Yozgat-Kayseri yolu üzerinde bulunan Sakarya Anadolu da ilk siyasi birliği kurmuş olan Hitit İmparatorluğunun kuruluş alanı içerisinde bulunmaktadır. Yozgat’ a uzaklığı 77 km’ dir. Hititlerden sonra bölge Asurilerin ve ardından iskenderin işgaline uğramış ve tahminen M.Ö 1. yüzyılda Romalılarca alınmıştır. Sarıkaya’ da Roma dönemine ait tarihi kalıntılar ve tarihi eserlerin yanında çok sayıda yazılı vesikalara da rastlanmaktadır. Sarıkaya Roma devrinde 7 Bin haneli “ Opel” adında bir şehirdi. Kaplıcaları ile ünlü ilçede Roma dönemine ait taşlarla örülü duvar kalıntılarını, şehri çerçeveleyen surların temellerini sütunlarına ve sütun başlıklarına yapılan kazılarda sıkça rastlanmaktadır. 1071 malazgirt zaferinden sonraki yıllarda bölgenin selçuklu hakimiyeti altına girdiği ve Yıldırım Beyazit zamanında Osmanlıların hakimiyeti altına geçtiği bilinmektedir.
Günümüzde ilçe sınırları içerisinde selçuklu ve Osmanlı devirlerinden kalma az sayıda yerleşik türkmen köylerine rastlanmakla birlikte 1878 Osmanlı Rus savaşı (93 Harbi) nedeni ile Doğu Anadolu Bölgesinden göçeden ve Kars Muhaciri diye bilinen halkın yerleştiği köyler bulunmaktadır. Cumhuriyet döneminden itibaren Sarıkaya 1924-1936 yıllarında Yunanistan, Romanya ve Yugoslavya’ dan gelen 1951 yılından itibarende, Bulgaristan’ dan göç eden Türk vatandaşlarının yerleştiği bölge olmuştur.
Sarıkaya ilçemiz 1935 yılında Akdağmadenine bağlı bir köy iken dönemin valisi Bekir Sami Baran tarafından Bucak merkezi haline getirilmiştir. Aşağı Sarıkaya köyünden Bucak teşkilatı alınarak terzinin hamamı ya da hamam köyü diye adlandırılan, şimdiki ilçe merkezine getirilerek bölgenin adı Sarıkaya olarak anılmaya başlanılmıştır. 1957 yılında aynı isimle ilçe merkezi olmuştur.
Roma döneminde Kayseri şehrinde yaşayan bir bölge yöneticisi Kralınn kızı hastalanır. Kral Kızını birçok hekime gösterir, tedavisi için herşeyi yapar. Ama kızı sağlığına kavuşamaz. Zamanla kızın dili kilitlenir, ayakları tutmaz hale gelir. Bugünki hali ile kızın hastalığının adı romatizmadır. O dönemde Sarıkaya sazlık ve bataklık bir alandır. Sıcak suyun bulunduğu yerde ise küçük bir gölet vardır. Burası balçık halinde su bulunan bir hamamdır.
Kral kızı son çare olarak sıcak suyun olduğu yere gezmesi için götürülür. Genç kız avunmak için, çamurlu gölün çevresinde dolaşır. Arkadaşları ile birlikte bir çamurlu suya girer. Bir süre sonra kızın iyileşmeye başladığı görülür. Bunun üzerine kızın babası Kral buraya mermerden bir havuz yaptırır. Çevresini kesme büyük taşlarla çevirtir. Önceleri bu yörede kimse yaşayamazken zamanla bu havuz çevresinde insanlar yerleşmeye ve yaşamaya başlarlar. Kral kızının adı bu yeni şehre isim olarak verilir. “Öper” veya “Hoperi” dir. Ancak tarihi süreç içerisinde bu büyük şehrin bir deprem sonucu yıkılarak yok olduğu anlaşılır. Sadece hamamların bulunduğu yer sağlam kalır.
Roma Hamamı denilen yerde günümüzde kazı çalışmaları yürütülmektedir. Bu kazılarda Cumhuriyetin ilk yıllarında Ilık Hamam (Kaymakam Hamamı) olarak bilinen ve Bazilikanın batı bölümünün güneyindeki bölge açığa çıkarılmıştır. Bazilika alanındaki çalışmalar sürdürülüyor. Burası 3000 yıllık bir yerleşim alanı olup yaklaşık 70 bin insanın yaşadığı “Opel” ismi verilen Antik bir şehrin yerleşim alanıdır. Roma Hamamı bulunduğu yere “Terzili Hamamı” denilmektedir.
Bölgede otel ve apart olmak üzere konaklama yerleri vardır, pansiyonlar bulnmaktadır. Kaplıca sularının tedavi ettiği hastalıklar Romatizmal hastalıklar, eklem hastalıkları, bel fıtığı, siyatik ağrıları, ağrılı kadın hastalıkları, spastik ağrılar, cilt hastalıkları, sofra kesesi taşlarının düşürülmesi gibi bir çok hastalıkların giderilmesi amacıyla şifalı sularından faydalanılmaktadır. Sarıkaya ilçe toprakları akarsu vadileriyle parçalanmış olup Bozok platosunun güneyinde yer alır. İlçe topraklarını Delice Irmağının kolları sular Ekonomi si tarıma dayalıdır. Başlıca tarım ürünleri buğday, şeker pancarı, arpa, mercimek, patates, çavdar ve üzüm olup soğan, fasulye, elma, armut gibi ürünlerde yetiştirilmektedir. Hayvancılık ekonomik açıdan önemli gelir kaynağıdır. İlçe topraklarında demir yatakları vardır. İlçe merkezi Güllerözü Deresinin kuzey kısmında geniş bir düzlükte kurulmuştur. İlçe yurt içi ve yurt dışına çok sayıda göç vermiştir.
Tarım alanlarının sulanmasında ilçeden geçen Kanak çayının yanı sıra Koçcağız, yukarı sarıkaya, Baraklı ve Akbenli Çifliği göletinden yararlanılmaktadır. Bu göletlerle genişleyen sulu tarım alanlarında şeker pancarı, patetes, meyve ve sebze üretimi yapılmaktadır. İlçedeki besi hayvancılığı oldukça gelişmiştir. Kümes hayvancılığı ve arıcılığın yaygın olduğu ilçede süt, et, yumurta, tiftik ve bal üretimi istenilen düzeydedir. Sarıkaya Kaplıcaları nedeniyle Bakanlar Kurulu kararıyla “Turizm Merkezi” ilan edilmiş ve imar planı hazırlanarak yatırımların ilgisine sunulmuştur. Sarıkaya 600 kişilik yatak kapasitesiyle Yozgat’ın en çok yatak kapasitesine sahip ilçesidir. Kaplıca’nın suları kaliteli ve şifalıdır. İlçede 2 adet Kaplıca mevcuttur. Kaplıcanın biri roma Kralının kızına ait olup tarihi öneme haizdir. Hamam tarihi kalıntıları ve sütunları ile turizm açısından değer ifade etmektedir.
Kaplıcalıryla ünlü bu güzel ilçeye ulaşam hem Ankara, Yozgat, Kayseri hattından hemde, Ankara, Kırşehir, Kayseri güzergahından ulaşıla bilir. İlçe kaplıcalırı turizme açılmış olup yaz aylarında aldığı turizm göçü ile ilçenin nüfusu iki katına çıkmaktadır.
İlçe Kaymakamı Yaşar Dönmez 1967 Sivas Yıldızeli Üyük Yaylası doğumlu olup Sarıkaya’da görev yapmaktadır. Belediye Başkanı Ali Osman Erbir 1957 Sarıkaya Mescitli Köyü doğumlu 1976 yılı Erzurum Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi mezunudur. 26 Mart 2004 yılında aday olmuş ve halkın tercihi ile ilçeye Belediye Başkanı seçilmiştir. Başarılı çalışmalarına devam etmektedir. Şifalı sulara, zengin ve verimli topraklara sahip olan şirin ilçemiz Sarıkaya kuşağını açmış şifa dağıtmak üzere sizleri beklememektedir.
