Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi (CDC), grip bakımından yüksek risk altında olan astımlıların çok azının grip aşısı olduklarını bildirdi.
Morbidity and Mortality Weekly Report isimli dergide yayınlanan araştırmaya göre 2010-2011 grip sezonunda astımlı ola
n Amerika’ lıların sadece yarısı grip aşısı oldu (1).
2005-2006 sezonunda astımlıların yüzde 36’ sının aşılandıkları dikkate alındığında grip aşısı yaptıranların arttığı anlaşılıyor ama bu federal hükümetin “Sağlıklı İnsanlar” (Healthy People ) hedefi için gene de düşük bir oran.
Sağlıklı İnsanlar projesi 6 aylık-17 yaş arasında olanların yüzde 80’ inin ve erişkin astımlıların yüzde 90’ ının grip aşısı olmasını hedefliyor.
Araştırma, grip aşısı yaptırmada sağlık sigortasının önemini vurguluyor: Sağlık sigortasına sahip olanların aşı yaptırma oranı, güvencesi olmayanlara nazaran iki mislinden daha fazla.
Varlıklı ailelere mensup olanlar da fakir olanlara göre daha fazla aşı oluyor.
Araştırma, astım ağırlığının aşı olmayı etkilemediğini de ortaya koyuyor; aşılanma oranları son senede astım atağı geçirenlerde seneyi ataksız geçirenlerden farklı değil.
Astım-grip ilişkisi
Astımlıları endişelendirmeye hiç gerek yok.
Astımlı olanların gribe yakalanma ihtimalleri astımlı olamayanlardan farklı olmadığı gibi grip enfeksiyonu astım ataklarının sık rastlanan bir sebebi de değil.
Astım ataklarını tetikleyen faktörlerin başında üst solunum yolları viral enfeksiyonlarının geldiği fikrine katılırım ama gribi bunların dışında tutmak gerekir.
Gribin astım ataklarını tetikleme ihtimali teorik olarak doğrudur zira neticede grip de bir viral solunum yolları enfeksiyonudur.
Ne var ki benim tecrübelerime göre pratikte durum pek de böyle değildir.
35 senedir astımlı hastalarla ilgilenen bir hekim olarak ne grip salgınlarında astım ataklarının arttığına ne de gribin ağır astım ataklarına yol açtığına dair bir “gözlemim” yok.
Grip aşısı zaten etkili değil ki
Var sayalım ki astımlılar gribe daha kolay yakalanıyor ve ağır astım atakları geçiriyor olsunlar, gene de astımlıları aşı yaptırmaya zorlamanın bir manası yok.
Grip aşılarının “genel manada” ticari aşılar olmaları bir tarafa astımlılar üzerinde gerçekleştirilen çalışmalar da bu hastaların aşı olmalarının işe yaramadığını ortaya koyuyor.
2003’ deki bir Cochrane değerlendirmesinde, randomize araştırmalar olmadığı için grip aşılarının astımlılardaki fayda ve risklerini belirlemek için yeterli delil olmadığı sonucuna varıldı (2).
Grip aşısı astımlı çocuklarda işe yaramıyor
Yaşları 6-18 arasında olan 696 astımlı çocuk üzerinde inaktive grip aşılarıyla yapılan randomize, çift-kör ve plasebo kontrollü bir araştırmada ‘aşılamanın astım ataklarının sayı ve şiddetinde mânâlı bir azalmaya yol açmadığı’ belirlendi (3).
1999-2000 ve 2000-2001 sezonlarında 349 astımlı çocuğa grip aşısı 347’ sine ise plasebo uygulandı.
42 çocuktaki astım ataklarında boğaz sürüntülerinde grip virüsü belirlendi; bunların 24’ ü grip aşısı yapılan, 18 tanesi ise plasebo yapılan gruptan idi.
Griple alakalı astım ataklarının ağırlığı her iki grupta da aynıydı, grip aşısı olanlarda atak süresi 3.1 gün daha kısaydı.
Grip aşısı astım krizlerini artırıyor
Amerika’ da yarısı grip aşısı olan yarısı olmayan 800 astımlı çocuk grubu üzerinde yapılan geriye dönük bir çalışmada ise grip aşısı olmanın astım krizlerinin sayısını artırdığı ortaya çıktı (4).
Çocukların klinik ve acil başvurularıyla, hastaneye yatırılışları değerlendirildiği bu araştırma grip aşısı yapılan çocukların ağır astımlılar olabileceği şeklinde tenkit edilebilir ve denebilir ki astımın kötüleşmesi sadece ağır astımlılara aşı yapıldığı içindir denebilir.
Astımın ağırlığı, aşının daha önce yapılması ve sık hastaneye müracaatlar gibi faktörler hesaba katıldığında da grip aşılarının bir faydası olduğu gösterilememiştir.
Aşıdaki virüslerle hastalık yapanlar birbirlerine benzedikleri için aşı-hastalık yapan virüs uyumsuzluğunun bir etkisi olması da söz konusu değildir.
Grip aşısı olanlarda hastaneye yatış riski daha yüksek
1999-2006 seneleri arasında laboratuar ile ispatlanmış grip hastalığı olan 6 ay-18 yaş arasındaki 261 çocukta yapılan araştırmada grip aşıların çocukların hastaneye yatış oranlarını etkilemediği ortaya çıktı (5).
Aşı olan çocuklarda hastaneye yatışların aşılanmayanlara göre 3 misli fazla olduğu, çocuk astımlı ise riskin daha da yüksek olduğu tespit edildi.
Durum erişkin astımlılarda da farklı değil. Cates ve arkadaşlarının meta-analizinde erişkin astımlılarda grip aşısının etkinliği ve riskleri konusunda yeterli veri olmadığı sonucuna ulaşıldı (6).
Astımlı çocuklar bir tarafa grip aşısının sağlıklı çocuklardaki etkinliği ve emniyeti de kesin değil:
Szilagyi ve ekibi 6-59 aylık çocukları iki sezon izledi ve 5 yaşından küçüklerde aşının griple ilgili hastane başvurularını azaltmadığını belirledi (7).
Jefferson ve arkadaşları tarafından 16 yaş altındaki 294.159 çocuk üzerinde yapılan 51 araştırmanın meta-analizinde, aşının 2 yaşından büyük çocuklarda etkili olduğu ancak 2 yaşından küçüklerde plasebodan farkının bulunmadığı gösterildi (8).
Aşının emniyeti konusunda da yeterli veri olmadığı gibi 6 aylıktan büyük çocuklara aşı yapılması konusunda sadece bir araştırma bulundu.
Araştırmacılar, ‘halk sağlığı politikası olarak çocuklara grip aşısının tavsiye edilebilmesi için büyük çaplı araştırmalara acilen ihtiyaç vardır’ yorumunda bulunuyorlar.
Grip aşıları üzerine bugüne kadar yapılmış en geniş kapsamlı değerlendirme olan CIDRAP raporu da aşının 2-17 yaş arasındaki çocuklarda koruyuculuğunu gösteren tutarlı kanıtların olmadığını ortaya koydu (9).
Gelelim neticeye
Amerikalı astımlılara benden “kocaman bir aferin”.
Demek ki onlar da CDC’ nin tavsiyelerine güvenilmeyecek bir kurum olduğunu anlamışlar.
Darısı grip aşısı yaptıran diğer “zavallı” Amerikalıların başına!
KAYNAKLAR
1. http://www.cdc.gov/mmwr/pdf/wk/mm6248.pdf
2. Cates CJ, Jefferson TO, Bara AI, Rowe BH. Vaccines for preventing influenza in people with asthma (Cochrane Review). In: The Cochrane Library. Oxford: Update Software; 2003.
3. Herman J. Bueving, Roos M. D. Bernsen: Influenza Vaccination in Children with Asthma. American Journal of Respiratory and Critical Care Medicine Vol 169. pp. 488-493, (2004).
4. http://adc.bmj.com/content/89/8/734.full
5. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22525386
6. Cates CJ, Jefferson TO, Bara AI, Rowe BH: Vaccines for preventing influenza in people with asthma (Cochrane Review). Cochrane Database Syst Rev. 2000;(4): CD000364.
7. Szilagyi PG ve ark: Influenza Vaccine Effectiveness Among Children 6 to 59 Months of Age During 2 Influenza Seasons Arch Pediatr Adolesc Med. 2008; 162(10):943-951.
8. Jefferson T, Rivetti A, Harnden A, Di Pietrantonj C, Demicheli V: Vaccines for preventing influenza in healthy children. Cochrane Database Syst Rev. 2008 Apr 16;(2):CD004879.
9. http://www.cidrap.umn.edu/cidrap/files/80/ccivi%20report.pdf
