Nazarbayev 1994 yılında Avrasyacılık fikrini ortaya attı. Bu noktada Nazarbayev’in buna neden gereksinim duyduğu hakkında aklımıza 4 sebep gelebilir.
A) Sovyetlerin dağılması sonrası ABD’nin kendi ülkesine göz dikme ihtimali ve Rusya’ya yakınlaşarak (ki en son bağımsızlığını ilan eden ülke Kazakistan’dır) otoritesini koruma isteği.
B) Gelişmekte olan bir ülke olan Kazakistan’ın bölgede aktif rol oynaması.
C) Eski Sovyetlerin tekrardan bir araya gelebileceği rüyası.
D) Bölge ülkelerinin birlik kurarak daha hızlı bir gelişme sağlaması ve bağımsızlıklarını daha hızlı ve güçlü şekilde korumaları, hızlı kalkınmayı sağlayabilmek.
Bunların arasında birliği en iyi tanımlayan görüş 4. görüştür. Otoritesini korumak gibi salt bir amacının olmadığının kanıtı, Avrasya Birliği’nin yönetiminin her ülkeye eşit olarak dağıtılacağı öngörüsüdür. Keza gelişen bir ülke olan Kazakistan’ın sırf kendini düşünerek bu yola çıkmadığı da aşikardır. Ama bu görüşün ilk yıllarında en çok karşılaştığı eleştiri Sovyet’lere dönüş olması olasılığıydı. Hatta projeye ilk destek Rusya Komünist Partisi’nden gelmiştir. Bu yanlış öngörü belli bir dönem boyunca devam etse de, Nazarbayev ilk gün dediği gibi bu projenin geleceği bir birleşme değil, birliktir. Bu hatalı görüşten sebep, projenin en önemli ülkelerinden biri olan Rusya, projeye ancak Putin döneminde olumlu bakmaya başlamıştır. Sonuç olarak Avrasyacılık projesi, geçmişteki hatalardan ders çıkarılarak, ince dokunmuş, küçük – büyük tüm ülkelerin eşit temsil edildiği, hızlı, güçlü bir kalkınma ve gelişme projesidir. Bundan başka, ülkelerin ortak noktalarını bularak gerek kültürel gerek tarihsel birleşmesini değil kaynaşmasını hedefler. Daha 1992 yılında Paul Wolfhowitz gelişmesi muhtemel bir Avrasya fikrinin ABD politikalarına yarattığı tehlikeyi görmüş ve “ABD’nin en önemli stratejik problemlerinden birinin eski Sovyet topraklarında ABD’den bağımsız politikalar üretme kabiliyetine sahip büyük ve bağımsız bir oluşuma izin verilmesi” olacağını söylemiştir. Şimdi bu projenin doğru ve yanlış yönlerini inceleyecek, Türkiye’nin bu projedeki geleceğini ve projenin kendi geleceğini inceleyeceğiz.
Bölüm 2: Projenin Geleceği
Nazarbayev’in projesinin geleceğini;
1) Fikirsel ve ideolojik gelişimi açısından
2) Askeri bir alternatif olabilirliği açısından
3) Ekonomik gelişimi ve model olması açısından
4) Anti – emperyalist görüşü açısından inceleyeceğiz. Tabi bundan önce birkaç bilgi daha vermek gerekli olacaktır.
Yazının başında da yazdığım gibi proje ilk 10 yılını tamamlamıştır. İlk 10 yıl hedeflerine daha kısa bir sürede varan Nazarbayev, bundan sonraki 10 yılı da projenin gerçekleşmesi için harcanacak somut adımlara ayırmıştır. Bu adımların arasında ortak savunma ve Gümrük Birliği’nin tamamlanması vardır. 2. on yıl için öngörülen Gümrük Birliğine ilk adımlar daha ilk 10 yıl içinde atılmıştır. Ayrıca ilk 10 yıl projenin kabullenilmesine ayrılmışken, proje kolayca kabullenilmiş hatta Rusya’da bir parti kurulmuş, Avrasya Üniversitesi açılmıştır. Bu örneklerle de görülebileceği üzere proje takvimin önünde gitmektedir.
Devamı Yarın…
