Trabzon’un güzide araştırmacı yazarlarından Mustafa Yazıcı, Tanbûrî Hâfız İsmail Hakkı’nın beş marştan oluşan “Feryâd-ı Vatan” adlı kitabını Osmanlıcadan Latin kökenli Türk alfabesine aktardı ve kitap haline getirerek “Millî Mücadele Marşlarımızın Gelecek Nesillere Armağan Ettiği Gerçekler- Feryâd-ı Vatan” adıyla yayımladı. 48 sayfadan meydana gelen kitap “Önsöz, Feryâd-ı Vatan-1, Feryâd-ı Vatan-2, Büyük Millet Marşı, Kuvay-ı Milliye Marşı, Öksüz Vatanım Sana Ne Oldu?, Arabistan Marşı, Sonuç, Kaynaklar, Yazarın Biyografisi” bölümlerinden oluşuyor. Kitapta, marşların hem Osmanlıca hem de Türkçe metinlerine yer veriliyor. Böylece Osmanlıcaya meraklı olanlar bu dilin örnekleriyle de buluşturuluyor. Bu marşlar Latin kökenli Türk alfabesinde ilk kez okurlara sunuluyor. Araştırmacı Yazar Mustafa Yazıcı, kitabının Önsöz'ünde şu görüşlere yer veriyor:
“Millî şairlerimizden Hâfız İsmail Hakkı Efendiye ait olan bu eseri tercüme ederek bugünümüze taşımaktan çok mutluyum. El yazma nüshaları da elimizde olan bu millî marşlar beni çok etkiledi. Bu nedenle bütün okuyucularımla paylaşmak istedim. Zira herkese vatan için alın teri dökmeyi öğretiyor. Okuyup da ağlamamak mümkün değil. Şehitlik ve gazilik ruhu vatanı gençleştiriyor. Bu gerekçe ile de onları yeni nesiller için günümüz Türkçesine çevirdim. İşin en önemli diğer bir tarafı da şudur: Bu marşlar yaşandığı ve yazıldığı zaman(1919) Samsun Trabzon’a bağlıydı. Atatürk 1919’da Trabzon’un ilçesi olan Samsun’a, yani Trabzon’a çıkmıştır. Bunu anlattığı hatıralarında kendisini ilk karşılayanların Trabzonluların olduğunu söylemesi de bunun içindir. Samsun Trabzon’dan 1925’te resmen ayrılmıştır. Ancak millî kültür olarak millî bütünlük bu tarih ve coğrafya içinde yine devam etmektedir. Bu nedenle Samsun ve Trabzon’la iftihar edişimiz ebediyen geçerli millî ve evrensel haklılığımızdır. Bu aşkımız daima var olacaktır. Üniversitelerimizin tarih, kültür, edebiyat ve müzik bölümlerinin öğrencilerine de çok faydalı olacaktır. Hatta askerlik dairelerimizin ve ordumuzun kütüphaneleri için de bir millî mücadele hatırasıdır.”
Araştırmacı-Yazar Mustafa Yazıcı'nın Millî şairlerimizden Hâfız İsmail Hakkı Efendiye ait olan bu eseri tercüme ederek günümüze taşıması takdire şayan bir vefa duygusudur. Küçük çaplı bu eseri okuyanların yiğitlik duygularının inkişaf edeceği muhakkaktır. Bu marşları düşünerek okumalı, hayalen de olsa o zor günlere gitmeli, bugünlerin kıymetini bilmeliyiz. Zira ibret almazsak tarihin tekerrür etmesi işten bile değildir.
Beş marştan oluşan bu kitabın ilk marşı kitaba da ismini veren “Feryâd-ı Vatan” adını taşımaktadır. Bu marş Gazi Müşîr Mustafa Kemal Paşa Hazretlerine armağan edilmiştir. Marşın usulü “mazûrga”dır. Marş “Âh vatan âh, senin bizler hiç kadrini bilmedik/Gözlerinden kanlar aktı, el uzatıp silmedik/Ateşlere yandık ancak, bir güzel gün görmedik/Kaç asırdır ağlıyoruz bir gün olsun gülmedik” şeklinde devam etmektedir. Bu marşın devamı niteliğinde olan “Feryâd-ı Vatan-2” de benzer duyguları anlatmaktadır: “Evlatlarım! Çıktı canım, yerişiniz perişanım/Düşmanların çizmesiyle eziliyor yetimanım/Her tarafım mezar oldu; söndü, yitti hânımânım” Kitapta birbirinin devamı niteliğindeki bu marşlardan sonra “Büyük Millet Marşı” geliyor. Bu marşın sözleri “Âli millet binler yaşa, ulu millet binler yaşa/Altun kalemle yazıldı tarihlere Kemal Paşa/Altun kalemle yazıldı Kâzım Karabekir Paşa/Cenab-ı Hak muinimiz, büyük millet rehberimiz/Kemal Paşa serdarımız, kahramandır askerimiz.” diye devam etmektedir. Bunları “Kuvay-ı Milliye Marşı” takip etmektedir. “Biz namuskâr bir milletiz, namus ile yaşarız/Yurt uğruna can veririz, her tarafa koşarız/Bizler Yavuz ordusuyuz, dağlar taşlar aşarız” sözleri bu marşı ne de anlamlı kılmaktadır. “Öksüz Vatanım Sana Ne Oldu?” ve “Arabistan Marşı” son iki marş olarak kitapta dikkat çekmektedir.
Gençlerin vatan konusunda duyarlı olması için onları bu gibi millî ve manevî duygularla beslemeliyiz. Bunu yapmazsak Batı sempatizanı, şuuursuz bir nesil yetişir. Bu küçük ama önemli eseri gün yüzüne çıkardığı için Mustafa Yazıcı'yı tebrik ediyorum.
