2013 17-25 Aralık olayları, 2014’te iki seçim, 2015’te iki seçim, 2016’da hükümet değişikliği ve Kalkışma derken ekonomi üst üste normal dışı durumlarla karşı karşıya kaldı. Her ne kadar seçim ekonomisi uygulamıyoruz dense de piyasaların konuyu algılamasını ve tavrını önemsememiz gerekiyor.
*
Hızlı kalkınma hamlesi yapmamız açısından neredeyse son 3 yılı kaybetmiş durumdayız. Bu sürecin etkileri yaşanan kalkışmayla birlikte bir müddet daha devam edecek gözüküyor. Ulusalda ve yerelde normal yöntemlerin dışına çıkarak yeni bir kalkınma hamlesi başlatmamız gerekiyor.
*
Bugün yerel kalkınma hamlesine yönelik önerilerimi paylaşmak istiyorum…
Yerelde 1. mülki idare olarak kaymakamlık ve valiliklerimiz ve bunların koordinasyonundaki il-bölge müdürlüklerimiz var ve 2. Yatırım ve yerel hizmetlerin yerine getirilmesi anlamlarında belediye ve özel idarelerimiz var.
Ülkemizin mülki idare sisteminin işlemediğini, 08.00-17.00 mantığıyla çalışan kamu bürokrasisinin çağdaş kamu yönetimi mantalitesinin dışına çıktığını düşünüyorum. Açılışlar, kapanışlar, poz vermeler, toplantılar, davetler, kokteyller, günlük rutin işleyişler vb. bunları kenara koyduğumuzda ortada yapılan bir şey kalmıyor neredeyse.
*
İlçelerimizin ve illerimizin kalkınma modellerini tek tek tartışmalı ve oluşturmalıyız. Bir kaymakamımız veya valimiz ilçe veya ilinde doğan çocukların 18 yaşına geldiğinde nerede çalışacağını, bunun için her yıl ne kadar yatırım ve sanayi parseli üretmesi gerektiğini planlamıyor ve uygulamıyorsa durum vahim sonuç sıfır demektir. Böyle bir planlama anlayışımız yok zaten. Dolayısıyla çuvallıyoruz ve böyle devam edemeyiz.
*
81 il, 30 büyükşehir, 919 ilçenin tek tek 5 10 100 yıllık planlamalarını yapmamız, yol haritalarını çıkarmamız, görev ve bütçe dağılımlarını oluşturmamız ve buna göre bir yönetim disiplini oluşturup kontrol ve denetimlerini yapmamız gerekiyor.
*
Üniversiteden bir hoca çağırıp “bizim planımızı yap” diyor ve yaptırıyorsanız aynı şeyleri konuşmuyoruz. Makale yazmakla bir şehrin geleceğini yapmayı karıştırmayalım lütfen.
*
Her yıl ilimizde yaklaşık 9.000 çocuk dünyaya geliyor. Demek ki aynı zamanda yaklaşık olarak bir o kadarı da çalışma çağına giriyor. Diyelim ki, bunların yarısı mevcut şartlarda istihdam ediliyor. Diğer yarısını kim planlıyor? hiç kimse planlamıyor, tam bir sahipsizlik hakim. Yönetim olarak hiçbir makam boş değil, demek ki makamlar kağıt üzerinde dolu ancak çalışmıyor.
Son 15 yılı ele alırsak bahsettiğim anlamda ilimizde tek yapılan 400 dönümlük Fatsa Organize Sanayi Bölgesidir. Belki bir o kadar da otel hastane vb. yatırımlarından bahsedebiliriz. Buralarda toplam istihdam bir yıllık nüfus artışımız etmiyor. 15 yılın bir yılı göz nurumuz özel sektör tarafından telafi edilmiş diyelim. 14 yılın hesabını kim verecek?
*
Siz bir kaymakamı veya valiyi atarken hangi performansına bakıyorsunuz? Örneğin görev yaptığın dönem içerisinde;
- Ne kadar inisiyatif aldın?
- Ne kadar yatırım parseli ürettin?
- Ne kadar sanayi parseli ürettin?
- Ne kadar istihdama öncülük ettin?
- Şehrini hangi sektörde kümelenmeye açtın?
- Köy, belde ve ilçeler ne durumdaydı, neleri değiştirerek nereye gelmelerini sağladın?
- İnsan kaynağının modern çağın gereklerine göre dönüşümü için neler yaptın?
- KOSGEB, kalkınma ajansı, AB birimleri, TKDK, üniversite vb. kurumlar nasıl çalışıyordu, sen nasıl çalıştırdın ve performanslarını nereye yükselttin? Bazı kurumlar paralelin okulları-kurumları gibi dizayn edilirken ne kadar müdahele ettin?
- Yaylalarda neyi değiştirdin?
- Tarım kuşağında neyi değiştirdin?
Kıymetli okurlarım, maalesef bu sorularımın kamu yönetimi sistemimizde bir karşılığı yok. Kazara bu tarz işler yapan bir mülki amirimiz siyasilerle iyi geçinmeyi becerebilmiş ise (ki bu kadar aktif olanın bunu ayarlaması çok zor) yaptıklarının karşılığını daha iyi bir yere atanarak alabilir.
Çok hareketli bir mülki idarecinin mevcut siyasi yapıyla kavga etmeden, kapışmadan bir şeyler yapması zor gibi gözüküyor ancak ben öyle düşünmüyorum. Neredeyse her insan, mekan, tarla, yayla dokunulmayı bekliyor. Şehirde kalıp basına malzeme olacak bugün neler yaparız derse bir yönetici evet kavga başlayabilir.
*
Sizlerden özellikle özür dileyerek bir şeyi ifade edeyim: maalesef 1. görüşlerimi özgürce ifade edemiyorum, 2. görüşlerimin dikkate alınacağını düşünmüyorum.
Halkıyla ve tüm kesimleriyle birlikte gelecek yıllarının yol haritasını hazırlamayan il ve illerin geleceği yoktur. Bu il ve ilçelerin yöneticilerinin yaptıkları da doldur boşalt kabilinden ve yok hükmündedir.
*
“EMANETİ EHLİNE VERİNİZ” emri herkesi kapsar ve fazla söze hacet yok. Devletimizin kurumlarının ve hükümetimizin 2017’de hareket noktası bu olmalı.
