Emeklilikte Püf Noktalar

Bir çok okurumuz, emeklilik planlaması yaparken nelere dikkat edilmesini, dahası nasıl daha yüksek emekli aylığı alabileceklerini ve nereden emekli olabileceklerini soruyor. Bugün, emeklilikte nelere dikkat edilmesi gerektiğini ve emeklilik planlamasının püf noktalarını yazacağız. Emekli olmak için; sigortalıların prim gün sayısı, sigortalılık süresi ve yaş şartını tamamlamaları gerekiyor. Yani, her üç şartın aynı anda sağlanması halinde emekli olunabiliyor.  Sigortalılık süresi ilk sigortalı olunan tarihten itibaren geçen süreyi ifade ediyor. 08.09.1999 tarihinden önce sigortalı olanlardan kadınların 20 yıl sigortalılık süresini, erkelerinde de 25 yıl sigortalılık süresini tamamlamaları gerekiyor. SSK’lıların bu sürenin tamamında sigortalı olmaları zorunluluğu yok. Bu süre aralığında gerekli gün sayısını tamamlamaları halinde diğer şartlar da tamamlanmışsa emekli aylığı bağlanabiliyor. Bu şartlardan sadece ikisinin tamamlanması halinde aylık bağlanmıyor. Örneğin, 24.05.1985-23.11.1986 tarihleri arasında ilk defa sigortalı olan ve 25 yıl sigortalılık süresini, 5300 gün sayısını tamamlayan bir erkek sigortalının ayrıca emeklilik için 49 yaşını da tamamlaması gerekiyor. Şartlardan sadece ikisi sağlanmışsa emekli olamayacaktır.

3600 günle de emeklilik var

Özellikle ileri yaşta olup, sigorta gün sayısı eksik olanların 15 yıl sigortalılık süresi ve 3600 prim gün sayısı ile emekli olabilmeleri mümkündür. 08.09.1981öncesı işe başlamış kadınlar ile 8.9.1976’dan önce işe başlamış olan erkekler 3600 günü tamamlamak şartıyla kadınlar 50 ve erkekler 55 yaşında emekli olabilmektedir. 23.05.2002’de 15 yıllık sigortalılık süresini kadın ise 50, erkek ise 55 yaşını doldurmuş ve 3600 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödeyen sigortalılar  diledikleri zaman emekli olabileceklerdir.

En az 15 yıldan beri sigortalı olan ve en az 3600 gün sayısı ile kadın ise 50 erkek ise 55 yaşını 24.5.2002 tarihinden sonra tamamlayanlar için de belirli tarih aralıklarına göre belirlenen yaş şartını tamamlayarak emeklilik hakkı olacaktır.

 Yüksek maaş için ne yapmalı

Sigortalıların emekli maaşını etkileyen ödenen prim miktarı, ortalama kazanç, sigortalının prim gün sayısı, sigortalının yaşı, aylık bağlama oranı gibi önemli kriterler bulunmaktadır. Ortalama kazancın ne kadarının emekli aylığı olarak bağlanacağı, aylık bağlama oranı ile belirlenir. Özellikle 1990-1999 döneminde, 2000-2008 döneminde ve 2008’den sonra ödenen primler aylık bağlanmasında dikkate alınır.

Bu nedenle, çalışma hayatında ödenen prim tutarları ne kadar yüksekse emekli aylığı da o kadar yüksek olur. Asgari ücretten prim ödeyen bir kişinin prim tutarı düşük olduğundan, gün sayısı ne kadar yüksek olursa olsun emekli aylığında büyük bir artış getirmez. Az gün sayısı ile daha yüksek prim ödemiş bir kişinin emekli maaşı asgari ücretliden daha fazla olur.

Emeklilikte, hangi statüden (SSK, Bağ-Kur veya Emekli Sandığı) emekli olunacağının tespitinde, son yedi yıla bakılmaktadır. Sigortalının son 7 yıllık fiili hizmet süresinde en fazla hangi statüde hizmeti varsa, yani sigortalının son 7 yıllık fiili hizmet süresinin yarısından bir gün fazlası (1261 prim ödeme günü) hangi statüde geçmişse o statüden veya hizmet süresinin eşit olması durumunda sigortalının bağlı olduğu son kurumca yaşlılık -emeklilik- aylığı bağlanmaktadır. SSK şartlarına göre emekli olmak daha kolay olduğu için, Bağ-Kur’luların son 3.5 yıl SSK’lı çalışarak emekli olabilmeleri mümkün olmaktadır. Örneğin, 21.5 yıl Bağ-Kur primi ödemiş bir kişi son 3.5 yıl SSK’lı çalışırsa SSK’dan emekli olabilecektir.