Okurumuz Nusret Çanakkaleli, 01.10.1987 tarihinde çalışmaya başlayan ve 1990 yılında da askere giden ve arada birkaç yıl Bağ-Kurlu olarak çalışan bir yakınım için çok araştırmama rağmen emeklilik hesaplaması yapamadım. Emeklilik hesaplaması konusunda kendimi geliştirmek istiyorum, kaynak vs. bulamıyorum. Hem emeklilik hesaplaması ve hem de sosyal güvenlik-iş hukukunun diğer konularını nasıl öğrenebilirim? diyerek yardım istiyor.
Öncelikle söylemeliyiz ki, emeklilik hesaplaması, sosyal güvenlik, iş hukuku ve çalışma hayatıyla ilgili konular artık toplumun tüm kesimlerinde önem kazanmaya başladı. Kendinizi bu konuda yetiştirme azminizi tebrik ederim.
Neredeyse bütün gazetelerde artık bu konularda yazan-çizen arkadaşlarımız var. Bunların tamamı benim ve diğer bir-iki arkadaşımızın yazdığı (ve size aşağıda tavsiye edeceğim) kitapları okuyarak öğrenmiş olup, esasen sizde aşağıda tavsiye edeceğimiz kitapları okuyarak kendinizi bu alanda geliştirebilirsiniz.
İş hayatında kişiler farklı statülere göre çalışabilmektedir. Bu durumda her statünün emeklilik koşulları birbirinden farklı olduğu için emeklilik yaşı ve diğer şartlar farklılaşabilmektedir. Emeklilik hesaplamasında, kişinin 4/a (SSK)lı mı, (Bağ-Kur)lu mu yoksa 4/c (Memur)li mi olarak emekli olmasında son prim ödenen 7 yıla bakılmaktadır.
Burada son prim ödenen 2.520 gün içerisinde en fazla prim hangi statüye göre ödenmiş ise emeklilik koşulları bu statünün şartlarına göre belirlenmektedir. Son 7 yılda SSK prim ödemesi fazla olursa emekli aylığı bağlanması SSK koşullarına hesaplanacaktır. Hizmet sürelerinin eşit olması halinde ise eşit hizmet sürelerinden sonuncusunun tabi olduğu şartlardan aylık bağlanır.
4/a (SSK) kapsamındaki sigortalıların emekliliği için;
-İşe giriş tarihine göre değişen yaş şartını tamamlama,
-Belirli bir süre sigortalı olma,
-Belirli bir süre prim ödeme,
-Sigortalı olarak çalıştığı işten ayrılma ve
-SGKya yazılı talepte bulunma şartları aranmaktadır. Emeklilikte sigortalıların prim gün sayısı, sigortalılık süresi ve yaş şartının her üçünün de aynı anda sağlanması halinde emekli olunabiliyor. Bu şartlardan birisi bile eksik olsa emekli aylığı bağlanmaz. Örneğin, sigortalılık süresini ve yaşını doldurmuş bir kişinin emeklilik için gereken prim günü dolmamış ise (ya da yaşını bekliyorsa) emekli aylığı bağlanmaz.
***
Erkeklerde 1976, Kadınlarda 1981 önemli
İlk defa 9 Eylül 1976 tarihinden önce sigortalı olan erkeklerle 9 Eylül 1981 tarihinden önce sigortalı olan kadınlar; Erkekse en az 25 yıl sigortalı olma kadınsa en az 20 yıl sigortalı olma ve 5000 gün prim ödeme koşuluyla yaşı beklemeden emekli olabilir.
Yine bu tarihlerden önce sigortalı olanlar en az 15 yıl sigorta ve en az 3600 gün prim ödeme şartıyla da erkek se 55 kadınsa 50 yaşında emekli olabilir. Erkekler için 9 Eylül 1976 ila 8 Eylül 1999, kadınlar için ise 9 Eylül 1976 ila 8 Eylül 1999 aralığında ilk defa sigortalı olanlar sigortalılık süresi, kademeli bir prim ödeme gün sayısı ve yaş şartını sağlayarak emekli olabilirler.
İlk defa 9 Eylül 1999 ila 30 Nisan 2008 tarihleri arasında sigortalı olan kadınlar 7000 gün prim ödemek yada 25 yıl sigortalılık süresi yanında 4500 gün prim ödemek koşuluyla 58 yaşında emekli olurlar. İlk defa 9 Eylül 1999 ila 30 Nisan 2008 tarihleri arasında sigortalı olan erkekler 7000 gün prim ödemek ya da 25 yıl sigortalılık süresi yanında 4500 gün prim ödemek koşuluyla 60 yaşında emekli olurlar. İlk defa 1 Mayıs 2008 tarihinden sonra sigortalı olanlar en az 7200 gün prim ödemek koşulunu 31 Aralık 2035 tarihinde sağlarsa yaştan etkilenmeden diğer bir ifade ile kadınsa 58, erkekse 60 yaşında emekli olabiliyor.
***
Ne zaman emekli olacak
Okurumuzun yakını, 01.10.1987 tarihinde çalışmaya başlayan bir erkek sigortalı 25 yıl sigortalılık süresi, 50 yaşını ve 5375 prim gününü doldurmak suretiyle emekli olabilecektir.
***
Kendinizi doğru kaynaklardan geliştirin
Sosyal güvenlik ve çalışma hayatı konularında kendinizi geliştirmek için SGK Başkan Yardımcısı sayın Dr. Mustafa Kuruca ve Murat Özdamarın Yaklaşım yayınlarından çıkmış Tüm Yönleriyle Emeklilik, Dr. Resul KURT tarafından kaleme alınan İSMMMO Yayını İş Hukuku Mevzuatında Usul ve Esaslar ile TÜRMOB Yayını Vergi ve Sosyal Güvenlik Mevzuatında Ücret, Tazminat, Harcırah ve Diğer Ödemeler ve yine Dr. Resul KURT, Murat Göktaş, Murat Özdamar ve Erden Çakar tarafından kaleme alınan Sosyal Güvenlik Rehberi gibi belli başlı temel kitapları okuyarak kendinizi geliştirebilirsiniz.
***
