MÜMESSİLLERLE İLAÇ TANITIMINA DOKTORLARIN ANCAK YÜZDE 4’Ü TAM İNANIYOR
Medimagazin tıp gazetesinde hâlen devam etmekte olan Mümessillerin ilaç tanıtımlarında verdiği bilgiler ne kadar inandırıcı? sorusuna cevap aranan bir anket var. İlk günden beri merakla takip ettiğim bu ankete bugüne kadar 4462 kişinin katıldı. Anketin sonuçlarının güvenilir olduğunu ve katılımcıların büyük çoğunluğunun da doktor olduğunu düşünüyorum. Çünkü: BİR: Ankete teknik olarak ancak bir kere katılmak mümkün; mükerrer oy kullanılamıyor. İKİ: Ankette oyların dağılımı bir gün hariç (onda da yüzde 6 puan) çok az oynaklık gösterdi. Günlük oynamalar hiçbir gün yüzde 1’ i geçmedi. Bu da anketin maniple edilmediğinin kuvvetli bir göstergesi. ÜÇ: Bu siteye de bu ankete de doktor olmayanların ilgi duyacaklarına fazla ihtimal vermiyorum. DÖRT: Kullanılan oy sayısı yeterli. Bu da anket sonuçlarının çoğunluğun görüşlerini yansıttığı manasına geliyor.
Şimdi gelelim sonuçlara:
| Mümessillerin ilaç tanıtımlarında verdiği bilgiler ne kadar inandırıcı? | ||
| Hiç inanmıyorum | 40.90 % (1825) | |
| Az da olsa inandırıcı buluyorum | 40.90 % (1825) | |
| Çoğunluğuna inanıyorum | 14.52 % (648) | |
| Tamamı inandırıcı | 3.68 % (164) | |
| Toplam Oy: 4462 | ||
İlaç tanıtımını ankete katılanların sadece yüzde 4’ e yakını ‘tamamen inandırıcı’ ve yüzde 15 kadarı da ‘çoğunluğu inandırıcı’ şeklinde cevaplamış; bunların toplamı yüzde 20 bile etmiyor.
Buna karşılık ilaç tanıtımına katılımcıların yüzde 41’ i ‘hiç inanmıyorum’ ve yüzde 41’ i ise ‘az da olsa inandırıcı buluyorum’ cevabı vermiş.
Doktorların yüzde 41’ inin ilaç tanıtımını inandırıcı bulmamasına çok memnun oldum; keşke bu oran daha da yüksek olsaydı. ‘Az da olsa inandırıcı bulanlarda’ ilaç endüstrisinin ‘tanıtımı destekleyici faaliyetlerinin’ ne kadar etkili olduğu da ayrıca araştırılmaya değer bence.
Mümessillerle ilaç tanıtımı
Mümessiller aracılığıyla ilaç tanıtımı ilaç endüstrisinin çok önem verdiği bir iş. Public Library of Science Journal Medicine isimli tıp dergisinde yer alan bir yazıda Amerika’ da ilaç firmalarının ilaç tanıtımı için bir senede harcadıkları 15.7 milyar doların 4.8 milyarının propagandistlerin doktorlarla bire-bir görüşmelerine sarf edildiği bildiriliyor.
Bu işe bizde ne kadar para harcandığını konusunda bir bilgim yok ama İlaç Endüstrisi İşverenleri Sendikası (İEİS) Başkanı Nezih Barut’ un bir açıklamasından ilaç tanıtında görev alan 15 bin kişi olduğunu biliyorum.
Sevgili propagandist kardeşlerim kırılıp gücenmesinler; ben kişisel olarak onlara değil ama ‘mümessiller aracılığı ile doktorlara ilaç tanıtımına’ şiddetle karşıyım. Bir doktorun reçeteye yazdığı bir ilacın hangi hastalıklarda, hangi doz ve sürede kullanılacağını, etki mekanizmasını, yan etkilerini, benzerlerine göre üstünlüklerini ya da olumsuzluklarını, fiyatını kısaca ilacın tüm özelliklerini ilaç firmalarının yapacağı tanıtımlardan değil, güvenilir bilimsel kaynaklardan (kitaplardan, dergilerden, bilimsel yayınlardan) öğrenmesi gerektiği kanaatindeyim. Bir ilacı, ilaç firmasının yaptığı tanıtımla öğrenen bir doktorun yazacağı reçeteden fayda gelebileceğine inanmıyorum. Bilgiye ulaşmanın bu kadar kolaylaştığı bir devirde yapılan da zaten ilaç tanıtımı değil, daha çok ilaç satmak için uygulanan bir pazarlama taktiği!
İlaç endüstrisi daha çok satış yapma ve daha çok kazanma konusunda haklı, çünkü bunlar ticari şirketler; Kızılay veya Yeşilay gibi kamu yararına çalışan hayır kurumları değiller.
İlaç şirketlerinin hastalıkların ilaçsız veya en az ilaçla, en düşük dozda ve en kısa sürede iyileştirilmesi gibi bir hedefleri yok ve zaten de olamaz. Bunlar yıl sonunda kaç hastanın ne kadar çabuk, ne kadar az ilaçla iyi olduklarına değil, ne kadar çok ilaç sattıklarına ve ne kadar çok kazandıklarına bakarak mutlu olurlar.
Tanıtım nasıl olmalı?
İlaç reklâmına, tanıtımına ve tabii ki bedava numunelere, promosyon ürünlerine, sponsorluklara tamamen karşıyım.
İlaç üreticileri piyasaya yeni verdikleri bir ilacı mektup, medya veya internet aracılığıyla hekimlere ancak şu şekilde duyurmalıdır: Firmamızın xxx miligram xxx etken madde ihtiva eden xxx isimli ilacı xxx tabletlik kutularda, xxx fiyatla eczanelere dağıtılmıştır.
Gelelim neticeye
Bu ankette, mümessillerle yapılan tanıtıma doktorların en fazla yüzde 20’ sinin inandığının ortaya çıkması ’Dünyada ve Türkiye’de yapılan çeşitli araştırmalarla, hekimlerin büyük bir çoğunluğunun ilaç hakkındaki bilgilerini, firmaların tanıtım etkinlikleri vasıtasıyla edindiği kanıtlanmıştır.’ diyen Nezih Barut’ a da âdeta tokat gibi bir cevap bence.
Doktorların ilaç tanıtımı olmasa bilgi edinmelerinin mümkün olmayacağını, cahil kalacaklarını ifade eden ve doktorları aşağılayan Nezih Bey’ e üniversitelerden, tabip odalarından bir cevap geldiğini hiç sanmıyorum.
İlaç endüstrisi şapkasını önüne koyup mümessillerle ilaç tanıtımı işini mutlaka yeniden gözden geçirmelidir. Tanıtımda bilimsel dokümanlara (dergi, kitap…) mı ağırlık verirler, yoksa tanıtımı etkinleştiren ürünleri (bedava numune, promosyon malzemeleri, kongre davetleri, çeşitli sponsorluklar…) mi artırıp zenginleştirirler, kendileri bilir.
