Önceki gün yıllık izinle ilgili önemli bilgileri paylaşmıştım. Haliyle izin dönemine denk gelince okurlarımızın da yıllık izinle ilgili çok soruları oldu. Buradan izin konusuna devam ederek önemli hususları paylaşmak istiyorum.
Yıllık ücretli izine hak kazanmak için gerekli sürenin hesabında işçilerin, aynı işverenin bir veya çeşitli işyerlerinde çalıştıkları süreler birleştirilerek göz önüne alınır.
Ayrıca, bir işverenin İş Kanunu kapsamına giren işyerinde çalışmakta olan işçilerin aynı işverenin işyerlerinde İş Kanunu kapsamına girmeksizin geçirmiş bulundukları süreler de hesaba katılır.
Bir yıllık süre içinde çalışılmış gibi sayılan haller dışındaki sebeplerle işçinin devamının kesilmesi halinde bu boşlukları karşılayacak kadar hizmet süresi eklenir ve bu suretle işçinin izin hakkını elde etmesi için gereken bir yıllık hizmet süresinin bitiş tarihi gelecek hizmet yılına aktarılır.
Yıllık ücretli izinle, işçinin dinlenmesiyle birlikte işvereni ilgilendiren boyutuyla da işçinin dinlenerek daha verimli olması da amacıyla işçinin iznini kullandığı sırada başka bir işte çalışması yasaklanmıştır.
Yıllık ücretli iznini kullanmakta olan işçinin izin süresi içinde ücret karşılığı bir işte çalıştığı anlaşılırsa, bu izin süresi içinde kendisine ödenen ücret işveren tarafından geri alınabilir. Buna göre, işçi yıllık izninde, işyerinde veya başkasının işyerinde ücretli çalışamaz. Söz konusu çalışma yasağı işyerinin başka bir işyerinde çalışması kadar, kendi işyerinde çalışmasını da kapsar.
Kullanılamayan iznin devri
İşveren, genel kural olarak, işçiye izne hak kazandığı yıl içinde yıllık izni kullandırmalıdır. Ancak çeşitli sebeplerden dolayı yılın içinde kullanılmayan izinler gelecek hizmet yıllarına devreder; çünkü yıllık izin hakkı, vazgeçilemez bir haktır. Yıllık iznin zorunlu sebepler olmadan birleştirilerek sonraki yıllara aktarılması, yıllık izinden beklenen amaçlarla örtüşmemektedir. Esas olan hak edilen yıllık iznin, takip eden yılda kullanılmasıdır. Ancak, çeşitli sebeplerden dolayı işçiye yıllık izin kullandırılmaması halinde, işçinin yıllık izin hakkı kaybolmaz.
Ücretsiz yol izni
İş Kanunu’nun 56. maddesine göre, yıllık ücretli izinlerini işyerinin kurulu bulunduğu yerden başka bir yerde geçirecek olanlara talepte bulunmaları ve bu hususu belgelemeleri şartıyla gidiş ve dönüşlerinde yolda geçecek süreleri karşılamak üzere işveren tarafından toplam dört güne kadar ücretsiz yol izni verilmesi zorunludur.
Ücretsiz yol izni işçinin talebine bağlıdır. Yine, işçinin yıllık iznini işyerinin bulunduğu yerden başka bir yerde geçireceğini belgelemesi gereklidir. İşçinin söz konusu durumu belgelememesi halinde, ücretsiz yol izin talebi mümkün olamayacaktır.
Yıllık ücretli yol izni alanlar bu süreyi kullanmadan işe dönerlerse, işveren bunları anılan sürenin bitiminden önce işe başlatmayabilir.
