Akdağmadeni Yozgat’ın doğusunda gelişmiş bir ilçe olup doğusunda Sivas’ın Şarkışla ilçesi, güneyinde Çayıralan, batısında Sarıkaya ve Saraykent ilçeleri,Kuzeyinde ise Kadışehri ilçesi bulunmaktadır. İlçenin toprakları dağlık ve engelli bir arazi yapısına sahiptir. Akdağın kuzey uzantıları ilçe topraklarını doğu ve güneyden çevirmektedir. Bu dağların İlçeye bakan yönü zengin Ormanlarla kaplı olup en büyük noktası 2130m, dir.
Akdağmadeni yerleşim yeri olarak XIX yüzyılın ortalarında ve idari yetkiye de haiz bir isimli kurşun işletmesi müdürlüğü olürük kurulmuş ve Madencilik nahiyesi diye adlandırılmıştır, İlçenin tarihi 1815 yılına kadar Orman içi olarak bilinmekteydi. İşletmenin şimdiki beldeye garajının bulunduğu yere kurulmasıyla, Gümüşhane, Trabzon, Arapgir ve Ahıska’dan gelen işçilerle nüfusu hayli artmış ve 1871 yılında İlçe hüviyeti kazanmıştır. 1923 yılında kasaba 1250 hane iken Rum ve Ermenilerin 1924-1927 yılında Yunanistan’a mübadele edilmesiyle nakilleri üzerine nüfus miktarı oldukça azalmıştır. Aynı tarihte Yunanistan’dan, Selanikten kayalar bölgesinden mübadele suretiyle gelen 266 hane Türk kasabaya yerleştirilmiştir. Yine bu tarihde köylerde de mübadele yapılmış Romanya, Bulgaristan ve Yogoslavya’dan gelen 790 menkul aile köylere yerleştirilmişti.
İlçenin Merkezi 1815 yılına kadar ormanlık olduğu bugünkü kasabaya bağlı Civar Güneyli Mahallesinin kasaba içinde havuzda hayvanları korkarak sulamaya getirdikleri ve Çamların sıklığından hayvanları zor geçirdikleri anlatılmaktadır. 1860 yılında Karahisar, Bayramşah kazası inşaa edilerek Akdağmadeni nahiyesine bağlı kaza teşkilatı kurularak Yozgat’a bağlanmıştır.
Kaza merkezi birkaç ay sonra eski bir nahiye olan Karamağra (Saraykent) köyüne nakledilmişse de 1876 yılında tekrar Akdağmadeni nahiyesi olan Karamağra köyüde bu kazaya bağlı bir nahiye olarak kalmıştır. Madencilik nahiyesi olan bu yeri kuruluşun yönetimine sırasıyla; Hasbeldi Hacı Emin Ağa, Arapkirlioğlu, Hacı Hüseyin Ağa, Tepedelenli Mehmet Ali paşa, torunlarından Ahmet efendi (Arnavuut Ahmet Efendi) Şair ve Hariciye, Dahiliye Nazırlıkları yapmış Akif Paşa torunlarından Rıfat Efendi memur edilmiştir.
Akdağ eteklerinde Çinko, Kurşun madeni işletmesi kurulmuş ve “Maden” kelimesi zamanla bu yerleşim yerinin ismi olmuştur. Belirli bir süre maden adıyla anılmış, Akdağ eteklerinde kurulması nedeniyle dağın ismine atıfla “Akdağlardan çıkan Maden” anlamına gelen Akdağmadeni adıyla anılmaya başlanmıştır.
Akdağmadeninin bulunduğu Yozgat ili ve havalisi Milli Mücadelenin başlarında oldukça sıkıntı çekmiş 14 Haziran 1920 tarihinde asilerin eline düşmüştür. Kanları pahasına vatanlarına sarılan ve bu yolda şehit olan vatandaşlar arasında İlçede Arapkirliler diye anılan Mehmetoğlu Tevfik Beyi zikretmek gerekir. Tevfik bey Milli Mücadeleye iştirak etmiş ve Karamağra bucak Müdürü iken asiler tarafından 16 Kasım 1920’de Cuma günü hunharca katledilerek şehit edilmiştir. Bugün Kasabada Haşim Bey tepesinde abidesi vardır.
İlçede tarihi eserler arasında; Behramşah (Muşali) Kalesi, Akdağmadeni Kilisesi, Ali Şır (Zaviyesi) Camisi, Ali Çelebi Türbesi, Mahmut Çelebi Türbesi, Hacı Hamamı ve Sivil Mimari örnekleri bulunmaktadır, ve Bozhüyük köyü Çatalan Mevkiinde Çatalan mağarası vardır.
Akdağ Ormanları içerisinde bulunan Kadıpınarı Akdağmadenine 2 km. uzaklıktadır. Milli Parklar Genel Müdürlüğü yönetiminde Orman içi Dinlenme Tesislerinin bulunduğu bu alan çam, meşe ve çeşitli ağaçlardan oluşan Zengin bir bitki örtüsüne sahiptir. Bölge içerisinde turistik tesisler ve Geyik üretim Çiftliği bulunmaktadır.
İlçe toprakları İç Anadolu platolarından Bozok platosu üzerinde yer alan Akdağ’ın eteklerinden başlayarak eğimi az geniş bir ova görünümündedir. Akdağlar arasında bir çok yayla bulunmaktadır. Bunların başında Nalbant, Sırıklı, Atoluğu, Alma Burnu, Dikeni Kalın, Harman, Pınar Hatap Alanı, Başyurt, Kömerliyerli, Deli Hamza, Aktaş, Nusret, Yerliburun, Kevenliburun ve Kırklar Çayı yaylaları gelmektedir.
İlçe topraklarını Yeşilırmak’ın kollarından Çekerek Suyu, Akdağ Deresi, Gödelen Suyu, Değirmenözü Deresi, Virankale Deresi, Sarayözü Deresi, Sulamaktadır. Deniz seviyesinden yüksekliği 1330m.dir.
İlçenin iklimi Karadeniz iklimi ile Karasal İklimi arasında bir geniş özelliği gösterir.
İlçenin bitki örtüsü genellikle ormanlarla kaplıdır. İlçenin yüzde 32.5’i ormanlıktır. Bu ormanlarda sarıçam, ardıç, yabani fındık, alıç ve palamut ağaçları bulunmaktadır. Ormanlık alanların dışında kalan alanlar bozkır görünümünde olup mera olarak değerlendirilen çayırlarla kaplıdır.
İlçenin ekonomisi tarım,hayvancılık ve Madencilik ile Orman ürünlerine dayalıdır.Tarımsal ürünlerin başında arpa, buğday, çavdar, şeker pancarı, yem bitkisi, baklagiller, patates, ay çiçeği üretimi gelmektedir. Ayrıca elma, armut, kayısı, vişne, ceviz ve üzüm yetiştirilmektedir. Hayvancılakda büyük ve küçükbaş hayvan besiciliği yapılmakta olup, sığır, koyun, kılkeçisi ve tiftik keçisi yetiştirilir. Hayvansal ürünlerden yağ ve peynir ilçe ekonomisinde önem taşımaktadır.
İlçede Bozok üniversitesine bağlı bir Meslek Yüksek okulu bulunmaktadır.
Akdağmadeni Kaymakamı Hüseyin Engin Sarıibrahim Ağustos 2010 kararnamesi ile ilçeye atanmış olup ilçedeki çalışmalarına başlamıştır.
Akdağmaderi Belediye Başkanı suphi Daştan1955 Ortaköy doğumludur. Ticaretle uğraşmış, 15 yıl süreyle Anavatan partisi ilçe başkanı olarak görevyapmıştır. Akdağmadeni’nin ekonomik soranlarını bilen ve çözüm üretilmesi konusunda çaba sarfeden suphi Daştan bu amaçla tekstil, plastik ve sentetik dokuma fabrikaları kurmuş, istihdam sağlamış ve üretime önemli katkıları olmuştur.
Yozgat’ta başarılı belediye başakanları arasında yer alan Suphi Daştan iki dönemdir. Ak parti listesinden Belediye Başkanı seçilmiştir. Bir çok başarılı hizmetlerin sahibi olan Daştan, Akdağ’ın Modern bir ilçe konumunagelmesi için çalışmalarını sürdürmektedir. İlçeler arasında örnek bir beldiye başkanı durumundadır.
Bu makale 9 kez okundu
