Baslik Parası, Mihir ve Nafaka (III)

Hicbir insan bosanacagim diye evlenmez. Adina ne soylenirse soylensin, bahanesi ne olursa olsun evlilik bitimin de magdur birakilan ese gecinebilmesi icin bir nafaka (cereme) odenir.

Nafaka Insanin yasayabilmesi icin gerekli olan sey demektir. Bu da yiyecek , giyecek ve evdir. Yani ev kirasi, giyim ve ev esyasi masraflaridir. Kisacasi gecimliktir.

Istirak, yoksulluk ve tedbir nafakasi olmak uzere 3 cesit nafaka vardir. (Bir de hisimlar arasinda soz konusu olan yardim nafakasi vardir, Yardim Nafakasi Bosanma Hukuku ile ilgili degildir.)

Tedbir Nafakası: Dava acildigi zaman kadini korumak adina daha çok kadina, ama tabii genel olarak durumu kotu olan tarafa bir “tedbir nafakasi”na hukmolunur. Eger kadin dava açmissa, bazen erkek kizar ve odeme yapmak istemez, onu kendine muhtaç kilmaya çalisir. İşte bu tedbir nafakasi bu nedenle onemlidir. Bosanma davasi suresince, yani karar kesinlesinceye kadar bu nafaka sürer. Bosanma ya da ayrilik esnasında kadin ve cocuklarin gecinmesi icin hakimin belirledigi nafakaya Tedbir Nafakasi denir.

Tedbir nafakasi, bosanma gerceklesene, kesinlesene kadar baglanan nafakadir.Iki sekilde talep edilebilir.Bosanma davasi acmadan, ayri yasamaya hakki olan es, diger esten hem kendisi hem de varsa cocuklari icin tedbir nafakasi talebinde bulunabilir. Turk Medeni Kanun 169 maddesine gore bosanma ayrilik davasi acilinca hakim, davanin devami süresince gerekli olan, eslerin barinmasina, gecimine, kari koca mallarinin yonetimine, cocuklarin bakimina ve korunmasina yonelik gecici onlemleri kendiliginden alır.Bosanma davasi acildiktan sonra davayi kimin actigina ve boşanma talebinin nedenine bakilmaksizin , kocanin nafaka yukumlulugu devam eder.  Tedbir nafakasi talep tarihinden itibaren islem eye baslar.

Yoksulluk Nafakasi:

Bosanmayla birlikte hakim, tedbir nafakasini “yoksulluk nafakasi” na donusmesini saglar. Bu donusum yapilirken nafaka miktarini eksiltilmesine ya da artirilmasina karar verir. Medeni kanunun 175.maddesine gore, 184/5 geregince taraflar yoksullu nafakasinin miktarini ve suresini sozlesmeyle kararlastirabilir.Ancal sozlesme hakimin onayindan sonra baslar.

Taraflar arasinda bu tur bir anlasmanin olmadigi hallerde yoksulluk nafakasi talep edecek olan es, bosanma davsiyla ve bosanmadan sonra acacagi bir dava ile talep edebilir. Medeni kanun mad. 175/1’de belirtildigi uzere yoksulluga dusucek taraf olmasi gerekir. Bu hukum geregince , henuz yoksulluga dusmemis ancak, yoksulluga dusma ihtimalinin bulundugu hallerde de yoksulluk nafakasi talep edebilir. Nafaka adina bosanan esin evlilik birligi icerisindeki ekonomik imkanlarida saglamasi beklenemez.beklenemez. aksi halde bu durum yoksulluk nafakasininin amacina aykirilik teskil eder. Bosanma kararinin kesinlestigi tarihteyoksulluga dusmeyip, daha sonrada yoksulluga dutsum diyrek nafak isteyemez. Diger es nafakayi odemekle sorumlu tutulamaz

İştirak Nafakasi: Cocuklar icin ise “istirak nafakasi” vardir. Yani esler arasinda bu tedbir ve yoksulluk nafakasi olmasa bile, cocugun buyuyup topluma katilmasi için gereken masraflari karsilamak adina, iki tarafin da katildigi nafaka odenir.  Hakim, taraflardan birinin bunu odeyememe durumu olduğunu takdir ederse, tek tarafli olarak, ornegin sadece babanin ya da sadece annenin bu masraflari karsılamasına karar verebilir. Tabii taraflarin yine mali durumuna gore bu karari verir, taraflar da kusur aranmaz.

Yoksulluk nafakasi , bosanma neticesinde yoksulluga dusucek olan ese odenen nafakadir. Kusursuz ya da diger ese gore daha az kusurlu olan tarafa hukmedilir. Taraflar esit kusurlu ise yoksulluk nafakasina hukmedilmemektedir. Buna karsilik her iki taraf da kusursuz ise, nafaka yukumlusunun kusuru aranmaksizin bosanma neticesin de yoksulluga dusecek olan es lehine nafakaya hukmedilebilir.

Bosanma davasi ile birlikte, dava sonuclanincaya ve karar kesinlesinceye kadar yine hem esin hem de varsa cocuk(lar)icin talep edilebilir. Genelde dava dilekcesinde, bosanmaya karar verilmesi halinde, cocuk icin hukmedilen tedbir nafakasinin kesinlesmeden itibaren istirak nafakasi olarak devamina; es icin hukmedilen tedbir nafakasinin ise yoksulluk nafakasi olarak devamina karar verilir.

Nafaka Topluca Ödenebilir mi?

Hakimin takdiri nafakanin irat (gelir) seklinde odenmesi ise toplu odeme mumkun degildir. Nafaka belirlenen miktarda aylik olarak odenir. Ancak, bazen hakim durum gerektirdigi takdir de nafakanin toplu olarak, bir seferde odenmesine karar verebilmektedir.

Nafakanin artirilmasi, indirimi ya da kaldirilmasi mumkun mudur?

Lehine nafaka hukmedilen es ileride ekonomik sartlarinin degistigini, odenen nafakanin icinde bulundugu ekonomik sartlar nedeniyle gecimini saglamaya, ihtiyaclarini karsilamaya yetmedigini ileri surerek nafakanin artirilmasi davasi acabilir. Hakim yine taraflarin, bosanma anindaki sartlari ile artirim davasi acildigi anda ki sartlarini degerlendirerek karar verir.

Nafaka yukumlusu es de ekonomik sartlarinin degistigini, odedigi miktarin gecimini ve ihtiyaclarini zora soktugunu bununla birlikte karsi tarafin ekonomik sartlarinda iyilesme oldugunu ileri surerek nafakanin kaldirilmasini ya da miktarin indirilmesini talep edebilir. Hakim yine taraflarin, bosanma anindaki sartlari ile degerlendirerek karar verir.
Nafaka ödeme yükümlülüğü ne zaman sona erer?.

Istirak nafakasi, velayetin taraf degistirmesi halinde, velayet hakkinin sona ermesi halinde biter. Yoksulluk nafakasi ise, nafakanin kaldirilmasi dava neticesinde hakimin karari ile, lehine nafaka hukmedilen tarafin evlenmesi ya da evliymis gibi yasamasi halinde, taraflarin yeniden evlenmesi halinde ve taraflardan birinin olmesi ile sona erer.