7349 sayılı Gelir Vergisi Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile yapılan tüm çalışanların ücretlerinde, asgari ücretlinin vergi kesintilerine kadar gelir ve damga vergisi indirime tabii tutulmuştu. İndirimin uygulamasına ilişkin usul ve esasları düzenleyen 319 sayılı Gelir Vergisi Genel Tebliği 27 Ocak 2022 tarih ve 31732 sayılı Resmî Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girmiştir.
Asgari ücrete kadar olan ücret gelirinden gelir ve damga vergisi alınmayacak olup, uzun bir zamandır savunduğum ve devrim niteliğindeki bir düzenlemedir.
Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Gelir İdaresi Başkanlığımızın uygulamaya ilişkin tereddütlü konulara yönelik usul ve esasları 319 sayılı Gelir Vergisi Genel Tebliği ile açıklanmıştır. Buna göre çalışanların asgari ücretiyle birlikte mesai ücreti, sosyal yardım, ikramiye gibi ücret sayılan gelirler elde etmesi durumunda ise toplam ücret gelirinin; ilgili ayda geçerli olan asgari ücretlinin gelir vergisi matrahı gelir vergisinden istisna olacaktır. Asgari geçim indirimi uygulaması kaldırıldığından bu tarihten itibaren yapılan ücret ödemelerinde asgari geçim indirimi ve ilave asgari geçim indirimi düzenlemeleri uygulanmayacaktır.
Asgari ücretin üzerinde gelir elde edenler bakımından ise gelir vergisi matrahı tutarını aşan kısım vergilendirilecektir.
İstisna tutarını aşan kısmın vergilendirilmesinde, istisna kapsamında olan matrah da dikkate alınarak vergi tarifesinin uygulanacak dilim ve vergi oranı belirlenecektir. Vergilendirilecek rakam çalışanın vergi matrahından asgari ücretlinin gelir vergisi matrahı düşüldükten sonra bulanacak olup, istisna işlemine rağmen kümülatif vergi matrahı istisna olan asgari ücretlinin vergi matrahı dahil edilerek tespit edilecektir.
İstisna suretiyle sağlanan menfaat asgari ücretin ilgili ayda hesaplanan vergisini geçemeyecektir. Diğer bir deyişle, istisna nedeniyle alınmayacak olan vergi, ilgili ayda aylık asgari ücret üzerinden hesaplanması gereken vergiyi aşmayacaktır.
Hizmet erbabının birden fazla işverenden ücret alması halinde istisna sadece en yüksek olan ücrete uygulanacaktır.
Asgari ücretli bir çalışanın ikramiye, fazla çalışma ücreti, yıllık izin ücreti ve gelir vergisi kesintisine konu benzer ödemeler alması halinde gelir vergisi ve damga vergisi ödemesi söz konusu olabilecektir.
Çalışanın yıl içinde almış olduğu fazla çalışma ve ikramiye gibi ödemelerde kümülatif vergi matrahına dahil olacaktır. Asgari ücretlinin kümülatif matrahı da ayrıca takip edildiğinden çalışanın indirim yükselmeden önce gelir vergisi diliminin yükselmesi halinde net asgari ücretin altında ödeme alması, ilave asgari geçim indirimi uygulaması da sona erdiği için mümkün olacaktır.
Emekliler için de istisna uygulaması mümkün olacak, ancak emekli çalışanların sigorta primi %7,5 olduğu için, hesaplanan gelir vergisi, uygulanacak olan indirimden fazla olacak ve emekli çalışanlar gelir vergisi ödemekle mükellef olacaktır. Damga vergisi konusunda ise matrahtan indirim yoluna gidilecek, damga vergisi matrahları eşit olursa, damga vergisi hesaplanmayacaktır.
İşverenler her ay ödedikleri ücretler için (Ücret bordrosu) tutmaya mecburdurlar. Gelir Vergisi Kanununa göre vergiden muaf olan ücretlerle diğer ücret üzerinden vergiye tabi hizmet erbabına yapılan ücret ödemeleri için bordro tutulmayacağı da ayrıca düzenlenmiştir.
Yönetim ve denetim kurulu üyelerine ödenen huzur hakkı, bilirkişilere, resmi arabuluculara, eksperlere, spor hakemlerine, sporculara yapılan ödemeler gibi ücret sayılan ödemelerin vergilendirilmesinde, Kanunun 23’üncü maddesinin birinci fıkrasının (18) numaralı bendinde düzenlenen istisnanın uygulanması mümkündür. Ancak bu kişilerin aynı anda birden fazla işverenden ücret geliri elde etmesi halinde istisnanın sadece bir defa uygulanması gerekecektir.
Asgari ücretin üzerinde ücret alan ve vergi indirimine hak kazanan hizmet erbabının, gelir vergisi matrahının yeterli olması halinde hem engellilik indiriminden hem de aynı Kanunun 23’üncü maddesinin birinci fıkrasının (18) numaralı bendinde düzenlenen istisnadan faydalanması mümkün bulunmaktadır.
