Şirketler, araştırma ve geliştirme sürecinin çok kısaldığını gerekçe göstererek Avrupa Birliği’nden ileride doğabilecek tazminatlar ve hukuki sorumluluklardan muafiyet istemişler (1).
Şirket açıklamalarını hakemli dergide yayınlanmış makale gibi yorumlayıp rahatlıkla “aşıların ciddi bir yan etkisi yok” diyen bilim adamları neye güveniyorlar bilemem ama bu haber şirketlerin kendilerinin de aşılarının uzun vadedeki risklerini tam bilmediklerinin açık ve net ifadesidir.
Bir mikroba karşı aşı geliştirmek için gereken ortalama süre 10 sene olmakla beraber pandemi dolayısıyla aşı geliştirme çalışmalarındaki temel bazı kriterler pandemi dolayısıyla gevşetildi.
Daha salgının başlamasının üzerinden bir sene bile geçmeden bazı şirketler faz III çalışmalarının sonuçlarını açıkladılar.
Bu aşıların sene başına kadar ruhsat almaları ve yılbaşından itibaren de uygulanması bekleniyor.
Pandemi dolayısıyla aşı çalışmalarının hızlandırılmış olması kabul edilebilir ama bunun yaratabileceği riskler de iyi hesaplanmalıdır.
Bunlar içinde de özellikle bugüne kadar hiçbir mikrop için onay almamış olan mRNA teknolojisi ile hazırlanan aşıların uzun vadedeki risklerinin çok iyi bilinmesi gerekir.
Bu aşılar birkaç milyar insana uygulanacağı için binde bir hatta on binde bir görülen ciddi bir risk bile yüzbinlerce insanın buna maruz kalması manasına gelir.
Gelelim neticeye
Aşıları üreten şirketler, aşılarını açıklanmayan anlaşmalarla istedikleri ülkeye istedikleri fiyattan satarken bunların risklerinin mesuliyetinden kaçamazlar.
Parayı al, kasaları doldur ama sıra bundan zarar göreceklere gelince “Bu beni ilgilendirmez” de.
Siz milyarlar kazandığınız ürünlerinize güvenmiyor musunuz?
Var mı böyle bir dünya?
İlaç ve aşı gibi tüm toplumu ilgilendiren ürünlerin mutlaka yerli ve milli olmasının, bunların herkese ücretsiz yapılmasının, aşılarla alakalı kararların bağımsız bilim adamları tarafından alınmasının neden hayati ehemmiyeti olduğu bir kere daha ispatlanmış oluyor.
***
EK 1 (27.11.2020): “The Latest Covid Vaccine Results, Deciphered” başlıklı makale. Kaynak: https://www.wired.com/story/the-latest-covid-vaccine-results-deciphered/
***
Sözcü‘ nün “Aşı üreticileri, AB’den hukuki muafiyet istedi!” başlıklı haberi:
Tüm dünya dört gözle corona virüsü aşısının bulunmasını bekliyor. Bu yönde çalışmalar yapan ilaç şirketleri, araştırma ve geliştirme sürecinin çok kısaldığını gerekçe göstererek Avrupa Birliği’nden ileride doğabilecek tazminatlar ve hukuki sorumluluklardan muafiyet istedi. Avrupa İlaç Ajansı’nın hasta temsilinden sorumlu üyesi Yannis Natsis, “Böyle bir karar, insanların aşıya güvenini azaltır” dedi. Türkiye’nin onaylanacak aşılardan hangisini tercih edeceği merakla bekleniyor.
Corona virüsü salgınıyla mücadelede aşı, kritik öneme sahip. Tüm dünya bu konuda gelecek müjdeli haberi beklerken, ilaç şirketleri bir yandan bu konu üzerinde çalışıyor bir yanda da kendilerini korumaya almak için lobi çalışmaları yürütüyor. Financial Times’ta yer alan habere göre Avrupa’daki ilaç endüstrisi, aşıyla ilgili ileride açılabilecek davalardan korunmak için Avrupa Birliği’nden muafiyet istedi.
Salgının etkisi nedeniyle, normalde yıllarca sürmesi gereken aşı araştırma ve geliştirme süreci mümkün olduğunca kısaltıldı. Bazı potansiyel aşılar, onaydan önceki son adım olan üçüncü test aşamasına geldi.
‘SÜRECİ KISALTMAK KAÇINILMAZ RİSKLER GETİRİYOR’
Avrupa Farmasötik Endüstrileri ve Dernekleri Federasyonu’na bağlı aşı üreticilerinin örgütlendiği Avrupa Aşıları’nın üye ülkelere gönderdiği mektupta, “Corona virüsü aşısının geliştirme ve yaygınlaştırma konusundaki hızı ve ölçeği, normalde kapsamlı klinik deneyler ve deneyim yoluyla elde edilebilecek yeteri kadar kanıt üretmeyi imkansız hale getiriyor. Bu durum kaçınılmaz riskleri beraberinde getirecek ” denildi. Bu şartlar altında tazminat ve hukuki sorumluluklardan muafiyet istendi.
ŞİMDİDEN AB VE ABD İLE ANLAŞMA YAPANLAR VAR
Avrupa Komisyonu’ndan konuyla ilgili yapılan açıklamada ise hasta güvenliği korunurken, olabildiğince hızlı hareket edileceği vurgulandı. Komisyon, muafiyet talebinin, AB sözleşmelerindeki ‘Ürün Sorumluluğu Direktifi’ kurallarına uymamanın kategorik olarak yanlış olduğu belirtildi. Ancak birliğe üye 27 ülkenin, aşı üreticilerinin aldığı yüksek riskleri telafi etmek için ‘belli yükümlülükleri’ tazmin konusunda hazırlık yaptığı kaydedildi.
Avrupa Aşıları’nın üyeleri arasında AstraZeneca, GlaxoSmithKline, Janssen, Merck, Pfizer, Novavax, Sanofi, Takeda, Abbott ve CureVac gibi şirketler var. Bunların birçoğu corona virüsü aşısı geliştirmek için çalışıyor ve bazıları ileri aşamalara gelmiş durumda. Hatta bu şirketler arasında ABD ve AB ile şimdiden anlaşma imzalayanlar da var.
MODERNA’NIN AŞISI 174 TL, ASTRAZENECA’NIN 22 TL
Avrupa İlaç Ajansı’nın hasta temsilinden sorumlu üyesi Yannis Natsis konuyla ilgili yaptığı açıklamada, “Medeni sorumluluktan muaf tutulmanın, salgının ötesinde tehlikeli bir emsal yaratabilir. Bu tür konular, insanların aşılara olan güvenini azaltır. Hükümetlerin, ilaç şirketlerinin bu tür baskılarına direnmesi ve şeffaf olması gerekiyor” dedi.
Konunun uzmanlarına göre ilaç şirketlerinin hukuki muafiyet çabaları zaman zaman kısmen başarılı oldu. ABD’de sorumluluk muafiyeti yaygın bir durum. Ancak Avrupa Birliği’nde böyle değil. Geçen ay, Oxford Üniversitesi ile birlikte aşı geliştirme çalışmaları yürüten AstraZeneca, bazı ülkelerden aşıyla ilgili sorumluluk muafiyeti almayı başardı. Ancak şirket hangi ülkelerin kendisine bu ayrıcalığı tanıdığını açıklamadı. Aşı geliştirme konusunda ileri safhada olan şirketlerden Moderna, AB ile yaptığı görüşmelerde doz başına 20 euro (174,6 TL) talep etti. AstraZeneca’da ise bu rakam 3 dolar (22,1 TL).
Kaynak: https://www.sozcu.com.tr/2020/ekonomi/asi-ureticileri-abden-hukuki-muafiyet-istedi-6007539/
