Alerji gelişme riski yüksek olan bebeklere hayatlarının ilk aylarından itibaren düzenli olarak fıstık verilmesinin fıstık alerjisi görülme ihtimalini yüzde 80’ den fazla azalttığı bildirildi (1).
Çalışma Londra’ da fıstık alerjisi gelişme riskinin yüksek olduğu düşünülen 4-11 aylık 640 bebek üzerinde gerçekleştirildi.
Bebeklere deri testi yapılarak fıstık alerjisi olmayanlar veya hafif bir reaksiyon gösterenler belirlendi; fıstık alerjisi gelişmiş olan 12 çocuk çalışmaya alınmadı.
Egzaması veya yumurta alerjisi olan 628 bebek rastgele iki gruba ayrılarak bir gruba düzenli olarak en az haftada üç gün sekiz fıstık verilirken diğer gruba hiç verilmedi.
Bu beslenme şekli çocuk 5 yaşına gelinceye kadar sürdürüldü ve bu süre sonunda bebekliklerinde itibaren düzenli olarak fıstık yedirilen çocuklarda fıstık alerjisinin yüzde 86 oranında daha az görüldüğü belirlendi.
5 yaşına geldiklerinde deri testleriyle düzenli fıstık verilen çocukların yüzde 1.9’ unda, fıstık yedirilmeyenlerin ise yüzde 13.7’ sinde fıstık alerjisi geliştiği görüldü.
Bu yöntemden hafif derecede fıstık alerjisi olan 98 çocuğun da yararlandığı, fıstık alerjisi oranının yüzde 35.3’ den yüzde 10.6’ ya düştüğü ortaya çıktı.
Fıstık yedirilen grupta fıstık için spesifik IgG4 seviyelerinin, fıstık verilmeyen grupta ise IgE seviyelerinin yükseldiği görüldü.
Fıstığa alerjisi olanlarda deri testlerinde daha fazla kızarma ve şişme oldu ve fıstık için spesifik IgG4:IgE oranlarının daha düşük bulundu.
Fıstık alerjisi gelişmiş ülkelerde hızla artıyor
Fıstık alerjisi USA’ da çocukların %2-3 kadarında görülüyor ve 1997’ den bugüne kadar 4 misli arttı ama sebebi bilinmiyor.
Batılı ülkelerde de benzer bir artış var.
Amerikan Pediatri Akademisi (AAP) 2000’ de yayınladığı kılavuzda alerji gelişme riski yüksek olduğu düşünülen çocuklara 3 yaşına gelinceye kadar fıstık verilmemesi tavsiyesinde bulunuyordu.
AAP, 2008’ de bu görüşünü değiştirdi ve 4-6 ayın ötesinde bazı gıdalardan sakınmanın alerjileri önlediğini gösteren yeterli delil olmadığını bildirdi ama bebeklere bu tür gıdaların verilme tavsiyesini de durdurdu (2).
2008’ de yapılan bir araştırmada, fıstık alerjisinin İngiltere’ de yaşayan Yahudi çocuklarında İsrail’ de yaşayanlara göre 10 misli fazla olduğu tespit edilmişti (3).
İsrail’ de doğup büyüyen bebeklere hayatlarının ilk yılında fazla miktarda fıstık verilirken fıstık İngiltere’ deki bebeklere hiç verilmiyordu.
Alerjiyi önlenme tavsiyeleri tamamen değişebilir
Bu araştırma alerjik hastalıkların önlenmesinde dair temel bilgi ve tavsiyeleri tamamen değiştirecek gibi görünüyor.
Bugüne kadar alerji riski yüksek olan çocuklara alerji yapma potansiyeli yüksek olan yiyeceklerin genellikle 3 yaşından sonra başlanması tavsiye ediliyordu.
Bu araştırma ise bunun tam aksini ortaya koyuyor ve bu yiyeceklerin 4 aylıktan sonra başlanması ve düzenli olarak verilmesinin alerji gelişmesini engelleyebileceğini gösteriyor.
Fıstık örneğinde olduğu üzere, yumurta, balık ve süt ürünleri gibi alerji yapma ihtimalleri yüksek yiyeceklerin erken başlanmasının da alerji gelişmesini engellemesi mümkün görünüyor.
Astım, saman nezlesi gibi alerjik hastalıklarda uygulanan ve doğru ve düzenli yapıldığında bu hastalıkların tabii seyrini değiştiren tek tedavi yöntemi olan “immünoterapi” yani aşı tedavisi de bu çalışmanın sonuçları ile uyum içinde.
Gelelim neticeye
BİR: Alerjik hastalıklar büyük ölçüde “tabii hayat şartlarından uzaklaşıldığı” için ortaya çıkıyor.
Bunların önlenmesinde temel prensip “Hadi gelin, köyümüze geri dönelim” olmalıdır.
İKİ: Astım ve alerjik hastalığı olan çocuklara hastalıklarını kötüleştirebilir endişesiyle faydalı gıdaların bilinçsizce yasaklanması yanlıştır.
Asıl mühim olan çocuklara “hazır mamalar dâhil paketlenmiş hijyenik gıdaların” ve “şekerli yiyeceklerin” verilmemesidir.
ÜÇ: Belirli bir yiyeceğe alerji gelişmiş olanlarda ise o yiyecekten kesin olarak kaçınılması gerekir.
Kaynaklar
1. http://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMoa1414850?query=featured_home#t=articleTop
3. http://www.jacionline.org/article/S0091-6749%2808%2901698-9/abstract
Araştırmanın Amerikan medyasındaki yankıları:
http://www.usatoday.com/story/news/2015/02/23/peanut-allergy-cure/23883241/
http://www.wsj.com/articles/about-face-on-preventing-peanut-allergies-1424727014
