Solunum yolları enfeksiyonunu takiben ortaya çıkan ve üç haftadan uzun süren öksürük (ESÖ: enfeksiyon sonrası öksürük) tedavisinde ballı kahvenin kortizondan daha etkili olduğu gösterildi (1).
Primary Care Respiratory Journal isimli tıp dergisinde yayınlanan araştırmada üst solunum yolları enfeksiyonunu takiben ortaya çıkan ve üç haftadan fazla devam eden öksürük şikayeti olan 97 hasta üç gruba ayrıldı.
Birinci gruptakilerin her birine içinde 500 gram bal ve 70 gram hazır kahve, ikinci gruptakilerin her birine içinde 320 miligram “prednizolon” ve üçüncü gruptakilerin her birine de içinde “guaifenesin” bulunan 600 gramlık macun şeklinde verildi.
Bu üç farklı ürünün paketleri, görünümleri, renkleri ve tatları aynı idi.
Hastalardan kendilerine verilen macundan bir çorba kaşığı (25 gram kadar) alarak bir bardak (200 mililitre) sıcak suda eriterek bir hafta süreyle ve günde üç defa 8 saat arayla içmeleri istendi.
Hastaların tedaviden önce ve sonra öksürüklerinin şiddeti onaylanmış vizüel analog anket skoru ile değerlendirildi.
Öksürük skorları ballı kahve içen grupta tedavi öncesi 2.9 tedavi sonrası 0.2; kortizon içen grupta tedavi öncesi 3 ve tedavi sonrası 2.4; guaifenesin içen grupta tedavi öncesi 2.8 ve tedavi sonrası 2.7 olarak bulundu.
Buna göre, ballı kahvenin enfeksiyon sonrası gelişen ve 3 haftadan uzun süren öksürüğü olan hastalarda kortizona göre daha etkili bir tedavi olarak hastalara tavsiye edilebileceği sonucuna varıldı.
Öksürük ilaçlarına milyarlar harcanıyor
Her sene tüm dünyada bu tür öksürüklerin tedavisi için milyarlarca lira etkinliği belli olmayan ilaçlara harcanıyor.
Bunlar içinde, önemli yan etkilere sahip olan kodein, dekstrometorfan, antihistaminik, narkotik, antibiyotik ve nefes açıcı ilaçlar var.
ESÖ, ölümcül bir tablo olmamakla beraber hastaları ciddi şekilde rahatsız eden, işini gücünü aksatan ve önemli ekonomik kayıplara yol açan bir tablodur.
Bal ve kahve neden öksürüğe iyi geliyor?
Balın öksürüğe iyi geldiği çoktan beri bilinir ama bunun mekanizması belli değildir.
Balın asit olması, yüksek osmolaritesi ve hidrojen peroksit üretiminin önemli olabileceği bildirilmiştir.
Balın etkisini, prostaglandin sentezini azaltması, NO seviyesini artırması, antioksidan ve anti-enflamatuar özellikleri ile açıklayanlar da vardır.
Balın osmolaritesinin yüksek olması, tatlı besinlerin tabii olarak tükürük refleksini uyarması ve böylece havayollarında fazla mukus salgılanması muko-siliyer klirensi düzelterek de öksürüğü teskin edebilir.
Kahve de alternatif tıpta öksürük tedavisi için tavsiye edilen ilaçlardan biridir ve balla birlikte verilerek her ikisinin beraber (“sinerjik etki”) daha etkili olabilecekleri düşünülmüştür.
Bal da kahve de tüm insanlar tarafından tüketilen emniyetli, birçok insan tarafından sevilen, her zaman her yerde bulunabilen ve ilaçlardan çok daha ucuz olan maddelerdir.
Bal bizde de özellikle zencefille beraber öksürük için halkımız tarafından sık başvurulan bir tedavidir; birçok hastamdan zencefilli balla iyi netice aldıklarını duydum.
Geçen sene de İsrail’ de çocuklar üzerinde gerçekleştirilen bir araştırmada da balın öksürüğe çok iyi geldiği belirlenmişti (2).
Peki, öksürük için ne yapalım?
Bu mevsimde çok görülen viral solunum yolları enfeksiyonlarına bağlı öksürükler için benim herkes tarafından kolaylıkla uygulanabilecek, hiçbir yan etkisi olmayan, tüm öksürük şuruplarından daha etkili ve üstelik de “bedava tavsiyelerim” var:
Öncelikle burundan nefes alıp vermeniz gerekiyor. Bunun için de evin ısısının 20-21 derece, neminin de yüzde 45-50 arası olması şart.
Ev çok kuru ise mesela yüzde 40’ ın çok altında ise nem yapan cihazların faydası olur; eğer yüzde 40’ larda ise radyatörlere ıslak havlu koymak veya su kabı asmak da yeterlidir.
Odalar her gün havalandırılmalı ve kapalı mekânlarda sigara içilmemeli ve solunum yollarını tahriş edecek parfüm, deterjan vb kokular olmamalıdır.
Yatak odasının güneş görmesi ve toz barındırabilecek eşyalar olmaması da çok önemlidir.
Bol su içilmesi iyi olur; adaçayı, ıhlamur gibi sıcak içecekler de sabahları bir tatlı kaşığı zencefilli bal da faydalı olabilir.
Burun tıkanıklığına karşı en etkili tedavi deniz olan bir şehirde yaşıyorsanız temiz bir yerden alacağınız “deniz suyu ile burnunuzu güzelce yıkamaktır”.
Deniz yoksa bir litre kaynamış suya bir çay kaşığı tuz ve karbonat koyup karıştırın ve bu sıvıyla burnunuzu yıkayabilirsiniz ama lütfen eczanelerde “serum fizyolojik” veya “deniz suyu” ya da “okyanus suyu” gibi isimlerle satılan sıvılardan almayın; bozulurum (3).
Gelelim neticeye
Bal, çok faydalı bir besin olması yanında hemen herkes tarafından sevilmesi ve bir de öksürüğe iyi gelmesi çok güzel fakat şunu da unutmayın ki günümüzde “hakiki bal” bulmak artık neredeyse imkânsızdır.
İnşallah, televizyonlarda her gün reklâmı yapılan 10 kilosu 5 lira olan nesneye “bal” muamelesi yapmıyorsunuzdur.
KAYNAK
1. http://www.thepcrj.org/journ/view_article.php?article_id=1064
