Akdeniz Diyati Bacak Damar Tıkanıklığını da Önlüyor

Geçen sene kısa adı PREDIMED olan bu araştırmanın ilk sonuçları yayınlanmıştı ve zeytinyağı, balık, kuru yemiş, meyve ve sebzeden zengin Akdeniz Diyeti uygulayanlarda ‘kalp krizi ve felç riskinin yüzde 30 düşük olduğu’ tespit edilmişti.

JAMA’ da yayınlanan araştırma, Akdeniz Diyetinin yağlı diyete göre ağrılı bacak damarı tıkanıklığı ihtimalini de üçte iki nispetinde azalttığını gösteriyor.

Diyabet, sigara veya obeziteden dolayı bacak damarı tıkanıklığı riski yüksek olan 55-80 yaşlar arasındaki 7 bin 477 kişi rastgele üç gruba ayrılıyor.

Birinci gruba düşük yağlı diyet, ikinci gruba her hafta en azından 4 yemek kaşığı sızma zeytinyağı eklenen Akdeniz Diyeti ve üçüncü gruba ise her gün bir miktar fındık, ceviz ve bademden oluşan kuruyemiş eklenen Akdeniz Diyeti uygulanıyor.

Diyetisyenler senede 4 defa katılımcılarla görüşerek beslenme alışkanlıklarını değerlendiriyor ve tavsiye edilen diyetin daha iyi uygulanabilmesi için hedefler belirleniyor.

Katılımcılara alış-veriş listeleri, menü ve tariflerle beraber ücretsiz olarak sızma zeytinyağı ve kuruyemiş de veriliyor.

Çalışmanın başlangıcında katılımcıların hiçbirinin kalp hastalığı yoktu ama diyabet ve başka risk faktörlerine sahip oldukları için tümü de kalp-damar hastalıkları bakımından yüksek risk altında idi.

Bu kişiler 5 sene süreyle takip ediliyor ve 89’ unda ağrılı bacak damarı tıkanıklığı geliştiği görülüyor; bunların 19’ u zeytinyağı 26’ sı kuruyemiş ve 45’ i ise düşük yağlı diyet grubunda yer alıyor.

Buna göre, damar tıkanıklığı riskinin düşük yağlı diyet uygulanan gruba göre fazladan zeytinyağı verilen Akdeniz Diyeti grubunda yüzde 64, fazladan kuruyemiş verilenlerde yüzde 30 daha az olduğu sonucuna varılıyor.

Bir kişide bacak damarı tıkanıklığını önlemek için 300’ den fazla insanın düşük yağlı diyet yerine Akdeniz Diyetini uygulaması gerektiği hesaplandı.

Akdeniz Diyetinin Batı Diyetine göre en önemli farkı şeker, tuz, işlenmiş gıdalardan zengin olması.

Araştırmanın ve araştırmacıların zayıf tarafları

Bu, sebep-sonuç ilişkisini kesin olarak ortaya koyan bir araştırma olmadığı gibi katılımcıların diyetlerine ne ölçüde bağlı kaldıkları da tam olarak bilinemez.

Ayrıca, bacak damarı tıkanıklığı olanların sayısının çok az olması ve araştırmacılardan birinin endüstriye danışmanlık yapıyor olması da sonuçların güvenirliliğini tartışmalı hâle getiriyor.

Araştırmacılardan Martinez-Gonzalez’ in şu tavsiyesine ise güldüm.

Martinez Reuters’ e şunları söylüyor:

“Akdeniz Diyetine ‘akşamları bir kadeh kırmızı şarap içerek’ veya zeytinyağı ile pişirilen sebzeleri daha fazla yiyerek başlanabilir.

Kırmızı et yerine kümes hayvanları ve balık; tatlılar yerine de meyveler tercih edilmelidir.”

Bu tavsiyelerin ‘kırmızı şarap kısmı hariç’ kalanı doğru; damar sertliğine iyi gelen şarap değil üzümdeki antioksidanlardır.

Martinez belli ki ‘akşamcı’ bir arkadaşımız. Bu elbette bizi ilgilendirmez, istediği kadar içebilir ama bir araştırmacı olarak tavsiyelerini ‘kıyak değil ayık kafayla’ yapması daha doğru olur.

Bu araştırma ne manaya geliyor?

Akdeniz Diyetinin bacak damarı tıkanıklığı riskini de azaltması beklenen bir durum, çünkü kalp krizleri ve felçlere yol açan arter tıkanmalarının da sebebi aynı: Ateroskleroz yani damar sertliği.

Aterosklerozun oluşumunda üç önemli faktör var.

BİR: Sağlıksız gıdalarla yanlış beslenme

İKİ: Hareketsizlik

ÜÇ: Sigara

Sağlıksız gıda mefhumu ile kısaca rafine şeker ve undan yapılan, trans yağ ihtiva eden işlenmiş hazır gıdaları kastediyorum.

Yanlış beslenme ise gene çok kısaca bu sağlıksız gıdaların fazla miktarda ve sık sık yenmesi demek.

Günde en az bir saat tempolu yürümeyen veya benzeri bir aktiviteyi yapmayana ‘hareketsiz’ diyorum.

Sigaraya gelince; bırakın günde bir tane içmeyi, içilen yerde bir dakika bile bulunmamak lâzım.

Ateroskleroz ve buna bağlı kalp krizi, felç ve bacak damarı tıkanıklıkları ‘kolesterol yüksekliğine bağlı olmadığı gibi statin almakla da önlenemez’.

Kalp-damar hastalıkları dışında başta kanserler olmak üzere tüm hastalıklara karşı korunmak için “sağlıklı beslenme + yeterli hareket + sigara içmeme” hayat tarzı olarak benimsenmelidir.

Gelelim neticeye

BİR: Akdeniz diyeti hem sağlıklı hem lezzetlidir; hem karnınız doyar hem hastalıklardan uzak kalırsınız.

İKİ: Bu araştırmadan Akdeniz Diyetinin bacak damarı tıkanıklığı riskini artırdığı sonucu çıkmış olsaydı da hiçbir şey değişmeyecekti.

Pazara değil mezara kadar Akdeniz Diyeti!

KAYNAKLAR

http://jama.jamanetwork.com/article.aspx?articleid=1817779

http://www.reuters.com/article/2014/01/21/us-mediterranean-diet-idUSBREA0K1N520140121