4857 sayılı İş Kanunu’nun 53. maddesine göre, bir işyerinde işe başladığı günden itibaren, deneme süresi de içinde olmak üzere, aynı işyerinde veya aynı işverenin bir veya çeşitli işyerlerinde en az bir yıl çalışmış olan işçilere yıllık ücretli izin verilir.
Yıllık ücretli izin hakkından vazgeçilemez.
İşçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi, hizmet süresi;
a) Bir yıldan beş yıla kadar (beş yıl dahil) olanlara on dört günden,
b) Beş yıldan fazla on beş yıldan az olanlara yirmi günden,
c) On beş yıl (dahil) ve daha fazla olanlara yirmi altı günden,
Az olamaz. Yer altı işlerinde çalışan işçilerin yıllık ücretli izin süreleri dörder gün arttırılarak uygulanır.
Ancak on sekiz ve daha küçük yaştaki işçilerle elli ve daha yukarı yaştaki işçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi yirmi günden az olamaz. Diğer bir deyişle on sekiz ve daha küçük yaştaki işçilerle elli ve daha yukarı yaştaki işçilere bir yılını doldukları takdirde en az 20 gün yıllık izin verilmelidir.
Yıllık izin süreleri iş sözleşmeleri ve toplu iş sözleşmeleri ile artırılabilir.
Yıllık izin süreleri, tarafların anlaşması ile bir bölümü on günden aşağı olmamak üzere bölümler hâlinde kullanılabilir.
Bazı nedenlerle yıllık izinlerin kısmen veya tamamen kullanılmadığı durumlar olabilmektedir.
Bu gibi durumlarda işçinin hak kaybına sebebiyet vermemek için İş Kanunu’nun 59. maddesine göre, iş sözleşmesinin, herhangi bir nedenle sona ermesi halinde işçinin hak kazanıp da kullanmadığı yıllık izin sürelerine ait ücretin ödenmesi gerektiği belirlenmiştir.
Buna göre, iş sözleşmesinin sona erdiği tarihteki brüt ücreti üzerinden, işçinin kullanılmayan izin günlerine ilişkin ücretin kendisine veya vefat etmiş işçinin hak sahiplerine ödenmesi gerekmektedir. ,
Yıllık izin ücreti brüt ücret üzerinden ödenir, diğer hak ve menfaatler dikkate alınmaz.
Yargıtay 9 Hukuk Dairesi’nin 11.04.2016 Tarihli, 2014/28705 Esas ve 2016/8857 Sayılı Kararına göre “4857 sayılı İş Kanunu’nun 59’uncu maddesinde, iş sözleşmesinin herhangi bir nedenle sona ermesi halinde, işçiye kullandırılmayan yıllık izin sürelerine ait ücretlerin son ücret üzerinden ödeneceği hükme bağlanmıştır. Yıllık izin hakkının ücrete dönüşmesi için iş sözleşmesinin feshi/sona ermesi şarttır.”
İş Kanunu’nun 59. maddesi, iş sözleşmesinin, herhangi bir nedenle sona ermesi halinde işçinin hak kazanıp da kullanmadığı yıllık izin sürelerine ait ücreti, sözleşmenin sona erdiği tarihteki ücreti üzerinden kendisine veya hak sahiplerine ödeneceğini belirttikten sonra, söz konusu ücrete ilişkin zamanaşımı iş sözleşmesinin sona erdiği tarihten itibaren başlayacağını hükme bağlamıştır.
Fesih tarihinden itibaren 5 yıllık zamanaşımı süresi bulunmaktadır.
İş Kanunu’nun 103 maddesine göre, “izin ücretini 59’uncu maddedeki hak edilmiş izni kullanmadan iş sözleşmesinin sona ermesi halinde bu izne ait ücreti ödemeyen” işveren veya işveren vekiline bu durumda olan her işçi için 2022 yılı için 755 TL idari para cezası uygulanacaktır.
