Bu aralar gündemdeki önemli beklentilerden birisi de, emeklilerin intibak taleplerine ilişkin yapılan düzenlemeler. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik’le yaklaşık 15 gün önce yapmış olduğumuz bir görüşmede, gazeteci arkadaşlarımızın da en çok ilgi gösterdiği konulardan birisi intibak yasası idi.
İntibak yasası özü itibariyle, aynı koşullarla (prim günü, kazancı gibi) emekli olmasına rağmen, farklı tarihlerde emekli olmalarından dolayı bazı emeklilerin daha düşük emekli aylığı almasını ifade etmektedir.
Aynı gün sayısı ve aynı ücretle emekli olup, maaşları arasında bariz farklılık olan emeklilerin bu konudaki taleplerinin çözümü amacıyla hep çabaları oldu. En son hükümetin seçim beyannamesinde de yer verildikten sonra bu konuda Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nda Faruk Çelik’in talimatıyla bir süreden beri hazırlık süreci yürütülmekteydi. Bürokratlar da, siyasiler de işin içinden çıkamıyor. Çünkü neyi hangi tutara yükselteceklerine, nasıl yükselteceklerine bir türlü karar veremiyorlar.
Gelişme hızının yüzde 30 ila yüzde 100’ü arasındaki bir oranın emeklilere yansıtılması düşünülüyor. Özellikle 3 bin 600 gün primle emekli olanlar intibaktan yararlanamayacak. Gün sayısı fazla olanların yararlanması öngörülüyor. Bu durumda emekli maaşlarında çok büyük bir artış olmayacak.
Emekliler neden mağdur?
Ülkemizde en fazla değişiklik yapılan yasal düzenlemelerden birisi de, emeklilik yaşı ve emeklilik aylığına ilişkin konulardır. Bugüne kadar emeklilik maaşının hesaplanmasına ilişkin mevzuatta 11 değişiklik yapılmış olup, emekli maaşı 6 farklı şekilde hesaplanmış emekliler var. 1982 öncesi emekliler, 1982-1987 dönemi emeklileri, 1987-2000 dönemi emeklileri, 2000-2008 dönemi emeklileri, 2008 sonrası emeklileri ve süper emeklilerden oluşan altı farklı kategoriden kimin maaşının kime yaklaştırılacağı konusu akılları karıştırıyor. Belki de, intibak yasasından bahsederken, bu farkın nedeninin de iyice sorgulanması gerekiyor. Emeklilerin maaş farkı;
2000 yılı öncesinde emekli olanların gelişme hızından pay almamasından ve, Emeklilerin aylık bağlama oranlarının farklı olmasından kaynaklanmaktadır.
Genel düşünce gelişme hızının emekli maaşlarına yansıtılmasına yönelik olup, aylık bağlama oranlarından dolayı meydana gelen kaybın önlenmesi noktasında bir görüş yok. Oysa emekli dernekleri aylık bağlama oranı kaybının da giderilmesini istiyor. Emeklilerin aylıklarına bakıldığında, 2000 yılı öncesi emeklilerin aldığı en düşük emekli aylığı 813 TL, en yüksek emekli aylığı ise 1.370 TL civarında.
Yine, bugün emekli olacak bir emeklinin ise alabileceği en düşük emekli aylığı 670 TL ve en yüksek emekli aylığı ise 2.600 TL civarında olup, görüleceği üzere özellikle asgari ücret veya biraz üzerinden prim ödeyenlerin daha büyük mağduriyeti var. Diğer bir deyişle 2000 öncesi emeklilerden yüksek ücretliler mağdur iken, 2000 sonrasında ise asgari ücret veya biraz üzerinden prim ödeyenler mağdur olmuş. 2008 sonrasında çalışma süresi arttıkça emekli maaşları daha fazla düşecek. Hele 5-10 yıl sonra emekli olacaklar için bu mağduriyet daha fazla olacak.
Süper emekli de dertli
Özellikle süper emeklilerin ve Bağ-Kur’dan basamak satın alarak emekli olanların ciddi bir hak kaybı ve mağduriyeti var. Bu yasa çalışmalarında bunlar için farklı bir düzenleme yapılmıyor. Dolayısıyla bu iki kesiminde sorunlarının farklı bir çözüme kavuşturulması gerekiyor.
İntibak ne zaman çıkacak?
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik, İntibak Yasası’na ilişkin düzenlemelerin 2012 yılının ilk yarısında yapılıp, 2013 yılı başında yürürlüğe girebilmesini öngörüyor. Bakalım intibaktan ne çıkacak, hep birlikte göreceğiz.
