Okurumuz Selami Keser Öncelikle Star Gazetesinde hepimizi aydınlatan yazılarınızdan ötürü teşekkür ederim. Gerçekten önemli bir görev yürütüyorsunuz. Star Gazetesinde okuduğum bir haberde SGK Başkanı sayın Yadigar Gökalp İlhanla yapılan röportajda mobbing konusu ele alınmıştı. Tam olarak mobbing nedir? Bende mobbing mağduru olduğumu düşünüyorum, ne yapabilirim? Haklarım nelerdir? diyor.
Değerli okurumuz gerçekten de aslında bir çok kişiyi ilgilendiren önemli bir konuyu soruyor. Önceki hafta Gazeteniz STARda, Devletteki en üst düzey kadın bürokrat olan, halen SGK Başkanlığını yürüten Yadigar Gökalp İlhanın samimi ve içten paylaşımlarını okuduk.
SGK Başkanı İlhan, çalışma hayatının bir döneminde mobbing mağduru olduğunu, bunun iki yıl sürdüğünü, gerçekten çalışmakta olan kızıyla ilgili bile yalan haberler yapılarak yıpratılmak istendiğini açıkladı.
Çalışma Bakanlığının resmi verilerine göre, 6 bin 857 Mobbing başvurusu olmuş. Bunların 4 bin 667si özel sektörden ve 2 bin 190ı ise kamu çalışanları tarafından yapılmış. Şikayet edilen mobbingci yöneticilerin yüzde 74ü erkek, yüzde 24ü kadın. Mobbing mağdurlarında ise kadınlar çoğunlukta. Mağdurların yüzde 45i erkek, yüzde 55i kadın. Görüldüğü gibi, neredeyse her kesimde sürekli artan bir oranda Mobbing vakaları yaşanıyor. Bunun en acısı ise bir çok kişinin mobbing mağduru olmasına rağmen, mobbinge uğradığını bilmemesidir.
Özellikle Başbakanımız sayın Recep Tayyip Erdoğanın talimatıyla hazırlanan 2011/2 sayılı Başbakanlık Genelgesi ile İşyerlerinde Psikolojik Tacizin (Mobbing) Önlenmesi amaçlanmıştır. Başta kamu kurumları olmak üzere mobbingle mücadeleye önem verilmektedir.
Mobbing işyerinde çalışanların bir başka kişiye ve/veya kişileri rahatsız edici, ahlak dışı ve sistematik söz ve davranışlarla taciz etmesidir. Mobbing özellikle hiyerarşik bir yapılaşmanın olduğu gruplarda, zayıf bir kontrolün olduğu kurumlarda güçlünün altta kalanlara psikolojik yollardan baskı yapmasıdır. Gelişmiş ülkelerde cinsel tacizin de önüne geçen Mobbing, çoğunlukla üst düzey yönetim kademesinde çalışanlar tarafından uygulanmakta ve üst düzey yöneticilerde bir meslek hastalığı olarak görülmektedir (TBMM, İşyerinde Psikolojik Taciz (Mobbing) Ve Çözüm Önerileri Komisyon Raporu).
Mobbing özellikle kişileri istifaya zorlamak, işçinin tazminat almasına ve işe iade hükümlerinden yararlanmasına engel olacak tarzda işçiyi istifaya zorlayacak şeklinde sistematik olarak uygulanmaktadır. Mobbinge maruz kalan işçi süreçte çoğu zaman psikolojik sıkıntılara girmektedir. Hatta mağdurların intihara dahi gittiği görülmektedir.
Mobbing ülkemizde henüz yeterince bilinmeyen bir kavram olduğu gibi, yasal mevzuatta bu konuda yeterli düzenlemeler içermemektedir. İlk defa 6098 sayılı Borçlar Kanununun 417. maddesi ile işçinin kişiliğini koruma borcu düzenlenmiş ve işverenler, işçilerin psikolojik ve cinsel tacize uğramamaları ve bu tür tacizlere uğramış olanların daha fazla zarar görmemeleri için gerekli önlemleri almakla yükümlü tutulmuştur.
Maalesef ülkemizde hem kamu kurumlarında, hem de özel sektör kurumlarında Mobbingin sistemli ve sürekli olarak yaygın bir şekilde uygulandığını, birçok çalışanın genellikle psikolojik ve bazen de hem psikolojik hem de fiziksel olarak bir baskı altına alınması söz konusudur.
Mobbing davranışları; işyerinde çalışanların ve işverenlerin işçiyle konuşmaması, işveren yada yöneticisi tarafından ifade edilme fırsatlarının ortadan kaldırılması, sürekli olarak ve bilinçli şekilde azarlanması, hakarete uğraması, alaya alınması, küçük düşürülmesi, yapılan işlerin doğru bile olsa sürekli olarak eleştirilmesi ve görüşme hakkından mahrum bırakılması, diğer çalışanlardan izole edilmesi, görevlerin kısıtlanması, sürekli yeni görevler verilmesi şeklinde vs. şeklinde ortaya çıkabilir. Belirtilen davranışların ortak özelliği; bir anda ortaya çıkma şeklinde değil; uzun süreli ve sistematik şekilde ortaya çıkmalarıdır.
Mobbinge maruz kalan işçinin; Tazminat Talebi, İşçi Tarafından Haklı Nedenle Fesih, İş Görme Borcunu İfadan Kaçınma, Eşit Davranma Borcuna Aykırılık Ve Ayrımcılık Tazminatı istenmesi gibi hakları bulunmaktadır. İşverenin/vekillerinin işçiye mobbing uygulaması veya başka bir işçinin mobbing uygulamasına göz yummaları, işverenin işçiyi gözetme borcuna aykırılıktır. Mobbing maruz kalan işçi sözleşmeye aykırılık nedeniyle maddi ve manevi tazminat hükümlerine başvurabilecektir.
Sonuç olarak Çalışma Bakanlığının ve ülkemizin en önemli makamlarından birisi olan SGK Başkanlığı koltuğunda büyük bir heyecan ve özveri ile çalışan Yadigar başkanın görevinde çok başarılı olacağını, haksızlığa ve hukuksuzluğa yer vermeyeceğini biliyorum.
***
