ABD’de üretilen gıdaların yüzde 40’ı hiç yenmezken, Avrupa’da ise her yıl 100 milyon ton yemek çöpe gidiyor. Buna rağmen dünyada milyarlarca insan açlıkla sefaletle mücadele ediyor. Oysa verilere göre, tüm insanlara yetecek kadar gıda var.
Yine FAO verilerine göre tarlada ekilen ürünlerin yüzde 28’si çöpe gidiyor. İsraf edilen söz konusu gıdaların yüzde 39’unu meyve ve sebzeler oluşturuyor. Hindistan gibi ülkelerde hava sıcaklığından dolayı meyve ve sebzeler uzun süre taze tutulamadığı için ise satılmadan çöpe dökülüyor.
Birleşmiş Milletler (BM) tarafından hazırlanan ‘Gıda İsrafı Endeksi Raporuna göre: Türkiye dünya genelinde kişi başına düşen en fazla gıdanın israf edildiği ülkeler arasında 3. sırada yer alıyor.
Türkiye’de her yıl kişi başına 93 kilogram yiyeceği çöpe atılıyor. 2021 yılı verilerine göre Türkiye’de 7,7 milyon tondan fazla gıda israf edildi. Enerjide, meyve-sebzede, ekmekte, suda israf öyle boyutlara ulaştı ki milli gelirde meydana getirdiği kayıp 555 milyar lirayı buluyor.
Türkiye İsrafı Önleme Vakfı, 2022 İsraf Raporu’nu da yayımladı. Rapora göre Türkiye milli gelirinin yaklaşık yüzde 15’ini israf ediyor. Bunun rakamsal karşılığı 1 trilyon 81 milyar liraya denk düşüyor. Bu Rapora göre günde 6 milyon ekmek de çöpe gitti. Bu listede en fazla israf yapan 2 ülke ise sırasıyla, Demokratik Kongo Cumhuriyeti ve Meksika oldu.
Yapılacak iyileştirici çalışmalarla netice alınabileceği hesaplanıyor. Farkındalıkla 260 milyar dolar, tedarik zinciri altyapı yatırımıyla 150 milyar dolar, verimlilikle 120 milyar dolar, iş birliği ve çevresel politikalarla 170 milyar dolar olmak üzere, toplamda 700 milyar dolarlık bir kazanım fırsatı yakalanabileceği belirtiliyor.
Gıda israfıyla mücadelenin ilk kuralı her zaman gıda atığı daha oluşmadan engellemek ya da atığı kaynağında azaltmak… Öte yandan gıda israfının yarıdan fazlası evlerde oluşuyor. Bireysel seviyede, planlı alışveriş yapmak çok önemli. İhtiyaç kadar almak, tüketilecek kadar pişirmek, buzdolabında kalan gıdaları değerlendirebileceğiniz yemek tarifleri bulmak da, israfı azaltacaktır.
Gıda israfının önlenmesinde bilinçli tüketim alışkanlıklarının kazandırılması büyük önem arz ediyor. Doğru ve planlı bir programla evlerdeki gıda israfının önüne geçilebilir ve binlerce gıdanın çöpe gitmesine engel olunabilir. İnsanlığın geleceği için büyük bir tehdit oluşturan gıda israfı önlem alınmazsa ciddi sonuçlar doğurabilir. İsraf edilen her gıda ile geleceğimiz de tehdit altında!..
Dinimizde, cimriliğin, israftan daha çok kötülenmesi, israfın cimrilik kadar kötü olmadığını göstermez. Cimriliğin daha çok kötülenmesi, insanlardan çoğunun mal biriktirmeye meyilli olmasındandır. İsrafın kötülüğünü göstermek için, Allahü teâlâ buyuruyor ki:
“Yiyin, için, fakat israf etmeyin! Allahü teâlâ israf edenleri elbette sevmez.”(Araf Suresi Ayet 31) “İsraf etme! İsraf edenler, şeytanların kardeşleridir.” (İsra Suresi Ayet 26, 27)
