İşçi ve işveren arasındaki en önemli anlaşmazlıklardan birisi de fazla çalışma konusunda yaşanmaktadır. İş Kanunu’na göre çalışanların işe geliş-çıkış saatlerinin ve işyerindeki çalışma sürelerinin takip edilmesi gerekmektedir. Fazla çalışma olgusunun parmak izi sistemi ile takip edilmesi hakkında İş Kanunu işverenlere genel olarak çalışma sürelerini takip etmek yükümlülüğü vermiş olup çalışma sürelerinin nasıl takip edileceği konusunda şeklen bir tanımlama yapmamıştır.
Çalışma sürelerinin en yaygın takibi giriş kartları ile yapılmakla birlikte parmak izi, yüz tanıma veya retina taraması ile de çalışma sürelerinin takibini yapan firmalar bulunmaktadır. Kişisel Verileri Koruma Kanunu ile düzenleme yapılıncaya kadar bu yönde yasal bir sıkıntı yaşanmazken artık parmak izi, yüz tanıma veya retina taraması ile de çalışma sürelerinin takibinde sıkıntılar yaşanmaktadır.
Parmak izi kayıt sistemi ile mesai takibi yapılması nedeniyle özel hayata saygı hakkı kapsamındaki kişisel verilerin korunmasını isteme hakkının ihlal edildiğine ilişkin 05.02.2018 tarihinde Anayasa Mahkemesi’ne başvuru yapılmış ve Anayasa Mahkemesi kararı 19 Nisan 2022 tarihinde Resmi Gazete’de yayınlanmıştır.
Parmak izi gerek istikrar kazanan yargı kararlarında gerekse Kişisel Verileri Koruma Kurumu’nun almış olduğu ihlal kararlarında özel nitelikli kişisel veri olarak kabul edilmektedir.
Çalışanların işyerlerini giriş çıkışını ve mesailerini takip ederken parmak izi sisteminin kullanılması konusunu işverenler tarafından tekrardan hassasiyetle değerlendirilmelidir. Parmak izi verilerinin toplanması, saklanması, korunması veya kullanılması gibi hususlar çalışanlar açısından ihlal oluşturabilmektedir.
İlgili karar temelde parmak izi sisteminin kullanılarak çalışanların mesailerinin takibine ilişkindir. Anayasa Mahkemesi vermiş olduğu kararda, kabul edilebilirlik yönünden, özel hayata saygı hakkı kapsamındaki kişisel verilerin korunmasını isteme hakkının ihlal edildiğinin kabul edilebilir olduğuna karar vermiştir. Dolayısıyla parmak izi verilerinin bu amaçla kullanılması bir ihlal konusu oluşturmaktadır.
Esas yönünden ise parmak izinin kişisel veri olduğu ve özel hayata saygı kapsamındaki kişisel verilerin korunmasını isteme hakkına bir müdahale olduğu kabul edilmiştir. Bu kapsamda özel hayata saygı hakkı kapsamında kişisel verilerin korunmasını isteme hakkının ihlal edildiğine karar verilmiştir.
Kişisel Verilerin Korunması Kanunu açısından yapılan incelemede ise biyometrik verinin kişiyi diğer şahıslardan ayırt etmeye yarayan ve bizzat kişinin kimliğinin tanımlanması için kullanılan bir araç olduğu ve kişiye ait bir biyolojik veya davranışsal bilgi içermesi nedeniyle özel nitelikli kişisel veri olarak kabul edilmiştir.
Kişisel Verilerin Korunması Kanunu’na göre özel nitelikli kişisel veriler kanunlarda sayılan bir zorunluluk olmadığı müddetçe ancak kişinin açık rızası alınarak işlenebilmektedir.
Dolayısıyla çalışanların parmak izlerinin veya özel nitelikli kişisel verilerinin çalışma saatlerini takip etmek için işveren tarafından temin edilerek, muhafaza edilmesi Kişisel Verilerin Korunması Kanunu açısından kanuni şarttan yoksun olup, ancak çalışanın açık rızasının bulunması halinde işlenebilir.
Açık rıza alınırken ve kişisel veri muhafaza edilirken hukuka ve dürüstlük kurallarına uygun şekilde, belirli, açık ve meşru amaçlar kapsamında, doğru ve gerektiğinde güncel olma şartıyla, işlendikleri amaçla bağlantılı, sınırlı ve ölçülü olma ve ilgili mevzuatta öngörülen veya işlendikleri amaç için gerekli olan süre kadar muhafaza edilme ilkelerine uygun işlenebileceği hüküm altına alınmıştır.
Çalışma sürelerinin çalışanların parmak izleri temin edilerek takip edilmesi Anayasa ve Kişisel Verilerin Korunması Kanunu açısından uygun bulunmamış, özel hayata saygı hakkının ihlal edildiği çalışanın kişisel verilerinin korunmasını isteme hakkı olduğu üzerinde durulmuştur.
Kişisel Verileri Koruma Kurumu incelediği benzer vakada işletmeye idari para cezası uygulamıştır.
Sonuç olarak çalışanların açık rızası olsa dahi çalışma sürelerinin avuç için, iris, parmak izin gibi özel nitelikli kişisel veri kabul edilen biyometrik veriler ile takip edilmemesi gerekmektedir.
