2009 biterken önümüzdeki üç yılda ülkemizin gelişmesinde belirleyici olacak bir programı ele alalım:
Bu, Orta Vadeli Programdır ve amaç, kapsam, özellikler yönünden irdeleyelim:Amaç: “ …ekonominin yeniden güçlü ve sürdürülebilir bir büyüme dönemine girmesini sağlamak…” olarak ifade edilmiştir.(DPT, O.V.P. sf; 1 ve 13,EYLÜL, 2009)
Kapsam; Makro ekonomik politikalar yazılmış, hedef ve göstergeler belirlenmiştir. Program dönemindeki gelişme eksenleri beş grupta ele alınmıştır:
1- Rekabet gücünün artırılması
2- İstihdamın artırılması
3- Beşeri gelişme ve sosyal dayanışmanın güçlendirilmesi
4- Bölgesel gelişme
5- Kamu hizmetlerinde kalite ve etkinliğin artırılması
Bu programda ülkemizde tüm sektörler ve kesimler için ana yönelimler belirlenmiştir. Örneğin medya “bilgi ve iletişim teknolojilerinin yaygınlaştırılması” kapsamında ele alınmıştır.(“yayıncılık sektörü teknolojideki gelişmeler de dikkate alınarak geliştirilecektir…”)
Olumlu yönleri:
Bu program her şeyden önce tüm kesimler için bir “yol haritası” olma özelliğindedir. Dinamik bir kurgusu ve anlatımı vardır. Dördüncü temel eksende yer alan “Yerel Dinamiklere ve İçsel Potansiyele Dayalı Gelişmenin Sağlanması” başlıklı politika önerisinin üzerinde çok durulmalıdır. Çünkü özellikle bu küresel kriz döneminde ülke ve toplumun bağımsız ve sağlam gelişmesi açısından bu alanda yapılabilecek çok iş bulunmaktadır.
Büyüme ve istihdam ile cari açığa sürdürülebilir bir nitelik kazandırılması için maliye ve para politikalarının yanı sıra doğrudan politikalar da öngörülüyor. Çarpıcı bulduklarımız şöyle sıralanabilir:
•Ekonominin krizden çıkışını kolaylaştırmak ve sürdürülebilir bir büyüme yapısını yeniden tesis etmek amacı çerçevesinde özel sektör yatırımını, ihracatı ve istihdamı artırmaya yönelik politikalar uygulanacaktır.
•Ekonomide fiziki ve sosyal altyapı yatırımlarının yenilenmesini ve genişletilmesini sağlamak amacıyla kamu yatırım projelerine ağırlık verilecektir.
•Yeni teşvik sistemi çerçevesinde büyük ölçekli yatırımlar ile bölgesel bazda belirlenen sektörlerde yatırımlar desteklenecektir.
•Sürdürülebilir ihracat artışını sağlamak amacıyla yenilikçiliğe ve Ar-Ge’ye dayalı, katma değeri yüksek, markalı ürün ve hizmetlerin üretim ve pazarlama süreçleri desteklenecektir.
•İhracatta pazar çeşitliliği stratejisi kapsamında küresel krizden nispeten daha az etkilenmesi beklenen komşu ve çevre ülkeler, Afrika ülkeleri ve Asya-Pasifik ülkelerine yönelik ihracatın artırılması sağlanacaktır.
•Üretim ve ihracatın ithalata olan yüksek oranlı bağımlılığını azaltmak amacıyla özellikle ara malları ve yatırım mallarında yurtiçi üretim kapasitesini artırıcı politikalara ve desteklere devam edilecektir.
Eleştirel Değerlendirmeler:
-Bu programda dokuzuncu kalkınma planına(2007-2013) bir gönderme yapılmamıştır.
-Bir önceki OVP ile ilgili bir değerlendirme yapılmamıştır. Oysa geçmiş dönemiyle hesaplaşmayan bir programın geleceğe dönük sağlıklı ve gerçekçi öngörüler yapabilmesi mümkün gözükmüyor.
-OVP oldukça iyimser. Krizin hem Türkiye’de hem de dünyada bir yıl süreceği 2010 yılından itibaren toparlanmanın başlayacağı varsayılıyor. Yani, kriz eğrisinin hem Türkiye’de hem de dünyada V şeklinde olacağı öngörülüyor. Burada kritik olan dünya kriz eğrisinin şeklidir. Türkiye’nin kriz eğrisi doğal olarak ona göre şekillenecektir. Ancak tartışmalar gösteriyor ki, dünya kriz eğrisinin V şeklinde olacağı konusunda bir mutabakat henüz oluşabilmiş değil. Kriz eğrisinin L ve W gibi şekiller alacağını ileri sürünler de var.
-OVP’de krizle ilgili değerlendirmelerden de anlaşılıyor ki, OVP’nin krizin temel nedeni olan neo-liberal politikalara hiçbir eleştirisi bulunmuyor. Bu politikalar hiçbir şekilde sorun edilmiyor.Tam tersine, kurgulanan modelde bütünüyle krizden çıkış umudu bu politikalara bağlanıyor. Sanki hiçbir şey olamamış gibi; dış kaynaklar eskiden olduğu gibi yeniden akacakmış gibi; daraltıcı maliyepolitikalar yeniden sürdürülebilecekmiş gibi IMF patentli neo-liberal politikalarla krizden çıkılacağı ve yeni bir büyüme patikasına geçileceği umudu pompalanıyor.
-Dolayısıyla, ileri sürüldüğü gibi OVP ile yeni bir yol haritası açıklanmış değildir. Yapılan olsa olsa bir yol düzenlemesi ve yol uzatmasıdır.
