Son ayların en önemli gündem konusu olan EYT’de 7438 sayılı Kanun sonrasında yapılan düzenleme ile emekliliğe başvuru sayısı 750 bini aştı. EYT’de başvuru yapanlara emekli aylığı bağlanacağı gibi, işten emeklilik nedeniyle ayrılması nedeniyle kıdem tazminatı da ödenecek.
İlk sigortalılık başlangıcı 8 Eylül 1999 ve öncesi olup kadın sigortalılarda 20 yıl, erkek sigortalılarda 25 yıl sigortalılık süresini tamamslayan EYT’liler işe giriş tarihine göre değişen 5000-5975 prim günü şartını sağlayanlar EYT kapsamında yapılacak düzenlemeden faydalanabilecek.
1475 sayılı İş kanunu ödenecek kıdem tazminatının bir yıllık miktarını en yüksek devlet memuruna ödenen bir yıllık emeklilik ikramiyesi tutarı ile sınırlandırmıştır.
Memur maaş katsayısına bağlı olan kıdem tazminatı tavan oranı sürekli değişmektedir.
Kıdem tazminatı tavanı memur maaş katsayısına göre belirlenmektedir. Memur maaş katsayıları değiştiğinde buna bağlı olarak kıdem tazminatı tavan tutarı da değişmektedir.
01.01.2023 – 30.06.2023 tarihleri arasında geçerli olmak üzere, Kıdem Tazminatı Tavanı tutarı brüt 19.982,83 TL ve damga vergisi kesintisi sonrasında net 19.831,16 TL olmuştur.
Kıdem Tazminatı Alma Koşulları
Hangi işçilere, hangi durumlarda kıdem tazminatı verileceği 1475 sayılı İş Kanunu’nun 14. maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre;
a) İşveren tarafından 4857 sayılı İş kanunun 25. maddesinin II numaralı bendinde gösterilen ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzeri nedenler dışında iş sözleşmesinin feshedilmesi durumunda,
b) İşçi tarafından 4857 sayılı İş kanunun 24. maddesinde sayılan nedenlerden dolayı iş sözleşmesinin feshedilmesi durumunda,
c) Muvazzaf askerlik dolayısıyla iş sözleşmesinin feshedilmesi durumunda,
d) İşçinin bağlı bulunduğu kanunla kurulu kurum veya sandıklardan yaşlılık, emeklilik, veya malullük aylığı yahut toptan ödeme alması amacıyla iş sözleşmesinin feshedilmesi durumunda,
e) Kadının evlendiği tarihten itibaren bir yıl içerisinde kendi rızası ile iş sözleşmesini sona erdirmesi durumunda,
f) İşçinin ölümü sebebiyle iş sözleşmesinin son bulması halinde,
g) Sosyal Sigorta Yasalarında değişiklik yapan 4447 sayılı yasa ile getirilen bir hükümle, 506 sayılı Kanunun 60. maddesinin birinci fıkrasının (A) bendinin (a) ve (b) alt bentlerinde öngörülen yaşlar dışında kalan diğer şartları veya aynı kanunun geçici 81. maddesine göre yaşlılık aylığı bağlanması için öngörülen sigortalılık süresini ve prim ödeme gün sayısını tamamlayarak kendi istekleri ile işten ayrılmaları nedeniyle, işçiler kıdem tazminatı almaya hak kazanırlar.
Emeklilik nedeniyle işçinin, kıdem tazminatı isteğinde bulunabilmesi için, SGK’ya başvurmuş olduğunu ve emekliliğe hak kazandığını belgelemiş olması gerekir.
Dolayısıyla dilekçe ile emeklilik başvurusu yapan çalışanların SGK işten çıkış işlemi “08 Emeklilik (yaşlılık) veya toptan ödeme” koduyla yapılacak.
EYT kapsamında veya normal emeklilik nedeniyle işten ayrılanlara ihbar tazminatı ödenmez.
Dolayısıyla EYT ile emekli olanlara kıdem tazminatı ödenir, ancak ihbar tazminatı ödenmez.
Kıdem Tazminatı Hesaplaması
1475 Sayılı İş Kanunu’nda, İşçinin işe başladığı tarihten itibaren iş sözleşmesinin devamı süresince her geçen tam yıl için, işverenin işçiye 30 günlük giydirilmiş brüt ücreti üzerinden kıdem tazminatı ödenmesi gerekir. Bir yıldan artan sürelerde de aynı oran üzerinden ödeme yapılır.
1475 sayılı İş Kanunu’na göre kıdem tazminatına esas ücret hesabı son hak edilen ücret üzerinden hesaplanmaktadır.
Kıdem tazminatı esas olarak işçinin iş akdinin sona erdirildiği tarihte elde edilen giydirilmiş ücret üzerinden tanımlanmaktadır.
Kıdem tazminatına esas alınacak olan ücretin tespitinde İş Kanunu’nun 32. Maddesinde sözü edilen asıl ücrete ek olarak işçiye sağlanan para ve para ile ölçülmesi mümkün sözleşmeden ve kanundan doğan menfaatler de göz önünde bulundurulur.
