Yozgat İnceçayır’da doğdu (1939; nüfus kaydına göre 1941). Yozgat İmam-Hatip Okulu’ndan (1960) ve İstanbul Yüksek İslâm Enstitüsü’nden (1964) mezun oldu. İstanbul Yüksek İslâm Enstitüsü’nde “Mevzû Hadisler” başlıklı teziyle (danışman: Prof.Dr. Abdülkadir Karahan, 1970) öğretim üyesi oldu. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Şark Dilleri Bölümü’nde “el-Kâdî İyâz ve Bugyetü’r-râid fî mâ fî hadîsi Ümmi Zer mine’l-fevâid” başlıklı teziyle doktorasını tamamladı (danışman: Prof.Dr. Nihat Mazlum Çetin, 1977).
Marmara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi’nde 1987’de doçent, 1991’de profesör ünvanı aldı.
Bir süre Sivas İmam-Hatip Okulu’nda (1964-1967) öğretmenlik yaptı. Daha sonra İstanbul Yüksek İslâm Enstitüsü’nde (1967-1970, 1974-1982), Kayseri Yüksek İslâm Enstitüsü’nde (1970-1972) ve Marmara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi’nde (1982-1999) öğretim üyesi olarak çalıştı; emekli oluncaya kadar dersler verdi ve çok sayıda öğrenci yetiştirdi.
Kuruluş aşamasından (1981 den) itibaren TDV İslâm Ansiklopedisi çalışmalarına önemli katkılarda bulundu; Müşavere Heyeti ve İnceleme Kurulu üyeliği yaptı. Müellif-redaktör ve Hadis İlim Heyeti başkanı olarak ansiklopedi mutfağında bizzat hizmet verdi; 195 madde veya madde bölümü telif etti, çok sayıda maddenin ilmî redaksiyonunu yaptı. Bu hizmetleri sebebiyle Diyanet İşleri Başkanlığı’nın “Yüzyılın İslâm Kültür Hizmeti Onur ve Hizmet Ödülleri” kapsamında onur ödülüne lâyık görüldü (2014).
İlmî ve akademik çalışmaları hadis alanında, özellikle de hadis tarihi ve hadis usulü konuları üzerinde yoğunlaştı. Bu alandaki ilmî eserlerinin yanı sıra gerek kurucuları arasında yer aldığı Nesil (1976-1980) ve Altınoluk (1988- ) gibi dergilerde yayımlanan makaleleriyle gerekse çocuklar ve gençler için kaleme aldığı eserleriyle Hz. Peygamber’in hayatı, güzel ahlâkı ve hadislerinin farklı düzeylerdeki okuyucu kesimlerine anlaşılır bir dille ulaştırılmasına hizmet etti.
Osmanlı medreselerinde ve camilerinde okutulması bir gelenek haline gelmiş olan, Endülüslü âlim Kâdî İyâz’ın (ö. 544/1149) Peygamber sevgisine dair eş-Şîfâ (Şifâ-i Şerîf) adlı eserini 2005 yılından bu yana Eyüp Sultan Camii’nde halka açık derslerde okutmaktadır.
Mevzû Hadisler: Menşe’i, Tanıma Yolları, Tenkidi (Ankara 1984, 1997), Örneklerle İslâm Ahlâkı (İstanbul 1986) ve Peygamberimin Sevdiği Müslüman (İstanbul 2005, 2014) başlıca eserleridir. Ayrıca Nevevî’nin Riyâzü’s-sâlihîn’i (Riyâzü’s-sâlihîn: Peygamberimizden Hayat Ölçüleri, Prof.Dr. İsmail L. Çakan ve Prof.Dr. Raşit Küçük ile birlikte, İstanbul 1997), Kadî İyâz’ın Şerhu’ş-Şifâ’sı (Şifâ‑i Şerif Şerhi, İstanbul 2012) ve Subhî es-Sâlih’in Ulûmü’l-hadîs ve mustalahuhû adlı kitabı (Hadis İlimleri ve Hadis Istılahları, Ankara 1973; İstanbul 1997) gibi önemli eserleri de Türkçe’ye kazandırdı. Marmara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Vakfı tarafından yayımlanmış olan Âyet ve Hadislerle Açıklamalı Kur’ân-ı Kerîm Meâli (I-II, İstanbul 2010) adlı meali hazırlayan heyet içerisinde yer aldı. Çok sayıda yayımlanmış eseri bulunmaktadır.
Kaynak: TDV. İslam Ansiklopedisi
