Önceki gün bir süredir yasalaşmasını beklediğimiz ve önemli düzenlemeler içeren yasa tasarısı nihayet TBMM Genel Kurulu’nda görüşülerek kabul edildi. Başta gazeteci meslektaşlarımız olmak üzere bir çok kesime önemli haklar getiriliyor.
En zor ve tehlikeli mesleklerden birisi olan gazetecilerin yıpranma hakkı 2008 yılında kaldırılmıştı. Çalışan Gazeteciler gününde sayın Başbakanın talimatı ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik'in gayretleri ile TBMM'de kabul edilen düzenleme ile artık bu hak yeniden getirildi. Ayrıca milletvekilleri de yıpranma payından yararlanacak. Buna göre bir yıllık çalışma karşılığında 90 günlük fiili hizmet zammı (yıpranma hakları) gazetecilere, milletvekillerine ve dışarıdan atanan bakanlara verilmiş oldu. Böylece, gazeteci ve milletvekilleri 2008 yılı ekim ayı itibarıyla geçerli olmak üzere her 4 yılda, 1 yıl fazla çalışmış sayılarak, bu süre 5 yıl olarak hesaplanacak. Gazetecilerin elde ettikleri fiili hizmet zammının toplamının yarısı kadar süre, emeklilik yaş hadlerinden düşecek. Milletvekilleri için ise söz konusu sürenin tamamı emeklilik yaş haddinden indirilecek.
TBMM Genel Kurulu’nda kabul edilen ve 4,5 milyon vatandaşı ilgilendiren yasa ile ayrıca Liseyi bitirdikten sonra üniversiteye başlayan öğrenciler 120 gün süreyle sağlık hizmetlerinden yararlanması da düzenlendi. Yine Prim borcu olduğu için bir yakınının üzerinden doktora giden Bağ-Kur’lular SGK tarafından bu konuda kendilerine çıkarılacak borçları ödemeyecek. Bağ-Kur sosyal güvenlik destek primi de yeniden yapılandırılacak. Böylece SSK, Emekli Sandığı veya Bağ-Kur'dan emekli olup ticari faaliyette bulunan yaklaşık 600 bin emekli de Bağ-Kur destek primi borcunu yapılandıracak
GAZETECİLERİN EMEKLİLİĞİ
8 Eylül 1999 tarihinden önce sigortalı olan kişilerin gazetecilerin ne zaman emekli olacağı mülga 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun geçici 81. maddesine bakılarak belirlenmektedir. Aynı düzenleme gazeteciler içinde geçerli olmakla birlikte gazeteci olmaları diğer bir ifade ile yıpranma payı uygulaması nedeniyle gazetecilerin emeklilik şartları özelliklidir. Şöyle ki;
1-Gazetecinin ilk işe giriş tarihi ile 23.05.2002 tarihleri arasında basında geçen çalışmasına ait prim gün sayısı tespit edilir ve bunun dörtte biri bulunarak ilk işe giriş tarihi bulunan gün kadar geriye çekilir ve sonra 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun geçici 81. maddesine bakılarak emeklilik yaş tespiti yapılır.
2-Gazetecinin Basında geçen çalışmasının dörtte biri emekli olma yaşından düşülür.
3-Emekli olmak için gerekli olan 25 yıl sigortalılık süresinin hesabında Gazetecinin Basında geçen çalışmasının dörtte biri dikkate alınır. Örneğin toplam sigortalılık süresi 23 yıl olan ve basında 8 yıl prim ödemesi olan gazeteci 25 yıl sigortalılık şartı süresinin 8/4=2, 23+2=25 tamamlamış olur.
Bu açıklamalar doğrultusunda 1/4/1992 tarihinde işe giren 4/7/1969 doğumlu ve 23 Mayıs 2002 tarihine kadar 3202 gün toplamda da 5580 gün basında çalışmış erkek gazetecinin ne zaman emekli olacağını hesaplayalım.
İlk defa 1/4/1992 tarihinde işe giren erkek sigortalılar;
1-25 yıl sigortalılık süresi (1/4/2017 tarihinde tamamlanır)
2-53 Yaşını tamamlama (4/7/2022 tarihinde tamamlanır)
3-En az 5600 gün prim ödemek koşuluyla emekli olurlar. Dikkat edilirse bu sigortalı normal bir işte çalışan durumunda ise en az 5600 gün prim ödemek koşuluyla 4/7/2022 tarihinde emekli olabilir.
Oysa bu kişi gazeteci olup; 23 Mayıs 2002 tarihine kadar 3202 gün toplamda da 5580 gün basında çalışmıştır.
Bu durumda ilk defa sigortalı olduğu 1/4/1992 tarihinden 3202/4=800 gün yani 2 yıl 2 ay 20 gün geriye gidilerek ilk defa sigortalı olduğu tarih 11/1/1990 olarak dikkate alınacak. Bu tarihte ilk defa sigortalı olan kişiler 25 yıl sigorta-5525 gün prim ödeme-52 yaşı tamamlama şartlarına tabidir. Bu kişinin toplamda 5580 gün basın çalışması olup bunun dörtte biri olan 5525/4=1395 gün=3 yıl 10 ay 15 günlük süre 52 yaşından düşülecek ve bu gazetecinin yaşı 48 yıl 1 ay 15 gün olunca yani 19/8/2017 tarihinde emekli olacak. Gazetecilere yeniden yıpranma hakkı tanınmış olup ilgili kişinin basın çalışması toplamı en az 7200 günü bulduğu takdirde yaştan 5 sene düşüleceğinden 57 yaşını tamamlayınca yani 4/7/2016 tarihinde emekli olabilecek.
Burada belirtilmesinde fayda var ki; gazetecilerin prim ödeme gün sayılarına toplam yıpranma payı süresi kadar gün ekleneceğinden aylık bağlama oranları daha yüksek olacak ve bağlanacak maaşta daha yüksek olacaktır.
Bu açıklamalar doğrultusunda 1/4/1992 tarihinde işe giren 18/10/1969 doğumlu ve Mayıs 2002 tarihine kadar 2664 gün toplamda da 5540 gün basında çalışmış kadın gazetecinin ne zaman emekli olacağını hesaplayalım.
İlk defa 1/4/1992 tarihinde işe giren kadın sigortalılar;
1-20 yıl sigortalılık süresi (1/4/2012 tarihinde tamamlanır)
2-48 Yaşını tamamlama (18/10/2017 tarihinde tamamlanır)
3-En az 5525 gün prim ödemek koşuluyla emekli olurlar. Dikkat edilirse bu sigortalı normal bir işte çalışan durumunda ise en az 5525 gün prim ödemek koşuluyla 18/10/2017 tarihinde emekli olabilir.
Oysa bu kişi gazeteci olup; 23 Mayıs 2002 tarihine kadar 2664 gün toplamda da 5540 gün basında çalışmıştır.
Bu durumda ilk defa sigortalı olduğu 1/4/1992 tarihinden 2664/4=666 gün yani 2 yıl 10 ay6 gün geriye gidilerek ilk defa sigortalı olduğu tarih 25/5/1989 olarak dikkate alınacak. Bu tarihte ilk defa sigortalı olan kişiler 20 yıl sigorta-5375 gün prim ödeme-46 yaşı tamamlama şartlarına tabidir. Bu kişinin toplamda 5540 gün basın çalışması olup bunun dörtte biri olan 5540/4=1260 gün=3 yıl 6 ay günlük süre 46 yaşından düşülecek ve bu gazetecinin yaşı 42 yıl 6 ay olunca yani 18/4/2012 tarihinde emekli olabilecek.
Yine gazetecilerin prim ödeme gün sayılarına toplam yıpranma payı süresi kadar gün ekleneceğinden aylık bağlama oranları daha yüksek olacak ve bağlanacak maaş ta daha yüksek olacağını belirtmeliyiz.
