Prof. Dr. Uğur Şahin‘ in “Aşının salgını bitireceğine eminim” temennisine herhalde katılmayacak olan yoktur ama bir bilim adamının henüz daha tamamlanmamış bir araştırmadan böyle bir netice çıkarmasını çok yadırgadım.
“Virüsün başını ezmek” ve “virüsün kafasına vurmak” gibi âmiyane tanımlamaları da ona hiç yakıştıramadım.
Ondan “hızlandırılmış” bir yöntemle yapılan ve henüz “kesin ve tüm sonuçları alınmamış” bir araştırma hakkında daha temkinli konuşmasını beklerdim.
Aşı ile kendisinin de haberde ifade ettiği gibi daha pek çok “bilinmez” var (1).
Ben olsam “aşıdan çok umutluyum” demekle yetinirdim, açık bir kapı bırakırdım.
Tabii ki “asla” temenni etmeyiz ama işin sonunda mahcup olmak da var.
Gelelim neticeye
Değerli bilim adamının bu sözlerini “Bir bildiği olmalı” mı diye yorumlasam, “zafer sarhoşluğuna” mı versem bilemedim.
Şuna eminim ki tüm dünya etkinliği ve emniyeti ispatlanmış, salgını bitirecek bir aşıyı bekliyor ve tıpkı benim gibi bunun için dua ediyor: İnşallah!
***
BBC’ nin haberi:
Koronavirüs aşısı çalışmalarında ilk klinik deneylerden başarılı sonuçlar aldığını açıklayan Almanya merkezli BioNTech şirketinin CEO’su Prof. Dr. Uğur Şahin, aşının koronavirüs salgınını bitireceğinden emin olduğunu söyledi.
BioNTech ve ABD merkezli Pfizer’ın birlikte geliştirdikleri koronavirüs aşısının yüzde 90 başarıya ulaştığı açıklanmıştı.
İngiltere’de yayımlanan Guardian gazetesine konuşan Şahin, geliştirdikleri Covid-19 aşısının “virüsün başını ezip“, 2020’de dünyayı esir alan salgına son vereceğinden emin olduğunu ifade etti.
Pfizer ile BioNTech Pazartesi günü yaptıkları basın açıklamasında, aşı denemelerinin faz 3 aşamasında, gönüllü deneklerin yüzde 90’ında hastalığın gelişmesinin önlendiğini ve bu oranın beklenenden daha iyi bir sonuç olduğunu kaydetmişti.
Ancak, deneme sonuçları henüz tüm detaylarıyla açıklanmadığı için, aşının semptomsuz enfeksiyonlarda da etkili olup olmadığı sorusu yanıtlanmış değil.
Bu konuda iyimser olduğunu söyleyen Şahin, “Eğer soru bu aşıyla pandemiyi durdurup durduramayacağımız ise buna cevabım evet, çünkü semptomlu enfeksiyonlardan bile korunma sağlaması büyük bir etki yaratacaktır” dedi.
Geçen Pazartesi günü deneme çalışmalarının sonuçları açıklanıncaya değin aşının bağışıklık sisteminde yeterince güçlü bir tepki tetikleyip tetiklemeyeceğinden emin olmadıklarını belirten Şahin, “Aşının bu virüsü yeneceğini biliyoruz artık” diye konuştu.
Uğur Şahin, BioNTech şirketini 2008’de eşi Dr. Özlem Türeci ile birlikte kurmuş. Her ikisinin de aileleri 1960’larda Türkiye’den Almanya’ya göçmüş.
‘Virüsün bulaşmasını önleyeceğine inanıyorum’
55 yaşındaki Şahin, geliştirdikleri aşının etkisine dair elde edilen sonuçlar nedeniyle, henüz resmen kanıtlanmış olmasa da, aşının virüsün bulaşmasını da önleyeceğine inandığını ifade etti.
Aşının “birden fazla şekilde” koronavirüse saldırdığını belirten Şahin, “Covid-19’un hücrelerimize girişini engelliyor. Ama virüs bir şekilde girmiş bile olsa, o zaman da hücreleri virüsün kafasına vurup ortadan kaldırıyor. Bağışıklık sistemini bu iki savunma hareketini yapacak şekilde çok iyi eğittik. Artık biliyoruz ki virüs bu mekanizmalara karşı kendisini savunamaz” diye konuştu.
Aşının etkinliğiyle ilgili bazı önemli soruların önümüzdeki haftalarda ve aylarda yanıtlanabileceğini söyleyen Şahin, semptomsuz enfeksiyonları da durdurup durduramayacağı sorusunun yanıtının ise bir yılı bulabileceğini kaydetti.
‘En az bir yıllık koruma sağlayacak’
Konvansiyonel aşılarda virüsten genetik bilgi alınıp insan hücresinde bunlar çoğaltılırken, mRNA olarak bilinen yöntemde sadece virüsün genetik kodu yeterli oluyor, bu nedenle aşının üretim sürecinin üç ay kısaldığı belirtiliyor.
Şahin, Pfizer’ın geniş piyasalar için aşı üretimi deneyimi ile ilaçlarla ilgili düzenlemeleri yapan sağlık yetkililerinin hızlı tepkisi sayesinde aşı geliştirme sürecinin yıllar yerine sadece 10 ay sürdüğünü belirtiyor.
Aşının farklı yaş gruplarına farklı koruma düzeyleri sağlayıp sağlamayacağı sorusunun yanıtının üç hafta içinde belli olacağını ifade eden Şahin, farklı etnik gruplar üzerinde farklı etki gösterip göstermeyeceğinin de henüz netlik kazanmadığını söylüyor.
Şahin, aşının üçer hafta arayla koldan iki doz halinde yapılacağını ve böylece en az bir yıllık koruma sağlayacağını kaydediyor.
‘Kafamızdan büyük bir yük kalktı’
Aşı denemelerinin sonuçlarını Pazar akşamı aldıklarını belirten Şahin, “kafamızdan büyük bir yük kalktı” diyor.
“İlaç araştırmaları asla siyasi bir araç olmamalı… Bilgi gizlemek etik olmazdı. Bizim için önemli olan aşı geliştiriyor olmamız ve siyaset yapmıyor oluşumuz.”
Pazartesi günü sonuçların açıklanması ardından BioNTech şirketinin hisseleri hızla arttı. Şirketin değeri 30 milyar dolara yaklaştı. Ancak Şahin paranın şimdilik sadece “kağıt parçaları üzerindeki rakamlar” olduğunu söylüyor.
“Paramızla ilerde ne yapacağımızı düşüneceğimiz zaman gelecek. Genellikle yeni bir şey yaratan insanlar tekrar yeni bir şey daha yaratmak ister. Bunun ne olduğuna karar vermemiz gerekecek, bir vakıf mı yoksa özel bir proje mi olacağına.”
Şahin, eşi ve şirketin baş tıp danışmanı Özlem Türeci ile haberi aldıklarında “çay eşliğinde oturup biraz sohbet ettiklerini” anlatıyor. “Rahatlamak çok iyi bir histi” diyor.
