Geçen hafta Dermatitis isimli dergide yayınlanan bir yazıda migren tipi baş ağrısı olanlarda sorunun aspartamdan kaynaklanabileceği ileri sürülüyor. Migreni olan hastalarda formaldehit ile yapılan yama testlerinde pozitif sonuç alınması ve aspartamın diyetten çıkarılmasıyla hastaların şikâyetlerinin ortadan kalkması buna kanıt olarak gösteriliyor. Ancak bu araştırmada olduğu gibi az sayıda hastadan elde edilen sonuçlardan bir genelleme yapmak doğru değil. Bu bulgunun daha geniş kapsamlı ve ayrıntılı araştırmalarla doğrulanması gerekiyor.
Aspartam şekerden 200 kat daha tatlı olan, düşük kalorili suni bir tatlandırıcı. 1965 yılında kimya uzmanı James Schlatter tarafından bir rastlantı sonucu bulunan aspartam, Avrupa’ da E951 kod adıyla biliniyor ve 30 seneye yakın zamandan beri de besin endüstrisinin vazgeçilmez maddelerinden biri. Dünyanın 100’ e yakın ülkesinde 6 bin yiyecek ve içecekte tatlandırıcı olarak aspartam bulunuyor. Hatta bazı vitamin ve öksürük şuruplarında da aspartam var. Şeker hastalarının ve diyet yapanların en çok kullandıkları tatlandırıcılardan biri de aspartam. Kısaca, aspartamın günlük üretimi 10 bin ton ve bu miktar her geçen gün artıyor.
Besinlerle alınan aspartam bağırsak duvarında parçalanarak aspartik asit, aspartik asit metil ester ve fenilalanin oluşuyor. Metil ester daha sonra metanole dönüşüyor ve bu da çeşitli dokularda formaldehit ve formik aside okside oluyor. Formaldehitin nükleik asit ve proteinlerle kimyasal eklentiler oluşturduğu biliniyor. Bu eklentilerin metabolizma tarafından ortadan kaldırılması zor olduğundan bunlar vücutta birikebiliyorlar.
Aspartamın bugüne kadar başta beyin tümörleri, lösemi, lenfoma… gibi kanserler ve multipl skleroz, Parkinson, Alzheimer. depresyon, bipolar bozukluk, uykusuzluk ve panik atak gibi sinir sistemi hastalıkları olmak üzere pek çok hastalığın oluşumundan sorumlu olduğu ileri sürüldü, ama hiçbiri kesin olarak kanıtlanamadı.
Aspartamla yapılmış hayvan deneyleri de var. İtalya’daki Ramazzini Vakfı’ ndan bir grup bilim adamının fareler üzerinde yaptığı araştırmalar yiyeceklerine aspartam eklenen hayvanlarda lösemi ve lenfoma gibi kanserlerde özellikle dişilerde ciddi artış olduğunu gösteriyor. Ramazzini önemli bir kuruluş; çünkü daha önce bu vakıf tarafından yapılan araştırmalarda bileşkenlerinden birinin kansere neden olduğunun kanıtlanmasıyla birlikte plastik PVC ile ilgili yasalar yeniden düzenlenmişti.
Geçen hafta Dermatitis isimli dergide yayınlanan bir yazıda migren tipi baş ağrısı olanlarda sorunun aspartamdan kaynaklanabileceği ileri sürülüyor. Migreni olan hastalarda formaldehit ile yapılan yama testlerinde pozitif sonuç alınması ve aspartamın diyetten çıkarılmasıyla hastaların şikâyetlerinin ortadan kalkması buna kanıt olarak gösteriliyor. Ancak bu araştırmada olduğu gibi az sayıda hastadan elde edilen sonuçlardan bir genelleme yapmak doğru değil. Bu bulgunun daha geniş kapsamlı ve ayrıntılı araştırmalarla doğrulanması gerekiyor.
Gelelim neticeye
Migren tipi baş ağrısı çekenlerin diyetlerinden formaldehit içeren yiyecek ve içecekleri tamamen çıkararak şikayetlerinin geçip geçmediğini denemelerinde fayda var.
