Tedaviye başlandıktan 24 saat sonra bulaşıcılık geçer.
